Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scannod by Google as parí of a projcct
to make the world's books discoverablc onlinc.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journcy from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prcvcnt abuse by commercial parties, including placing lechnical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuáis, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfivm automated querying Do nol send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other áreas where access to a laige amount of text is helpful, picase contact us. We encouragc the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each file is essential for informingpcoplcabout this projcct and hclping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can'l offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organizc the world's information and to make it univcrsally accessible and uscful. Google Book Search hclps rcadcrs
discover the world's books while hclping authors and publishers rcach ncw audicnccs. You can search through the full icxi of this book on the web
at |http: //books. google .com/l
Google
Acerca de este libro
Esta es una copia digital de un libro que, durante generaciones, se ha conservado en las estanterías de una biblioteca, hasta que Google ha decidido
cscancarlo como parte de un proyecto que pretende que sea posible descubrir en línea libros de todo el mundo.
Ha sobrevivido tantos años como para que los derechos de autor hayan expirado y el libro pase a ser de dominio público. El que un libro sea de
dominio público significa que nunca ha estado protegido por derechos de autor, o bien que el período legal de estos derechos ya ha expirado. Es
posible que una misma obra sea de dominio público en unos países y, sin embaigo, no lo sea en otros. Los libros de dominio público son nuestras
puertas hacia el pasado, suponen un patrimonio histórico, cultural y de conocimientos que, a menudo, resulta difícil de descubrir.
Todas las anotaciones, marcas y otras señales en los márgenes que estén presentes en el volumen original aparecerán también en este archivo como
tesümonio del laigo viaje que el libro ha recorrido desde el editor hasta la biblioteca y, finalmente, hasta usted.
Normas de uso
Google se enorgullece de poder colaborar con distintas bibliotecas para digitalizar los materiales de dominio público a fin de hacerlos accesibles
a todo el mundo. Los libros de dominio público son patrimonio de todos, nosotros somos sus humildes guardianes. No obstante, se trata de un
trabajo caro. Por este motivo, y para poder ofrecer este recurso, hemos tomado medidas para evitar que se produzca un abuso por parte de terceros
con fines comerciales, y hemos incluido restricciones técnicas sobre las solicitudes automatizadas.
Asimismo, le pedimos que:
+ Haga un uso exclusivamente no comercial de estos archivos Hemos diseñado la Búsqueda de libros de Google para el uso de particulares:
como tal, le pedimos que utilice estos archivos con fines personales, y no comerciales.
+ No envíe solicitudes automatizadas Por favor, no envíe solicitudes automatizadas de ningún tipo al sistema de Google. Si está llevando a
cabo una investigación sobre traducción automática, reconocimiento óptico de caracteres u otros campos para los que resulte útil disfrutar
de acceso a una gran cantidad de texto, por favor, envíenos un mensaje. Fomentamos el uso de materiales de dominio público con estos
propósitos y seguro que podremos ayudarle.
+ Conserve la atribución La filigrana de Google que verá en todos los archivos es fundamental para informar a los usuarios sobre este proyecto
y ayudarles a encontrar materiales adicionales en la Búsqueda de libros de Google. Por favor, no la elimine.
+ Manténgase siempre dentro de la legalidad Sea cual sea el uso que haga de estos materiales, recuerde que es responsable de asegurarse de
que todo lo que hace es legal. No dé por sentado que, por el hecho de que una obra se considere de dominio público para los usuarios de
los Estados Unidos, lo será también para los usuarios de otros países. La l^islación sobre derechos de autor varía de un país a otro, y no
podemos facilitar información sobre si está permitido un uso específico de algún libro. Por favor, no suponga que la aparición de un libro en
nuestro programa significa que se puede utilizar de igual manera en todo el mundo. La responsabilidad ante la infracción de los derechos de
autor puede ser muy grave.
Acerca de la Búsqueda de libros de Google
El objetivo de Google consiste en organizar información procedente de todo el mundo y hacerla accesible y útil de forma universal. El programa de
Búsqueda de libros de Google ayuda a los lectores a descubrir los libros de todo el mundo a la vez que ayuda a autores y editores a llegar a nuevas
audiencias. Podrá realizar búsquedas en el texto completo de este libro en la web, en la página |http : / /books . google . com|
^íon^CcnA. Xíá¿í/v C&yx?C
/
/ / •-
\
• \
( Fr í^-^
/
. ,4. '..- *-i
,v^
N
'?
>
\
/
DELEYTE
DE LA^^I S CR E C I ON,
Y FÁCIL ESCUELA DE LA AGUDEZA,
QUE EN RAMILLETE
TEXIDO DE INGENIOSAS PROMPTITUDES^
Y MORALIDADES PROVECHOSAS,
CON Ml/CHOS AVISOS DE CHRKTIANO , Y POLÍTICO DESENGAÑO,
QUE DIVIDIDO EN OCHO CAPÍTULOS
DE TODAS CLASSES DE PERSONAS , Y SEXOS,
PUBLICA ' EN RECONOCIMIENTO OBSEQUIOSO
DE LA CURIOSIDAD CORTESANA,
QUE LOS RECOGIÓ,
EL EXC""*» SEÑOR DON BERNARDINO
FERNANDEZ DE VELASCO Y PIMENTEL,
DUQUE DE FRÍAS , CONDE DÉ PEÑARANDA;
Y LOS OFRECE , Y CONSAGRA
A LA DIVERSIÓN DE LA EXCELENTISSIMA SEÑORA
Doña Joftpha Antonia de Toledo y Portugal Pacheco y
Vclaíco , Duqucía Viuda de Uceda,
Exornados con advertencias , y notas para fu inteligen^
\ cía , y extenliou.
CON LAS LICENCIAS NECE^SARIAS,
■ I w ii nu il II lili III I II \mmmmtmm» m i i i
EN MADRID ; En la Imprenta Real de la Ga(Cta<
Año de 1764»
,*'.
iTHENEWYORítl
PÜSUCUBRA.ví!
-^
i ►
ALAEXC."' SEÑORA
MI SEÑORA
¡ D/ JOSEPHA ANTONIA
I DE TOLEDO Y PORTUGAL
PACHECO Y VELASCO,
! DUQUESA VIUDA DE UCEDA,
I . CONDESA DE MOíJTALVAN,
j MARQUESA DE VELMONTE , Y MENASALVAS , 8tc
EXC,""» SEÑORA.
I Señora, y mi Ma-
dre. El idioma de cl
Amor es tandefco-
nocido en las Dedi-
catorias, como el del
corazón en el fem-
blanteipuesnicllei
veces fabencgarfe al artificio , para difsi-
f 2 mu-
mutar Cus aftftps, niaq
que los que proceden d
diando todo lo que n
admitir otro clemente
Creo que ella es la ■ i
que ni la veneración
titud, y el culto, íbl
fiíbminiftrarmc fta
conceptuar efté tri'
luntad comunica i
quita 1er neceflar
libre á los pies
merezca, amane
me fuerza á nr i
-phia, que -la c
alumbra, la di i
-cibe la lengí
-Amor, que
& miímo r
alguna niczcla v ó liga de liíbnja , uníf
perfeótamente los conceptos de un dif-
curfo , aunque fea de finiísimo oro fu
objeto , y aunque. fea la mifina fuada de
íüs exprefsiones el órgano ; porque el hy-
perbole aplaudiendo , es tan predio , co-
mo, el Ayre refpirando ., y íeria indiget
ta, toda la cultura Oratoria , íi por huir de
la exageración dexaííei el merecimien-
to fin el premio de la alabanza, como
feria inútil , por deCipaciblc , la Pintura,
que por d^ mayor perfección i el Retra-
to , abandonalle los colores , fiando i íb-
lo el blanco fií dcícmpeño. Efias pcr-
miísiones no caben en las cftrechas Ic-^
yes , que yo debo obfervar , llevando Sk
los pies de V. Exc' el hacecillo de di-
cflc Li-
le guiarv
miaiec-
clAmor
vícüaa
fio
fin fer ^ cl mifino ticmpp Sacrificio 5 ñi
dexarle al corazón mas dcfabogo , que
el del conííiclo de que fe ofrece deíhu-
damente todo , m valerme de los precio-
íbs encomios de las excclfas Dotes , con
que enriquecieron la Naturaleza , y el
Cielo á V, ExdJ colmando fií Exc"?^ Per-
íbna de perfecciones i j virtudes , fin
que yo fea eco demis proprias voces , y
pretenda , que un Iriftrumcnto , aunque;
mas bien templado , y íbnóro , fe ddey-
te á si mifino 5 pues qué podr¿ decir de
las glorias de V. Exc» que no refiíene en
mi pecho I Ni íea mas aplauíb de mi fe-
licidad , que verdadera cxpreísion de fiís
altos merecimientos ? ^ Pudieran adieftr ar-
me ( guardando la debida proporción
de perfbna á períbnas ) el méthodo , y
el eftilo 5 con que el Grande Augüftino
elogia en fiís Confeísiones las heroycas
virtudei5 de fií Santa Madre 5 y el Na-
<?iariceno, Pancgyrifta, las de fií Ikiftre
Her-
Hcrtna6)a¿i-p©ro cu cellos es Cclcftial la
eloquencía , y fóbre humano el motivo
de la alabanzas bien que entre la. con-
fuíion de tan grande Hijo , y tan Santo,'
y eloqucnte Hctmoíio \; le; hace acordé
la harmonía de los loores de ambos , aun-
que íean unifonos los - Ihílrumcntos , y»
los Clarátes ^ que; eternizaron la fama de:
tan altos objetos , dilatan coín la miíhia
XQz la de. quieiiJoa.?i|idtitai:5 pero yo , que
debo llevar la pluma , fin permitirla • 1¡-"^
d^íygneoiíOiicato , ihc; <A¿ r :baícar¿ una et •
ttétl|í^ipf£cl&nf¿á/cpp3fcba|cana^^ li-*
amando ^ ^^^ Eaaái y xéntre run menos
lo^t^Jb dmati^tc^rió iop |>arahuír':d£^cftej
rie^O:jprQfaitfibfiiaí3e0iprQÍ& d^ efta De->
dicátpria i con el Qero^yfico del Fue-
g9 , en qufi el Ampt, fo .^mboliza:, - fin "
p^ripitiiTi mezcla oie' üfenfa jp aunqúfe- íea->
de '/ui}ikia:;jdd¡iida >l rpa^s-lo^ quco^n^^ oá:ó>
f4 " ^ fe-
feria digno de ac^tackxnLCQrtcffeAafvát-
latandoíe en los eíiconiibs de las tíünca-
bien ponderadas prendas de V. Exc*^ en
mi ,6 feria delito , como prindpál párti^-
cipe de ellas glorias , o íi dexaífe de^ fcr-:.
lo ( porque nunca la verdad fué delin-
qiiepte ) iria á. ríos pies de Y; í Exc? ^n
mérito tan idifiniinittlo ;; que eomo'deü-^
da ño cábalmentcr !íati§feehá , eftiínuláC- •
fe la quexíi ,j eiiiíigaro de conciliar el
agrado,. <. '"V; • -f r. 'i ^ r^rnui^i r.í 'j:/;j'1 o '".■' ■
Pero ño pájrcca juíbq^Sefictfá EígT )
encarcelar tan abfblódbpence mí -volun-
tad ; rque ri^ucsfcsppVádíU^idBlDnfiáv^íl^
atraétiVo ,rde'3qu^ tocba?-.las qtieilógtaiií
los influxos de V/ ExgÍ- par tidpan ¿ ni •
que lá identidad de^ <M 'fhd^iíkima úlígL-- '^
cioíí qüc gozo ^; rqro xiainótíezca [ tátotb, '
que yá' que callé en lo ^ne^nie intereflb,
J3P deba publicar lo^^ que gcnatqíamentc
cmbidio ; cederé rend»lo las: -Armas , y ;
d Campo i^: qüalqid,er' ixií&éta: i jj^lumá^
- ; en
eii el elevado empeño de los elogios del
Olympo de las glorias de la fiempre ex-
celía Eftirpe de V. Exc* En elle aílíimp-
to íblo rñe? toca , paira archivo de tan no-
ble Pánégyricó , la caxa de mas precio,
que pueda hallar rñi diligencia , y fatiga,
quai¿ió - fea '. otro Homero quien cante,
y tan ' feliz- yó como Alexahdro , que ha-
ííaíle eftá Joya en los deípojos de Darlos
pero entre tanto , multipliqueníe en
buen hora los Clarines, que C rni ron-
ca voz los pudief á dar aliento , libre de la
excepción de íer parte tan intima , que
c^iiftituye unidad erl Ais períbnas , oye-
ran el nombre de V. Exc* las mas re- '
motas Provincias del Univeríb j pero en
qUadto es mia eíía Nuncupatoria , íblo ;
(cdmo dixe) llevo á los Pies de V. Exc. -
con ella mi embidia , de aquella elevada
prenda , cuya emulación es virtupía aun
I quieii cune con el mas eftreeho ^virictilo*í
-,. -j la
k «íclavitud ^ y k obcdieíick; Eftá tó un
luz ííiperior juiciofa del diícuríb , qü
íabe hacer puntual anathomia de los ma
menudos átomos del ingenio , aprecian
do los Diamantes por el fondo , y no poj
el tamaño. Brilla en V. Excí efte Don
diícretivó con tal deípeJQ , qijc en cada
linea de eftas yoy temerofo de óue no
íiendo ^ esfuerzos del cariño V le falte al
Ara fuego para el holocauftp que ofrez-
co? mas quien deíeará exhaládon bifeyej
á fu miííno gufto ? Y mas íiendo donfbr- .!
me á todas las leyes de una fiel, y debi-
da fubordinacion , crédito de la volun* >
tad mas bien ordenada. *r r. .r
Son , pues , (Señora Exc'?^* ) eftas flo- :
recillas unas centellas de aquella luz j-quc >
ilumina la mente racional 5 unos jrelam- \
pagos de tranfeunte reíplandor , que
alumbran para el aviíbdela íenda, que
^a á el Palacio de la prudejipiaj, :y:f)rp .
cau-
^ • • •
caución , tanto mas brillantes , quanto
mas promptas ; tanto mas promptas^
quanto mas conciías 5 y tanto mas con-
ciías , quanto mas agudas : Unas veces
laftiman con el aguijón , y en cfte cafo
ion. Medicina de Necios : Otras enfeñaii
con el equivoco , y en efte preíervan del
precipicio 5 porque hecho donayre un
amenazado empeño , es para la herida
iminente el mas diícreto lenitivo. Tie-
nen , pues , una íingularidad ellas exhala-
ciones 5 que íi fe premeditan , ofenden»
11 fe repiten , faíliclian 5 fi nacen del eftur
dio , íc deforecian : al contrario de los
dem^s diícurfos , ^ quienes el calor de
la digeftion hace íazonado alimento ra-
cional. Por efte motivo me perfilado,
que eñ algún modo - fon operaciones
neceílarias del entendimiento , que ilut
trado con una reflexión univerí^l , íe
difunde en eftas Efímeras. , con uíia cC-
pe-
pede de acción , que es tanto del* ma-
yor valor , quanto de menos cofia. No
íiguen eíla regla muchas Morales , y Po-
líticas Máximas , que fe entrctexen en-
«e las flores de las rcfpueftas , aquí el
deley te , la rifa , y á lo fumo el aplauíb,
ion limite del fruto ; pero el de las Mo-,
ralidades es una vcftidura del alma , que
imitando la prudencia de la Serpiente^
la eníeña á deíhudar la piel de ms do-
minantes paísiones , contrahidas con el
contagio del cuerpo , que informa , y á
veftir aquella eftola jucunda , que tantas
veces manchada por las culpas , debe ícr
^i f ^ '■ .^^ ^^^ <^" ^
la diviía con que hemos de preícntar-
nos al Trono de la Eternidad , y á cuya
limpieza no ayudan poco las fenténcias,
6 exemplos , que periuaden el feñorio de
íá razón.
. . Pero qué diremos de algunos agu-
dos Chilles , y aun Apotegmas juicio-.
' De prppofito me he c?ctraviada de
el camino , bufcaiido en caos tódcos
alguna difculpa del arrojo , de poner a
la frente de efte Ramillete el nonlbre de
V. Exc/ pues aunque recurra- á iií m<>
deftiísimo 5 y afable trato , íió debe per-
mitiríeme , que abufe de cfte noble
atributa , para proporcionar Don tan
pequeño ^ tan Supremo Solio. Bafte,
pues , el pretexto , de que aun íiendo
taiñ'pócb lo qué oj&ezco , éild poco ño
¿S' mió para defembarazarmc de todo
lo que no lea atributo de mi proprio ^ y
qué en la variedad , que hace ameñó el
campo dé cftos éxemptitos , hay muchos,
ó en lentencias , 6 ón hechos de Héroes
de tan íuperipr clafle , que haviendo
Hüftrada el precedente Siglo , fon jujp.
ihs - aéf eedofés • , á que llegando á ha-
^r&^áe ellos memoria , íean la Inícrip-
cion, y la Eftatua de igual ílmetrla? y
vi- aun-
n
aunque f enea íbhrc cmiacncia - el EA
cudo , pueda ícrvirlés juntamente de
defexiía , y de bál&no jéllc , para .prc-:
ícrvar tan venerables, cenizas de lamá-j
ligna infección de la calumnia embi-
4ioía 5 y aquel , para protegerlas en el
deícaníb de Cas nobles» Urnas : . y íblól
por eíla cauía puedo intrepidam^te
íuplicar á V. Exc.* admita efta dcinóñC-
tracion obíequiofa de mi rendimientos
pues en quanto llega de cíle modo en-
noblecida , es deuda á que le executa
íii grandeza , á cuyos Blaíbnes Augut
tos íiempre añadirla mi leal fineza aquel
Geroglyfico de una fecunda Real Oli-
va 5 que rodeada de coronados Renue-
vos , fue modelo de las Divinas ben-
diciones , ^con. que premia la ílberal ma-
no del Altiísinío el efincro de las mas
realzadas virtudes de Piedad, Religión,
y Juflicia, que como encentro, tienen
fu
ey
^lyyvCiAA. iCe<i/¡t/>' *:^/rüC
/
I ," •
e/
^ly7n:¿4AA. ¿?S<i^tí/v <:7¿^
\
( Fr {<3s
ü • , - ^
/^'
\
/
I R fjí.
N
paca mi tnacccís&le , powjac potlfaltt de cxcr-s
pcio , cfta tan torpe U Muía ^ que es preciíó
fiídar mocho para, trepar tanta altura. Pero
pues V.Exclo quiete, o&occcé',iCúmo' Rrí-¿
u» •»/?
DÉCIMA,
*• «
jirzwr , eff tanta afim^ncia \'
De natural elegancia y .
Se «ü/, ^ue fots y fin jaBancia,
• Difcreto ^r Excelencia'.
A la cumhre de la Ciencia
'' ^ubiero/t yuefiras porfiar^
T en las dulces melodías
Conocerá quien os trata^
Que entre felones de fíat a ^
\: Gaftfí fiéis las noches Efi,IAS-: 'Í
Bien quificra proíegair , ' pero fabc V.
Exc. que no puedo , -poiríjue el ^Ivo del-
camiuQ me empaño la fantasía; el fin á que
vengo me tiene muy empeñada la idea , y
fu ocupación prccifamc determina a otro áf-
íumpto ; coa que folo sil coircr de la pluma
pUrs
«^ • «
Dios guarde a V. £xc. en fii mayor
grandeza.^ Deie^e^^cSa^^ ^^ipP el Real
de Madrid , y mi ¿elda & i . de Julio de
«■ f f
I
i
Exc.: Señor.
4 «
/^ ^
, ' • %< >
(
' B.L.M.dcV.Exc.
t : . \' ■ . . . •-. • >
. Snmas xeodido Capelláo,
jíP^^
^ y/fdí^ da efta Cgrtff ., / ;,
wl. ó.;.] üb .IX lLJJD irri v .Líí^lM *. \)
DI* b ^
E orden del Tenor Don Miguel QqniaPB
de Eícobar ,- InquiíTdor Ordinario , y
Vicario de eftá Villa de Madrid y y fu Partido^
be vifto un Libro , intitulado : Deleyte de U
Difcnáon\ y fácil EfcueU de la jigude:^a , que
^nccnij;^,<^I^.^Iu2ue| f{p:cclcnciísimo Señor Du-
que *de ftiál^ CÓrfde ác Peñaranda,
No he tenido el honor de conocer , ni
tratar a elle Cavallero , Ailro de primer Ordea
en la esfera de la Grandeza Efpañola > y á U
verdad lo dékáFa^y^oipor dilatarme en el Pa-
ñegyríco de fus Augudos Progenitores , ni de
fus dotes 4 y prendas perfonales , con un in«
timo conocimieiito.de todo : no por cierto;
por^e^ccai dc^qocrifcna corto paílb el de
unaíimple Cenfura para correr tan dilatado
País , feria también chocar en el regular eí^
eolio , donde por lo común íracafa el genio
4e >nae%a.J^^oní_, qqe con enfado de todo
el txiúndo , ha dado en hacer las Aprobacio-
nes mas largas que los Libros que caliHca,
convijificndo la Cenfura en una importante
"'■ '^ Lau-
»•♦«<!
-. »
a ar¿cbÉacI¿s; cl':£k[¿aa{a> aílissc; que: fteguor k
^los , y ii apltcacíeic.áslcÓD b[ilbticleeru>
(iidoR»-'4tcraiiiab(Ía/parfií g&qía Poliimckcaí
Jallas b(mQD]:íitiisías.dB k r6ibltai\^0)c:ks^^
páí&rÍG mucbai vccesipa^ alia rdeí -coiscexci»
dd la \Aprobactan, paes; fóete ¡IsLM^Íé en clíá
que ccnfum'i^ íntierÍR' qae et 'crift& t^íbr(> '^
c^i:cfpq^3o¿c¡t.cóadc¿ iíra¿os'- au^áo&'y y
conuna pacícocia exemptar:9Íaajps:>i^tfc:.fat
liQraHJeqikr.krieaafJLk^tal!Ím^i!paDSí^^uan-^
do ya la cabeza ,.' y^ H:ía£nxiiebcdudolosiLed>
torc&mas el^pamdeícaaíaf,^. qucip;^ pcd*>
^nk. £xceI¿nn6iBur ^eóoi: Dbque^i^^ > ítias
füCHT mi Principe ChiifttaQO' ). ^i pocíioíjPiicKi^
peiieiattatK gaftp r'cfliafiidds.dniasr^caitciadefs:
iotaf codoc'et objetó' vi íobié qiae!:é[iBaí!(leGfe ñ^
§Mccet ttt ta hiiptd^i) ieielBci'Eibro > y c»-
ceiderclc iaqiti.,> fer» iálitme de los: terminas
preei&& de nii:j.aid(Hieo|9i^ ;. y qusr pafcciede
i^eiien|bGL ea.UiflStjslaílí^^ ¿e'-mtíei»'
. :! ten-
V
\
team» PbnpicxjoD^í^ticio fiíÉxccleñcm en 4
Prologo , qae;:nLk. tdacái^ ele efts ObracíS
£iya.i ni campoeafit odecaon f y hivkxiáomé
confiada el originái de donde U cranícriviOji
{ob ts&z fabcc Íl efte condene algut^a cdfa^
que íe CTsas^iR de la^ mas exaftas reglas def
0).úS!&m£tñá f fea cerca de, la F« ,^ fea cerca
de las coftuínbces > que es elfín déla rcmi^
íion » o fi.,. qiiañcb Íe:a)u(^ a. todas ellas , lúi
•poilttkl fui Eiúoleátía ^-Ú poblicp otra, eípc^
¿ie de;]0bra deEnui iiiflibccion ^. ó iñas amé*
ña y y divextida'que la^préfamce , que es lo mas
qi\c fe puede <aaadir a. la. Ceníuca ,^ por vía
~i !tj; Pues digo qíest; (Sgo, c[tie (inqiieme
4st apoye CsEucdoea en bs alabanzas de ThecM
dojrico.,. -ni Claudiaaaen las de Scilitbn , ni
Plínio en las de Trajano y me bada a mt mi
•Itns QS^cak,' t^i^pál-.Úios'íe fiá fervidd dar-
niéU ypara<reáiínocer :»' que cíie Libro es cmiy
^ignQ;de iaFeIigÍQa.yy piedad dd que le im«
^rime,.y:^qtie Jiada:)ÍBduyc » que nafisa^arre^
^ladto a la Dodcka de la Igleíia , y ii.Ia edtfí*
cacion de iosBele¿ ;. tn&naañdoire losdocu*
meneos moirales con un modo can süegre , de«
xcnce , y apacible .que miepaas d encendí-
«aicnco fe árrbbaca dcla agudeza;^ y prompci*
cud
íud de fusfcntcncias, fe introducé fin fcncír
en la voluntad el. provecho, y la recreación.
Pluguiera a Dios, que defcnganados los hom -
bres con cftc exemplar , de que es mas dila^
da la esfera del gufto en lo licito , que en. lo
peligrofo , no hicieran que gimiefle la Pren-
fa baxo la tyraniadc otros úbros, que no pa-
rece tienen mas objeto , que k perverfion de
las coftumbres ; fiendo lo mas digao de lá-
grimas , que á foetza de pretextos políticos fe ^^^ „^ _
quieren hacer femejantes Obras , y Papeles, ^^'JÍIZ
no tolo tolerables , fino es plaufíbles , que es P*f'*f*i*'^ »/.
el ultimo grado i q^e puede ileg«^«, \, t,:':%Z
«.epubiica el imperio del vicio , fegutj U jut- "Jíf«" **»/?««*.
ciofa reflexión de Saii tíregofio Nifeno. **'*
Defocupado brevemente de la primera , y
principal función 4e mí encargo , paíTp con la
miítna brevedad á la fegunda , que es a faba:
ii fu^ Excelencia ha tenido buena . elección en
dar a luz publica cfta cfpecie de Obra , ó hu*
viera hecho mejor en imprimirnos otras de
diftintas materias , que acaíb eftaíán referva^
das en fu copiofa Librería , íni;ierín que lograd
mos ver felicHsimos partos, , nó ya de agcna
mano , fino de íu propio , y fecundo entendir
ni lenco > Refpondo con ingenuidad ,v y digo
que no. Porque á la verdad , que es lojqué pu^
' 551 ' ■ -fie-"
• V
V ; > .^
Y'
"diera imprimir , por exquifito'quc weíTe , dé
que no cetígamos volúmenes copioíbs hafta-el
éftidio i Materias de Hiftoria ? Ya nuciros
Críticos no hacen mas que repetir lo que otros
dixcron j y fi algo añaden , no es para iluf-
trar lá verdad dcTa Hiftoria , fino e¶ con-
fundirla , promoviendo cada día nuevas du-
das , con lolo el motúvo , o hallazgo de una
íhjcripchn ^ 6 dé uha Medalla , por ventura la
una ,- y la íjtta fupüéftaá. De Theolpgia ? Dcf-
de- el Concilio de Triehto acá cftán la Iglefia¿
y fus Dogmas gozando Un períbdo Medio Día,
^ aut no han podido obfcurecer tantos negróü
vapores, como ha querido arrojar d Norte
foore -nueftras Eítuétas , triunfantes fiempre
de la heregia. Dé Juri^rudencia Civil , y Ca-
nónica ? Ya iOs inunda éion i y no corriente t^
que anega los moldes j y aquel Prodigio dé
Valor , y de Politica , Vi<Sbor Amadeo , Duque
deSaboya, fe vio precifado , no ha muchos
años ) á contener la introducción de tratados dé
eftas materias , y dcftcrrar <lc fus Dominios
tes. muchos qae havia en ellos y ciñendov-el
arbitrio de fus Jueces a ciertas Leyes , y Au-«
tores fundamentales. Pucicfte Héroe , que ja-
mas vió<la cara al miedo en medio de los mai
ytítcs peligros ,;6emio fin cmbargp - la invafioa
que
que hacían €n fus Eíbdos Iá$ linprentas de I4
Haya , Lipfic , Francferc , Ginebra ¡t y, Colo-r
nía , por la parce de Alemania i por ia d<;
Pcanda , León , y París > y por la de Icalia,
Vcnecia , Padua , Verona , Roma , y Luca,
con nuevos Comentarios de uno, y ocro Dere-
cho , con Decifsiones , ' y Alegaciones caíi in-
finitas , que no firven de otra coíá , que de
tranfportar el dinero de un País a otro , y ala«r
crdar los primeros elementos de la Juftfcia « y,
la equidad de Philofophia, y Matbematicasi*;
Sobran Syftemas antiguos , y nuevos , que han
dexado al mundo como fe eftaba i y aun poda^t
via nofeÉibe.fi el Globo de la ócrra'es ova-
lado^ , 6 redondo , ij peíar délas majas noches»
y los crueles &ios , que fobre los helados Mon<^
tes de Suecia han paílado los Académicos do
París y que bolvieroQ á fu Patria tan cargados
de obíervaciones, como de paradojas , que-;
dandoíe entré tanto efte punto de A(l:ronomia«
y Geographia acompañando a la Piedra Phí*
loíbphal , y á la quadratura del Circulo, ?etí9
00 podría alo menos (ti£xcdeñcia^havet>h^
cho imprimir algún nuevo Tratado de Medí**
ciña > Nada feria mas otioCo ,y aun mas no*
civo a la falud pública. Con k» iMangetos^
los Curvos , losSidenbanes.» losBa¿líbdos ^y.
los Mugicanos modernos , nos morímos déla
mirmalueite ^con los mifmos accidenrcs , y
de las mifmas edades » que fe murieron nuef-
tros vifabuelos , ahora cien anos , con los anti-
guos Heredias , los Piberios , Valles,, UbiliSj
y Sencrcos. Hartas recetas nos traen cada dia
las Gacetas de Holanda , prometiéndonos en Hx
ufo poco menos que la inmortalidad , y coa
todo eíío íe quedan las curaciones milagroías,
^ue refieren, fobre la fee de fu palabra ^ y io^
que íe dexan perfuadir de' íús hyperboles , pa-'
gán a dinero de contado la burla de íu credu-
lidad.
Al fin , feria alargarme demafíado , í¡ qui-
fieífe reítrir quanto £ ha efcrito de íbbra ea
todas las demás materias , fean morales , myf-
ticas , ó predicables ; por cuya razón folia de-
cir cierto Amigo mió , que folo un Libro fal-
taba en el mundo , y era uno , que trataflc de
Qejpttiow ejcrihendi, Pero no havia vifto él eí^
te , que ahora da al publico el Excclentiísimo
Señor Duque de Frías, porque a la verdad hay
poquifsimo efcrito fobre efteaílurápto , que
BÍeiPecia muchos tratados por fa buen gufto,
y por fu utüidad. Eftas refpueftas promptas,-
y agudas coo>quc fe defenfada la razón, poc
forprcía d^ los: embarazos , que a. veces la aC-!
;. .1 _• ' fal-
I
V
falcan^ foh úha cfpecíecle ilapfosae la Cupé»
rior paree' dd alma racional , qiie nos defcu'^
bren fu dignidad , fu penetración , y fu éxc6>
lencia: fon junos relámpagos clariísimos , qub
fubitamentc nos hacen ver , y (entir el fuego,
que incluye alia en fu centro eíla porción no-
bilísima del horribre , cercada , mientras vir
ve , de la efpefa nube del cuerpo , y de los
vapores terreos de la materia. Al fin , (¡ hay
algo, que pruebe fenfíblemente la altura de
nueftro origen , no fer tanto las producciones
del afán , de la medicación , y del trabajo , co-'
mo eílas ocurrencias Albitas inílantaneas , que
dicen fácilmente , y de una vez lo que pudie-
ra fer fruto de mucho eftudio , demucho tiem*
po, y de mucha confideracion. Pues de efto
(buelvo a decir) es poco , 6 nada lo que hay
efcrico. Plutarco en lo antiguo , y en lo mo-
derno nueftra Florefta Efpatvola , dixeron algO}
pero fobre fer ya todo aquello viejo , no es tan
vivo , ni tan fazonado , como lo que el íéñor
Duque propone en fu Libro.
Por todo lo qual , no folo íby de parecct
fe le conceda la licencia que folicita , fíno es
que fe le rucgue continúe efta efpecie de co-
lecciones , pues no faltara quien le dé mate-
riales á la mano , para que fobre eile mifmo
\
aíTutnpco fe pueda eftendf rfu Excelencia hafta
un fegundo Tomo; Afsi lo íienco : En efte Ora-
torio de el Salvador. Madrid , y Abril.veince y
.ficce de mil íececieacos y quarenta y eres.
titeólas GnJlo,
'i
APKO-^
APKOBÁCIOH DBL DÓCTOK
, DonMamíeí^ifaamBmfií^^ Colegial tjué
fue en el Mayor del Arzfibíjpo déla %/ni\^er^
Jidad de Salamanca j Canónigo Aíagijirálde
la Santa Iglejia de Lugo , Examinador Syno^
dkldel mifmo ObiJpaaOj Vifitador Eclepaf-
tico por el Iluftrifstmó Señor Patriarca de las
Indias de los Reales . Colegios de fu Jurif dicción;
y Confesor de las Señoras del Keal Cony^ento de
la Encarnación , y al trefente Arzpbifpo de
Phar/alia , Goy^ernador del Artpbifpado ae To^,
ledo , Primado de Efpana , por el Ser enif simo
Señor Infante Cardenal.
M P S
... ' »
DE orden ele V. A. he leído ,'con efpc-
' cial gufto , y atención , un Libro,
cuyo titulo es : Oeleyte de la Difcrecion ,y fácil .
EfcueU de la jígude:(4 , que en Ramillete , te-
xido de ingeniofas promptitudes , y moralida-
des provechofas-, da á \ux , en obíequio de la '
curioGdad cortefana , el Excelentifsimo Sefior
Don Bernardino Fernandez de Vclaíco y Pi-
mentél, Duque de Frías , Conde de Peñarán- '
da , &c. y ficndo el Autor Artro de primera '
magnitud en el Emifpherío de toda nueftra ,
Efpaña , y para mi , por ntuchas circunftan-
cias, objeto del mayor tefpetó^ y afeéiuoía "
!f54 ve
venerflcion-, me prefcnts V* A. oponuna oca-,
(¡on para decit algo de lo mucho qué pudiera
explicar mi pequenez en fus elogios. Al gyi^at
por los méritos , y elevadas prendas de eñe
Excelentifsimo , halla mi pli^ma, dilatada re-
gión a grandes buelos V pero mi cortedad (c
<:oncentara con tocar Colólos hunibrales , fia
penetrar fus erpacioíbs ámbitos. Formare un
Ramillete de algunas de las bellas , y fragran-
tés flores ) que le hacen ameno Paraifo , íti'
pliendo lo fuperior de.la macetia.lo toTco déla
mano. No me detendré , ni en el origen de fu
Real fangre , nt en los eílrecnós vinculos , y
enlaces de fu Augufta Caía con los Soberanos,
y Principes de £uropa, ni en laspcoeüas de
íús Progenitores ^ y Nobles Aícendientes , afsi
porque lo pqblica por todo el Orbe el Clarín .
jonoro de la £ima, y ie eíbmpo coo carac-.
teres de luz en muchos Libros , que foa i^onu- -
mentos perennes de fu gloria , como porque,
el nacer de iluílre profapia .y ño es fer , íino .
heredar , no es mérito, uno^rcuna : Genfrart, -
CÍT" nafci a Prmápihs fhrtmum , que dixo Ta-*
cito , y lo que hace por Excelencia grande^ a
efte Excelentísimo es , lo que con fu virtud, .
heroyco proceder , laudable aplicación, y ex-
cel^s prendas fabc merecer: ;
No» cenjifs yfigcOpes-y nec ddmm homén Atgrmn Ovidio de poa-
Se frohkas ma^Qs ; ii^ermñqut facit». . . * ' '*
TemQ; nauímgar en. tamo ^o\&) » y occca«
DO de luz i pero tocaré folo la margca , y ana
aísi me (uve de admiración , y mfto > pero
aunque le caufe algún rubor , no puedo eí^
aliarlo , para deíahogo del cariño , y tribntac
algode la crecida deuda del rcípecor ^
Es k ocioíidad eTcollo^ en que fueten eC-
tallar muchas Nayes de la primera magnitud.
£s de la virtud cruel madraftra. Es e&que^
donde fe vician los "ma^ puros criftales. Cria GcoeC i.
Dios a Ádan , declarándole por Principe , y
Scííor .del Univqrlb. Quifo. , que las Fieras que '
habitan la^Selvas , los Peces , que con los do«
lados cemos <k fus eCc^mas íurcan las aguas,-
y las Avesy que pueblan la día&na región del'
Ayrc , h rtodicílen vaflallagc en el eftado feliz
de la inocencia. Trasladóle a un Paraifo de de- Gcnef. cap. ».
li<»a&^ pt%Q advierK el Sagrado Texto , que
fiíe para que en él ie enipleaí& qo lionenos>
laudables ezercicios « y no* fe- entorpecieíTe
con el ocio ló noble de. íusíacuí cades,, y po-
tencias : PoJJuft tum in Paradffo Vokptdtis , «r V¡^ Akpide.
c^^retw , & cufiodim üUtm, Que no íblo no >
dcfdicede lo^ñor, y grande la aplicación z
trabaja): ,.{uiq qup es eneas medio > para que
9
no
no degenere dexplendor^na&entDÍk bailar-^
día. Aprovechbíe eft^ Procer de tan ucilíá-
bio documento. Tuvo, prefeote , ■ c^g una de
las mas fublimes Ctiburas , en que el Divino:
Artífice dibuxp ;prímoróf(» rafgos de hermo«
íúra,grada,y pecíocdon , pretent^eddo cjxaU
raciones dciSeñbrj y colocar fu Solió más al-
to , que las nubes, íin mas deíignio j que una-
--v ocioíidad: Sedeboj in' Monte Tejlamemí . cayo
Ifaiascap. 14. . . , -. ^ r t í n 'i
precipitada, y troco todolu honor^y luLtre en lá'
mas infauña foez eG:Uvitud ; y teniendo a la
vifta , como prudente , y fábio , aquel áviTo,
y efte defengaño , para confervar fu heredada
nobleza , y añadirla nuevos. e(maltes por si-
propio , ha cultivado (usprecídos taienfós con
qna continua aplicación a la lección de Sagra^
das, y Profanas Letras , y los demás exerci-
cios , que fon empleo de un noble encendi-
miento.
Sapíent. 7. g^ j^ fabidurla la mayor nobleza: Pra^»
HUm Regttis ,< (^ fedihm. Es fecundo mineral,
en cuyas venas fe encuentran theíóros muy
predofos. Es el centro , que anhela la natura-
' leza racional , no ha viendo hombre , por mas
groflcro , y ruftico que fea , que no le tenga
inclinación : porque como es , iégun Arifto-
tdes , el entendimiento como qna tabla \\^i
fin'
/ío iiñptjc^n alguáa , eípéra a&íio^mentq
^ue la pinteo con los colores de las ciencias^
para entiquecerfe con ellas , y adoroarCb, Ánre-
bacado con dulce Violencia del amor de tao
bella Margarita » empeño ^e Excclentifsimo
en fi] ad<}uiíici¿Mi todo' ei-ci^udal die fus poten>
das. Logrp íu poíTeisbn con tan dichoía fuer-
te , que úeocb fu ecttjendimienEp diamante de
fubidosi^hdos, CQP el dftudió 3 y aplicación ha
abrillantado fu^uz, y réfplandor.. Luce tatito
en el Theatro de las Ciencias , qtie parece mi-.
litan todas baxo de los dominios de fu i age-
nio. (jozan íii Auguró, Trono eh el efpacioíb!
campQ de fu alma.. Se (engolfa > en. mar alta
por los intrincados rumbos de la Theologia
Moral , y el Derecho Canónico , y Civil. Ha-
bla con tal dcfpcjo, y propiedad en fus aíTunap -;
tos , corno íi jiuvie/Ie 'empleado toda, fií.vida
en bs Paleñrasi de Minerva ^ y (i en feíitir dd
Gran Chryíoftomo , es fófpcehofá la alabanza,
y toca CQ :b efpecie de lifon ja ,0 vana- adula»
cion ^Ci no fe califica con pruebas cbhvincen^ i
tes : Qi4 aliqítem lmd4t , niji frohationem qiioque 5, Chryfoft. h«-
afferat , adulan "videtítr. Puedo {)roducir en abo- mU. i z. ^d c»-
nodceíla verdad tantos .Teftigos. , quantos
fon los sabios , y eruditos Papeles en Derecho»
que ha facado de la mina de. fu fecundo : noble
en-
\
pntendítnreQCo; Los que iiáo «chkío !a::Bminá
de leerlos , adftiiran e» cada línea titi rayo dt
luz ^ y en cada rafgoun mar prc£]n^ de do-
quencta; Áiquien naadhAÍfacáél<que4]able ,y
cfcriva cfte Procer con; tal adéxio ^ tan Si-
¿radas Facuítadés , no há viendo Hd^^ fú Pro-^
K^forenlas fifcuelas, nieñudiado^onla for-i
malidad <^ue pide fu penetrücRNí i Pero es 6idt
Bús&LCQs , diciendo , que coH'iaperrpíc^cia , y
delicadeza d&iu ^íz ingenio > y cotnprelienr
íion , ha Tábido adelantar más leyendo , que
otros curiando en los Theatros de Minerva,
ítendo fu aplicación , y peregdno diícuríb
las alas , con que bolo al Olympo de 'las mas
efcabroías , y altas fiícultades : lionScholay feJL
afsiduitds kgendi DoShinam farít , que dixo Sé-
neca*
*
Ahora, st que puedo excitar uüd ^urioíá
diida , fobre fi eí^ Exéelentt^mo , en ojmea
compiten lo Sabio , y lo Señor , es mas grande
p^ ios enlaces de fu Augufta Cafa con to$ So-
beranos de la Europa , o^ por el lüftre que ha
adquirido en lo entendido , y sabio j a cofta
de fu dcfvelo iníitigable ? Pero a Sagradas luces
la hallo jdccidída. En fel cap. 5 .del Apoca! ypfis
dice el EvangcUfta San Juan , qóe vio un my fw
ceriofo Ubro , fellado con fíete Sellos. Ño ha->.
llan<^
V
kock) quien re>atcevieíre a lá ardua eQi{^r^(&
ds abrirle , fe contrito canco , que exaló pof
bs ojos panículas de fa afligido corazón : Et
ego.pham multwn, Pero fe coiiíblo al oír , que
el León inti¿to de Judá , de la noble Eílirp^
de David ^defcifrada fus profundos Arcanos^
y Myfterios* Lo que reparo es , que vio a un
Cárdeno , que comando el Libro, deíaco fus
Sellos , y bailo enere íus hojas los mas heroy^
eos criumphos de la (abiduría > y añade , que
al pimco tributaron todos rendimiencos , ala-
bnzas , aplaüíos ^ y honores al Cordero , que
deshojaba el Libro , y aplicaba fus manos , y
aceneíop para, manifodar los alco^ Myfterios
que Cfiécrrabá : D^Wí f^^v^wí : acasere vir^ Apoc. cap. j.
tmm : €27* honorem , & gloriam , O* benídi^Ho-
wm. Saben, rodos , que es Chriftonueftro Bien
aquel Lcoo , y aquel Cordero. Pues cómo , ó
por qué íelc coníagran las alabanzas comq
Cordero, y no Leoh ? Es la razón : Como León
era del Tribu de Juda , eo que fe explica ía
iluftre pro^pia , y regia cxcciiá dignidad , por
defcendience de Da vki } y quando le m irán lolo
con elle reípeco , callan , y enmuden codos.
Peco al contemplarle con un Libro en las ma-^
nos , y becjbo todo, manos >. todos ojos , para
dcíci^r los profundos Hyí^cciqs de laSabiduf
* " ' lia, '
riá , !e declaran digno de hooof , gloria , y
bendición. Entonces le aplauden , y celebran,
dando a entender , que cómo Sabio es mas
acreedor a lo§ encomios, que por la Nobleza
temporal , que goza como deícendicntc de
David. Queda ya decidida la duda. Canten otros
los Laureles , los Tymbrcs , las Proezas , la
R^aErtirpedc eftc Procer; de Principes, y
Reyes , que yo fieroprcdíré', que compidea«
^ do erk él Icf Sabio ; y lo Señor , es mas digno
dci aplaufo pOr iü noble ' aplicación a las Le-^
tras , y porque aísifte perenne al Trono Aa-
gufto de la Sabiduría , le roban los Libro^ toda
la atención.
En las ricas venas de la Sabiduría halló to-¿
Sapicnt. cap. 7. ¿q^ fuj bienes : Venerum autem mihi omnia horm
pdñter cumilla. Le íirve de luz , y antorcha pa-
ra elconcierto de fus operaciones. En ellaGn
duda ha hallado las prudentes chriílianas mi-
ximas , con que govierna fus Edados , con tal
harmonía, y tan acorde confonancia , que her'
mana hermoramence la rcélitud, y juíticia con
k mifericordia , y la demencia. Siguiendo tan
bello luminoCb hJbrte , no admiro ya, ni la afa^
bilidad de fu trato , virtud magnética, que cap»
civando'Ios arlvedrios ^ concilla al mifmo tiem-
po refpeto, y amor oniverfal vni la caridad , y
com-
compáfsion ; con qué íu'nobie^enerofi> pecho
acien<k á fus Vafíallos , fietido como brillance
Sol , que incluye en codos fus piedades. Qué
diré del cimero con que fu devoción fe empe-
ña eñ la decencia de los Templos , y- del tice- •
fio cotdiál amor , que profesa a' Maria Saa-
tifsima y en cuyas Aras ha cribucado precio^
üísimos Ornamentos para la grandeza de íii
Culto ? Mejor ferá ño profeguir af» , porque
tío fe me quexe fu modell:ia , como por no
dafayrar más lo heroyco de fu gloria , -(^n ló
groífero , y tofeode mi pluma.
Parece que olvidé el -mandato de V. A»
qa& fe dirige a la ce'nfürá de efte jLánro } y
quando refolvl callar , hallo en él nueva mat
tería a ios elogios. Es un Ramillete de Difcre-
cionés. Chilles , Agudezais, y Moralidades pro-
vechofaS} y fítad^urráama/yfeddeyta'Con
fu ferhejante : Simile fimli gattátt '¡ itcrédita íu
gran diferecion , y 'agudo ingenio la aplica-
ción aníiofa ,. y eftudb Con que ha recogido
tan' varias ^^ y hcrmdíás • flores par^t iá c<knuti
ucilidad.Enéíprefenta a todos un pomo de
preciofiísimos Aromas. Labra' de exquifítos
nietales , que etlabafn ocultos en (as entrañas
4cl olvido, una -tica* joya de. diamantes abri^
-.í. Uan-
Uancados ^ con las notas para mayor extendon
de fu luz. Forma un jbeHo cuerpo de varias
parces , que ha recogido , y organizado coa
primor > y íi en íencir del Gran I>o(5lor San
S.Auguft. iib.ju Agut^in , las parces mas. principales de la ebr
de Doaxhrift. quencta deben fei* cnfeñac , delcycar , y per-^
íuadir : ZJt doceat , ut deleéfet , ut pétat. Todo
fe logra en e(^e Libro, peleyca con la agudeza
<le can difcrecas prompcitudes , que fon. el exr
ttiéko de un noble encendimienco. Enfeña éa
los. provechofos documencos , que brinda a
toda claíTe de perfonas , para el concierto de
fus (^etacjones en lo Chriítiano , Policiqo , y
Moral > y perfuade con eficacia » tanco mas
poderofa ^ quanto mas fuave, 6 menos v iolenta
en introducir el dcfengaíio. Sirve de correccioa
al vicio , de eQimulo a la virtud. Para la repre-
iicnfion es arma, .que hiere , y penetra , y no
iaítima , y tal vez fe logra mas bien, el tiriun--
/ ío¿c una enmienda , c(mi apuntar folo un
chifte j ^^ concepto , ó una refpuefta íénten-
.ciofa , qi^e, eígrimiendo la efpada defnuda. ác
amargas; íeveras exprersiones. Todo fe debe a
la aplicación (Mrecíofa de efle Procer > y íi
Dios , al regiílrar como recopiladas en un
^ . Libro todas las prodigiofas obras de fu Podec
-/
inaíétttó ; iW^lfelámfe- alw ,= Y fd^c'ríoif
aprbbacioiK^ P^ditqúe Dfus ainéfa , q»a ficf-* GcncC i.
rat ^ &' eramy^dláe h<md, h\ .ver el conjuntó
de tantos Chiftcs , Conceptos /,'^nténcias , :f
Agudezas que preíénca eñe Libro , merece
de juíÜciaTa aprc^acíi^ de bueno en graJo
fupcrioK: Haló aqui eftaban , o en los Pan-
teones del olvido , o tan ocultos , que pocos
los gozaban. Eran fabiduria , pero cfcondi-
da ; Theforo , pero ignorado , que no fer-
via a la común utilidad : Saftentia Jrfccnfa , & EcckT. cap. i-f»
Th&jdurm iriv'tftts , ft^ uñlitas in utriujque ? Pero
ya logran la publica luz •, ya deben* a cftc
Excelcntifsimo fu ser , porque le deben fu
lucir : fiendo , fi no fu Autor , Agente a lo
menos , que los rcfucita , y da nuevo ex-
{^dor.
Por todo lo qual es digmQmd de que fe
le conceda la licencia que folicita para la
imprefsion de eftq Libro , pues nada contíe*
nc que fe oponga a las Regalías de íu Ma»
gcftad, ni buenas coftumbres, y juzgo que
lacaran mucho aprovechamiento los que le
leyeren con reflexión } y yo ruego á eftc
Excckniiísimo , que nos feanqdee en otro
aleuno de tos lucidos parcos de fu Ingenio»
' '■^ SWÍ I*
dad , y Abcil p(im?co de mil. ^ct^cps ▼
1 1 . I ^
> »
r.'í.
> «
_/ . .
€ ''
>. • # i
fa. o . -». . ' ) í:
i <.
4 • •
. V . . .
/ » V
1 '•
•^
..í /: t?-:^, '; ' J -■-
r -
: '.'i^rbovo'i^t: orí.:?:.. íir'v,
i
• t
?■;'•■"•* ' TA-
k
■^ *
•* V
r o
GCSvlTENIDOS EN ESTE LIBRO. •
CAP. I. De Monarchas , Repúbli-
cas , y Principes Soberanos, Pag. 2.
CAP. 11. Z>^ Pontifices , Obi/pos , Pre-
lados y y Religiofos, Pag. 7 5 .
CAP. IH. De Grandes Señores , Cava-
lleros , Virreyes , Magifirados , C7tf-
tiemadores y y Jueces, Pag* 1 1 8.
CAP. IV. -Di PrincefaSy Señoras ,y otrai
clajfes demugeres, Pag. 199,
CAP. V. De Sátyras , Sentencias y y He-
chos de Philofpphos y y curiofas Mo-
ralidades, Pag. 210.
CAP. VI. De frutos en el mi fino defcon-
cierto de la razjon en los Locos , v
fandéces de algunos Semifatuos. Pag. 266,
AP. VIL Mifi:elanea de promptitudes
de per finas de todas claffes , de uti-
lidad , y divertimiento, Pag. i$f,
H15 2 CAP.
/
CAP. Vm. Efmakf fre^farMU KS^n^X^
tidad , con la difinrjecion ^raeiofa, -■ -
en Diclfos ,j.Sente^^^^ de tSant,q^ - , ^ ,.
y Santas , j otr4í5 V^ténés^Jfi^ ^-^^ -
I
r -
^» 1 *
> N
* T
» »
- . « '
(V . «.V »
-»
I • ^
'^ .
I
^##^-í »* ^ ^ * »**s»
♦
■ \ *
\ ^ »r>. v.«A tv.. ' A. *.•'•?..>• «'>' \ *^ OJO V* \
^^- *?''•. ,%
:\
X
' *^ V. ♦
• t ^ • •
/
i » . * -•
• ' * I i . . . , .
curu
fcmgc , digno jdb.lps prim^-
íos íeípctps. j por ft|[ omíIid^fJUí y.
cla0e , hizo recoger .^íx el prin-.
cipio del ptcfente 7S^o/lá3 Ret;
pueftas , Apotegriías , y Morali-
dades :, que:fidea^|tJviz en eñe.
Tr atadillo : ' llegaron % xnis ma^ -
i|c>$ eia la. fo?ma que ,las divul-.
go. N¿> igñop ^ que pQr/.h^ri
ver fido ellas Reípuefl:^$ tan pbu-r
íibI^;i:hai^=qu€id^do;ín4ch^! tms
Vulgar ^ , que auti hay M^nogin
tftg ir^(3^i^dosíd$i !elt^§ j, <y otr^-cC-i
parcLda§r en aííviinptoéí serios; ,n<>.
Clon , m le les na de detraudar del
aplauíb , por ver algunas rcpe%
düsL ¿otó %i' todaá ^5
tói^a ^ors^-lu pqíd)af lo,]qúet
mo podí á< 4^ -pe^-^riHícífo pb|ó
que paílando 'ddGüe i^ agudeza i;
íu ícntidó , reconoce*^» h 'fk<^
priedád del cíótici^pto :, cbmo i¿ '
dice para foíij^r otros : A tos <foi
k
níodetacjo di^fcuríb , fijá dféertí- ■
miento finfatiga^ 5 y flpor^cíi-'
tmz hmitfftn oído ,_ é^^ Mídó^ í¿ í
niifiíí^ -afianzafíy mas ti ¡traditá
efte nuevo teííktónioíy.óniferfe^
mas los teftigó^ y:qiier'^oíftf¿«é^
bm hsmgcmoSts'promptStxtdxA
de nücñros Nacionales ; .ü dicccy
por deígracia , en ihanos ..de ¿í
gun pteíumido necio , coiñó para
ejfte nó puede l^^^r Jibró de pro-»
vechio , afii también es ocioío
qualquier Prologo , 6 aviíb. De
mi parte no hay otro fin en íacar
á luz eíbs memorias , que el de
franquearlas k quien tenga el pa-
ladar dilpucílo para utílizaríe de
las dulzuras de ellas. Las Morali-
dades de Sabios , y Philoíb-
phos , que v^n mezcladas , las
haQé en la miíina forma j po-
cos negarki , que eftas lean uti^
les, pues no hay virtud moral,
c\xf i$l camino no demueftren 5 lo
que
qac fc hallaffc -de aprcda J tmi
ícccríi íth agradó del Ldíbor ,.y
lo que no le rco^tchte 'y : padr^
aéadir 1 que. le íatisfaga el íuge-.
to k qmen'fc atribuye la fi
DUMt
oCi. .0.1 -.s ó f opí^i.^i'i vjÍp; \::jrj
oh b í>.:.f[) f aú lomara •:,-Jj.'.- :':.jI íí
-i ^ ¿ -^ -^^ ♦ j ^; * •
' . * f.
'i 'V r í
• . . . ' » - , •
Pag, I
INTRODUCION.
AS Rcfpucftas pron-
tas , no Iblo fon ay-
rofas al galante def*
pejo, fino útiles á el
cftorvo de muchos
embarazos, que oca-
ÍGona la falta de palabras ;{in cuyo
focorro fe provoca la ira /envidando
la templanza, cfcudo noble, quando
fe maneja con dcñrczas y afsi , juila-
mente fe tiene por arma defeníiva
el ingenio , que fe cultiva , impri-
miendo en el archivo de la memo-
ria auxilios á el encendimiento , va-
licndofe de lo que fe oye, y lee , y
aplicando en tiempo oportuno á
los aífumptos , que traben los aca-
ios con que fe hacen plauíibles , y
á veces dan expedientes de recon^
vención á las importancias de ma-
2 DELETTE DE LA
yor fcricdad en lo grave , y políti-
co , dcxítrinando, como documento
loable , lo que lleva el fobreelcrito
de donayre , argumento , que (e
prueba en la narrativa de efte Tra-
tado, con exemplos de Santos , Mch
narchas, Philofophos , yCortefanos,
que hallaron en la expedición de las
palabras , contraftc a las injurias > J^ \
puerto en los nauíiramos.
c cmTüLO PRIMERO, ;
r {• i » ... i
\bE MOISIARCHJS, REPV^ I
blícas , y Principes Soberanos^ .
^IfGrm^c'Jit TJNTRANDO en el Convento i
QumlT " " tij de Auguftinos de Valladolid i
úbauifants, Catlos Quínto , a oír predicar a
htTMia. Santo Thoraas de Vulanuena , le avi-
faron baxaíTc a' ponerfe en el Pul-
pito , que eftába alíi fu Magcftadj
i que rcfpondio í Decid ,fcaor^ qufc
'fi bíixoiuego-, nq pucotó» pvodkars
-y fi he de .predicar , no pucnda ba-
* . xar
J
DISCRECIÓN. 3
xar luego , porqup eñoy cftudíando
la palabra de Dips , con que he de.
dpótrinar, como Miniftro fuvo, á el
Pueblo. Oída cfta refpucfta , h exa-
geraron |)or dcfatenta los cireunf-
tantcs , que cftaban inmediatos á la
Real Pcrfqna , cuya chriftiana pru-
dencia los corrigió , diciendo : Eííb
que á yofotros os cfcandaliza , á mi
me edifica, baj^c quando quificrc
Fray Thoñiás, que yo aguardare
güftofo.
> Contendían en Bruselas (Jos Hümifmapir..
Damas de la primera calidad de rfT^t'^*
iTianacs, lobre qual debía entrar pt de ¿«fcubrhfe
primero ; cierto ,di^ fcftivo en una í^-,/'^'*" ^"'
Capilla de la gath^ídral • Sacian fus
alegatos^ llegando a cnaprchcndcrfc
la competencia en modo tal, que
^«W?z^a p^tidp&\4c ¿jquietud a *
igt^Á^^l 'C^6L5iue\la,íaEÍ)n¿^ba,
«aba en aquella C^9A^Í>\ B"^^. que
-..y - Ai fu- •
4 DELETTEDELA
fupcrior de los Pcrfonagesj yoiáas
las Partes, decretó de fu Real mano:
Entre primero la mas loca 5 cuyo
difcreto expediente apagó la muge-
ril ira, reduciéndole á no entrar,
ninguna.
ntmemu de el En oyendo tronar el mifmo
S/^ift Ccfaf . decia . mirando al Ciclo, coa
mas alta sobtrA- admiraciou reverente , hablando a
fus Criados : Efte si , CavaUeros, que
es Emperador.
teiuu», efeSe de Quando renunció fu Mageílad
íSrSííI la Corona de Efpaña en fu hijo Phc-
hr^tfite puede atri- l¡pc Scguudo , ( retirandofc á Yuftc,^
Mrf, kHiferbou, ¿^^¿^ determinó la vida con excm^
pío admirable) entre otros loables
confejos que le dexó , fue uno de-
cirle : Si queréis aumentar vucdros
Dominios , governadlos con acier-
to V que los refpete Europa : fitijad
vucftra Corte en' Kuxclas : si fólo
conférvarlos ¿n Biarcclonaty si p>cr«^
derlos en Madrid. ' ■ 1
M/xhHéáe u ' ' Eríi üIüaF'Axíói!ha<k;'<í(íc? hc-
d!fl^^lüt ^^y^^ ^ Monarca "' 'repetir mdtóhafs
ve-
M» A -Ik
• DISCRECIÓN. í
treces, advertido de ía experiencia:
(Macftra doda en cales Principes)
El tiempo , y To p4ra otros dos,
Eüando fu Magcftad en Ma-
drid, le dixo uno de íus Criados,
eon aquel afc<5l:ado mjfteriofo re^
caco : (que es arce ufual de los Pala*
cios , para incroducir con la indi-
cación la liíón ja ) Señor , por cíTas
galles anda publicamente, (in reí-
peto a la Juíiicia , Fulano , que era
uno de los excepcüados en et per-*
don 5 á que no rcfpondió (u Magcf*
Cad. Grcyo el Sindicador no haverlo
oído , y i el ÍJguience día repitió lo
RiifniO} á que , con femblance mcfu-
rado , y grave , refpondió aquel cío»
mente corazón : Mas de n» agrado
fcria,que le advirticíTeis á eíTc hom-
bre , que ¿daba Yo aquí.
El pciiiicr ifíipuiró de la loablo
feíbWion de efte Monarcha, cxemi-
pío de los nüayorcs , pata redrarfo
á Yuftc , fe originó de un ligero
j»!íaíp/^e ucilizp. fu dirijOtiandad,
i*. .
A 3 CO7
Heál nfidfd ie
n4mm$ , úfendüh
de maliíhféí téh
lummá.
ti exentólo de el
defengañú de lo
pereccdefo^y cadu-^
€ó del mundo , el
mas eficaz» efii-
mulo f ara fu def*.
frtm*
6 DELETTE DE LA
coma avifo de la Providencia Di-
vina. Llego á pedirle licencia , para
apartaríe de ki Real fervicio , ua
Oficial Veterano en la Guerra : ad-
miró el Celar la pretenfion, y cre-
yendo nacía de eftár poco fatisfc-
eho , le dixo : Pues como " es poüsi^í
ble, ( hablandjolc por- fu nombre )
que haviendoos adquirido losíeña-
lados méritos , que tengo preíentes,
para favopcceros <:on mercedes, in-
tentéis malograrlo^ , -dexando la fa*
cuitad j en que con tanta gallardía,
y • pundonor ós haveis diftinguidoSi
ÍÍO'fenor , V. Mag ; me ha dado má»
dcio que mereíico 5 pero yo ib-"
licito , deíengañado de las caducas:
incondancias^^ del mundo , poner ^^
gurt terminorcntré la muerte, y la
vida. Conñindiófe aquel Catholí^
cifsimoí Principe , dáretó el Memo-
rial con clauíul^ proprias de fwhia-:
no , y vacilando en tal cxomplo ¿le
utilizó sabio. > .
lufié , j ijfirtt4 PrcCuoiía tasxáio de- f galán ürt
Stntencui dtl JLtj 9
Dm Ffdro. \. - ' • Ca-
DISCRECIÓN. 7
Canoniso de la Metrópoli de Scr */'*• *(' ^^ '"^
Villa r : fuete a calzar cierto Zapa* <» u édminípa-
tcro , y fi fobrc los zapatos mas, t" j/ir/ft
ó. menos aiuftados , fe enfureció UmU iÁn)n¡mtn
de modo , que con el miímo inf- „^ *
íriimento de fu Oficio mató al mi-
ferablc : quedó la pobre viuda con
quatro hijas, y un hijo. Aprendiz
del padre , que era el mayor , de íoi»
Jos catorce años : qucrellófe al Ca-
bildo: fcguiafe el pleyto, y por ul-
timo., paró en condenar al ddin^
quenteá que en un año no entrafíe
en el Coro. Creció el Mancebo , y
¿prímido de fu miícría , y dcfam-
paro, acaeció eflar en las gradas de
aquel magnifico Templo. dia de el
Corpns , á tiempo que paílaba la
Proccísion , en que iba el agreílbr,
•con fu Sobrepelliz , entre los demás
Prebendados $ y arrebatando el fí«
lial amor: los impülfos de la ira , fé
arrojó furiofo » y dándole muchas
puñaladas , le hizo fallecer» Arreíla*
jotác Juego ,.con el eílrepito que fe
A 4 ^
« DELEtTEDELA
da á entender, y convencido en el
enorme delito , que no podia negar»
y confcíso luego , fin otro dcfcar-
go , que el dolor de fu agravio , lé
condenaron á defquartizar el fub*
cefsivo dia. Hallabaíe en aquella
Ciudad el Rey Don Pedro , que in-
formado del hecho , ordenó fe le
*
traxeíTenlos Autos, y reconocidos,
pufo por Decreto de fu Real mano:
£{la Sentencia es injufta , revocóla;
y mando falga de la Cárcel cíle
hombre , privándole de hacer zapa»
tos por un aiío.
2/ nuy» (áuid Embió Dano Embaxadores á
ti' í;';f ¿>í Alcxandro , infinuándole , que có-
fallos , difcifitM mo intentaba hacerle guerra , íá-
de fus Exercitost t • i i • 111
j riquez,4s de fus bicudo , quc cott lo innumerable de
jmigos peles. ^yj fiquczas , podía formar potentes
Excrcitos, que lodcftruycflcn.Oyó
con magcftuofa gravedad á los Men-
iágeros , y rcfpondioles : Decid á
vucftro Principe , que le compa-
dezco, pues no acierta á graduar,
quan mas crecidos ion los theforos^
q[uc
DfSCRECrON, p
que tengo eo la gallardía de tn^
Tropas , anjor de mis Yaílallos , y
caudal de mis Amigos , quando los
fu JOS cdan fin ufo en el encierro de
las Arcas , adquiridos con ambición^
y guardados con mircria , principio,
y prognoftico de la ruina , que k
amenaza.
Kaio , Senador de Roma , defr
afc<5to a Julio Cefar , havia hablado
muy mal de él antes de fer Empe-
rador, y viéndole en poílcfsion de
la Diadema, recelaba le cadigaííe:
dixole uno de los AuUt3s del Ccfar,
que conocía lo gcncrofo , y clemen-
te de aquel heroyco corazón , que
fe poftraÜe a fus pies , y le pidieíle
perdón : liizqlo afsi , y el Monarcha
le recibió con los brazos, eii de«
monnracíones de alhago amigable»
pero Rufo replicón Señor, no ha vrá
quien crea , que me has reftituido á
tu gracia , íi no me ícfíalas con al-
guna efpecial merced de tu grati-
tud. Si haré, pidda: pidióle una
fu-
ranc'u del Cefar^
en dar fw yrenda
de fu gracia creció
dos donesjjfípno*
cer la cofia de fer-
donar.
HKi
lo DELÉlfí-EDELA
fuma de dinero , mandoCcla pagar,
y dixolc con dóriayfc: Dc' oy cti
adelante, yo procurare que no me
feais enemigo i' porque na me fea
tan coftofo perdonaros/ c <
^ - rt • r ^ Enfóbcrvecidó el Maenó Ale»
dmnUa ^ ocafion* xandro con cl tofrencc dc fus di^
*/ deípredo de l« , . ^ l_ i _
que ¿me Htrof chas , mtento bárbaramente , que
jwwff. ledie(íen el eako, y ídoridon de
Dios, cuya propuefta hecha, fobrc
las Armas , á los Efpartanos , con-
gregandofe dudofos en áíTeotir á tan
íacrilego error ,' rcfpondieron sá»»
. bios : Sea Dios Alexandro , ü quiere
fcr Dios.
Mijar 4puuden Dixolc a Pindaro tin lifongcrot
ai4b4ttx,af. bo. Rcrpondiólc í Muy bien te pa¿
go en la que obro , pues no dexo
que fea adulación lo que dices , íino
verdad. .
nemcfe rufro de Altercaba el Príncipe Don Bal-
Reai, jbruunte tliafár cOn fu Ayo en los puntos de
la lección. Paísó el Conde -Duqucí
dixolc fu Almeza : Defacad ciíta duda.
Con-
tngento.
.DISCKECÍONr. ik
Conde, en' que «lifputamos. Rcf-
pondió : Señor , no llevo anteojos, '
y no puedo leer fin ellos , cícuían-
dofo afsi cuerdo. Venia el Rey , oyó
lo miímo, y no pudicndo dudar,
que la razón cftaba de (larte delque
íabia mas , dixo fu Magcftad con fc-
veridad a fu hijo : Convénceos ra-
paz , y. pafsó. Entonces d Principe
bolviendo a fü Aya, le diko^ Pare-,
ce :qqe eíte Gayallero tadipOiCGi )lc*
va 'ántcí^os. - . ; s
^X>ixeroñle al Rcy.;Doa' Scbaft n vdttr bMe fno
tijíwy óuandoicftaba'pára.haecr -la^ ^"'^ ^' ^*
j í 1" */■'. /-. V dgutrtsibaj mil
]€arrisa»4srAmcab^ qup;.iüívcia un ixtmfimi fme-
Cometavy ' era niál anancio. An.-, ^'"'" ''* j"
tes :(rcfpoodioj)uc .tmgo. por feliz, vmms üupti.
prognqfti<s»l,. piícs xKteqíláígrkaado:
que iacoo^eta
los R(h-
Otros
tr\ f.
Dicierída élAlmirántCíal Señor se b4n de tofpo-
\v^ 'Qiiartd J^n : 0c¡^n üe cft ái^ *>" ^^ rtgAas ¿t
para i^crfcr. bn P^io! de íqslftadc^; l^^^' \ZZ
que fu Maeeitad le permitieífc Jla*« wmmM/j^^fif»
\ I «,• -A • 1 • 1 tnftnanx.4 de lo
mar. a.to&. JVáiQutroá^ que havían de mpffif^tmiMo
dotcrnainack):^ i4 fd cafa , prehcmi*:
nenr
ri nÉLEPTEDELA
nencia, que tenían los Grandes cií
lo antiguo. Rcfpondió fu Mageftadí
Pareccoic muy bien , que no pcrdaii
cíTc fuero. Efto os digo como Rejj
pero como Amigo os aconfcjo, que •
no hagáis cal, porque perderéis el
Flcyto.
Ntf fiempre fe h4 ^^^ ^ ^^ AlcaldcS dc CoTtC
de ujar de mho- fe confidcran criados de la Real Ca-
"m¡mj¡ut¡4. ^3 » c^ preheminencia de los Mayor-:
ddmós }/[ayores , aun()ae' . no pjrac*
ticada , poderlos llamar de Vos.'
f ; , EValo el Marqués de Caftcl-Ródri-
gó , y enfadado con uno y tup <}c íti»
prerrogativa , dándole muchas ve*
ees efte tratamiento. Qu^xófc el
Miaiftro á Phelipe Quarto en Me-.
m<n;ial de preponderadas^ . qucjtas^
fuponiendo agravio el .de aquel cf-
tilo } á que decretó íaMagcftad de
fu Real r manoí :r^t ) hü^y^táombi.
Mayor lo pudó hacer V f lapudo.cC»
. : ' euíar, ' ;
B» m ^ut^fH^ vj Ofendido é Gtm Alexaiicka de;
4 Aiex^ndn. ^ycrlc pegado kl obedfcncta! nseb
DISCRECIÓN. 1 3
tíudad de el Aísia , (é acerco á fus
Murallas, refüelco á reducirlas á
ceniza. Salió a recibirle un Plúlo«
íbpho , que havia (ido fu Maeftro»
perfuadido á que fu ruego tempkííe
el furor de aquel Prindpe , el qual
le dixo en voz alca, conociendo á
lo que venia : Doytc mi palabra , y
te juro por los Dioíes , de no hacer
lo que me pidieres. Entonces elSá*»
bio refpondió: Señor , fuplicote hu^
mildcmence, que derruyas e(íc Lu^
gar , (in perdonar ni á fus almenas»
porjuftocaftigo délo que te ha pro-
vocado. Quedó confuíb Alexan*
dró, viendoíc en tal eftrecho, con
el empeño de fu palabra , y deíiftió
idcl intento.
Quando el Rey Don Aloníbel origen de ufe fii-
Grande , Sexto del nombré , ganó á
Toledo , capituló con los Moros de-
jarles , para Mezquita , el Templo,
-qucoy es la Iglefia Mayor. Acaeció,
"que eftando*' aqud Principe en la
'Guerra <ie ^lidákicia , .contra tós
» ' * Aga-
Viiéd dt U P4«*
14 DELETTEDELJ
Agarcños ,,la Rey na , y el Arzóbiípo
]3on Bernardo; fe acordaron en qui-
tarfcla , y confagrarla al verdadero
Dios , como lo hicieron , por fuer-
za de Armas. Sqpolo el .Rey,, que in-
dignadifsimo^por hav^r quebranta-
do Cu Realfee, vilví a largas jorna-
das á el caftigo. Temiéndole la Rey-
ua DoñaConftatóa, y el Arzobif-
pCi , íali^ron á Tccibirle entragc de
pcrtitencia , y humillación , llevan-
dp jCpníigo a la Princefa Doña ür«
raca^ hija u^ica , de edad de. doce
apos,, que ad^lantandofe, fue la
primera , que llegó a los pies de el
jley fu ;Padre í el qual la. dixo ira?
isui^dp : Juro por Chrifto Grucificar
do de no nacer lo "que nie pidas. Enr
toncesla sabia Doncella , enfeñada
dft.pios :Xq q«c pido a V.j4}fc?3i.
.^cíiof ,€$,;, que pwlaRcyi?^jí;f)5pl
Atzobifpo te, ofendieron, cxpcri;
méntcn todo el rigor de tú iuílicia.
^^§do . fufpe|if9 4e táVdecip^^^
discreción: i 5
kas , y los Mahometanos deílílieron
de la querella» á cuyo aíTumpco , y
concordia fe conílicuy<á en aquclk
Igleíia la Fcftívidad , que oy fecon**
tinüa de nueftra Señora*'
Embió la Eepublica de Athenas p« fbiUft , xr^.
íüs Legados áPhilipo, Rey de Ma*
cedonia,a quienes no folo concedió
ló que pedia , fino muchos honores,
diciendolos á el dcípedirlos; Aílc-
gurad a los Athenicnfes ^ que , ea
todo defeo camplaccrloÁ-. Uno do
dios, llamado Dcmocrates , dixo
en voz , no tan baxa , que dcxaíTe de
oklo aquel Principe,.. ó quiza <5onn
fiada en los fueros de Embaxadorí
£1 mayor gt^flo t)¡H¿ p^dr^s dar Á
nuefira R^puMíca, fcra ab(^rcaHe\
A loqual , rifueño FhiIi()o,Jttiirahdo
a cííbcf os^ aíkdió ; ; Decid mas a. h's
Athemenfes ^ que haveis 'vifio el
defprecio , que hago.de injHrias de .
ios iiéms ^: y\.que)m:^ngaíiCenfe^
'.jeras yttue acQnfé\en tan maL
Cotnicndo con -Rómulo mu- jutomuu.
chos
/
re DELEITE DE LA .
chos de fus Crudadanos^dixo uno de
dios, viendo lo parco que era en be-
ber vino : Señor , poco confumo ten-
dría cfte genero, fi codos gaftaíTen lo
que til. Antes mucho ( rcfpondio)
jorque yo bebo todo lo éji^e quiero i
y Jícaaa uno hiciejfe lo mifmo , ten*
drta el vino muy crecido precio,
icni^mid eflcj- Sentenciaron los Athenienfes a
a¡ tt^dtnl' muerte injufta , y acelerada á Socra-
úh: Meiius morí tcs , el qual con confiante áninio
^^^*°^ * "^ tomó la bebida vcncnofa , que era
la que difponia la Sentencia; y,
oyendo á fu muger Xantipe , que
en copioías lagrímas clamaba á los
Diofes por la inocente muerte de
fu mando , la dixo prudente : Con«
fuelate $ quánto mejor es ir al juicio
de las Deydadesíin cargo , por folo
la injuría de los hombres , que mo-.
rir culpado^
'fjtiett^MtttuA Un Rey de Egypto, ames de
'•'^^í' TÍZ ícrfo* tuvo la relaxada vida de Van-
ftr medi0 de eU4 > , v . ^ r
f( (i»4 u corMs. didó , que enmendó defpues con fus
virtudes : prendiéronle en aquel
ticnh
DISCRECIÓN. 1 7
acmpo , y no hallando los Jueces
probanza bailante para condenarlo,-
coníulcaron á los ídolos s unos di*
xcron , que era ladrón , y otros que
no : con cuya variedad , figuicndo.
la parre piadoía , dieronle por libre>
y ya coronado , á los Oráculos que
havian dicho lo cier(o de fus cargos,
' dio reverentes ailtos , porque habla-
ron verdad, y á eflbtros negó adorá^
cíon , porque mintieron.
Diocleciano dexó el Imperio de ^tnjct defengu-
fu voluntad 5 y perfuadiendole bol- ^ » ''^*" ^'
vieíTe a la poflcísion de el Cetro con alZ dl'imties,
que le brindaba Roma , reípondió á ^ ^^fr"-
ios Menfageros : Si conociereis quah-
to me divierten la hermofura con
que crecen las lechugas de efte huer-
to en que me veis , no me aconícja-
dais ícmcjante deíátíno.
Preguntando Don Fernando el DeiRe^otnret-
Catholico , en Salamanca , á unos J^ '^ ^^"^
Cavalleros , c¿mo les ib a de gados?
Refpond^eron- , que eran grandes
los de los Trages 3 y el Rey, abriendo
is DELETTEDEIA
la cafaca, que traliia pueda, (dixo:i7*i
huen jíihon , que me has roto tres
pares de mangas.
Era fu Mageftad tan parco en la
Mcfa , que folia decir á fu Tio el Al*
mirante : Quedaos a comer con no«
forros , que tenemos oy Polla.
Confultarople , que pcrmitieflc
entrar en eftos Reynos la Canela , y
Pimienta, que empezaba entonces
a venir de la India 5 á que refpondió:
Efcúfefe ejfegafto , que buena e/pe-,
cié es el Ajo,
i> « mMitta dt Mandó Philipo Segundo á Ror
T^Zp^' drigo Vázquez , que dirigicíTe un*
* fus inttreffts , i dcpcndicncia á que eílaba fu Ma-
"Aí.i g^í^?<i inclinado. Sufpcndiófc aquel
At fu Monmhu. Miníftro oyéndolo , de cuyo fem-
Wante llego á inferir el^Rey, que
hallaba dificultad- Preguntóle fu
fcntir, á que reípondió con integra
reverente libertad: Qm creta nofer
Í¥o lo que fu Mageftad mandaba,
<lc que .no íolo no fe ofendió aqueí
Principe, fino que le favoreció mu-
cho
1
- DISCRECIÓN. 19
dio dcTde entonces, íin que en el af*
fumpcodel hecho fe bolvieííe á ha-
blar , que es lo mas digno de repa-
ro , y de no poco ebgio al Monar-
cha.
Preguntándole al Rey Don Pe- mi ney i>w ?t-
dro de Aragón el Legado del Pon- ^"''^'í**-
te fice, á qué fin era la Armada Na^*
val , que preparaba , dando zelos á
Italia , refpondio : Si mi mano dief»
tra ftipiejfe lo que hace UJimefira,
me la cortara.
Llego cierto hombre ingeníoíb d« mimfeni^f
a ofrecer á un Emperador de Oricn* ^ ^^^''
te , que daria íblidéz al vidrio 5 y la
rcípuefta fue , mandar , que íálieíle
luego de fus Dominios , diciendo:^
Sr no es verdad lo que me ofreces, te
caftigo la oííadia de mennrme 3 y fí
lo es, no quiero que pierdan fu eíli«
macion los Metales.
Eftaba Trajano en Agripina ^^rr-j*».
.dcfterrado de Italia. Llególe por
Hcrva avifo de haverle cle^do Em-
perador , y dixo á los Tuyos i El mal
B 2 íjuc
20 DELETTEDELA
que me hizo Domiciano fué Agcii-:
ce; que me galanteo la púrpura. •
. Dio un Portugués á Philipo
Segundo un Diamante , que le ha-
via coftado fetenta mil ducados 3 y
diciendo fu Mageílad , que penfa-
bais quando empleareis tan gran
cantidad en eíTa piedra > Penjaba,
iV»í?r , (refpondio) qí$e rcyn^éa en
Efpaña un Phelipe Segundq. Agra-
dóle de modo á fu Mageílad la dí(^
crecion , y defpejo , que mandó fcle
pagaílccon granvenuja.
}be tt mtftrad» Dicíendole al Gran Emperador
Tb4odop. Theodofio, que algunos cenfura*
ban las operaciones de fu gobierno»
refpondió cuerdo : Dexadbs , que
so merecen caftigo $ pues (i lo ha«
cen de ligeros , no fon dignos de
aprecio $ íi de temerarios , los cooi-
padezco 5 y fi por injuriarme , me
dáñ gloria de perdonarlos.
Digna daanxA A Títo le dixcron unosEmba*
^\(ili4 rff íS xadorcs , admirando fu buen arce, y
y fus beroj(4s w- modcfto dcípcjo ; O SeñoT , tus vir»
\
2.^^ -j *
' DISCRECIÓN, z i
tudcs te hícJcron ¿ondigno de lá
Diadema 5 pero fobornaron los vo-
tos tu gallarda prcfcncia. ;
Queriendo los Lacedcmóncs UMdUái,
Contener- el tyrano gobierno de uno
de fus Principes , haciéndole mcmo:
ha de que podía parar en trágicos
fuceíTos , le cfcrivieron por Repúbli-
ca , firmada de los Senadores mas
ándanos , y zolofos. al bien de la
Caufa Fiiblíca, eíla brel^ Carca.
Xcn prefente , Señor , que Dionyfio
fue Rey , oy para alimentarfe macf- .
trea niaos en Cotintho* .
r
:.\ Hko matar Antonio, Empcra- d« a ismfáéH*
idor de Roma , á fu hermano , fofpq-
chando, con no pequeña prutba, in-
ccntaba hacerle guerra: inquietóte
el partido del difunto j y para fof-
fegarlc, aconfcjaron al vivo los óe
fu parcialidacl I hieieííe adorar por
Dios al muerto, (eftllo de los Genti-
les en fu bárbara Idolatría ) y que
afsi ceüarian las populares lagri«
mas. A que refpondió : S^a en buen
B 3 hor^
Auttttino»
2 2 DELEITÉ DE LA
hora Dios, como no quede coit
nos.
Te Tthoiome9, Efcrivió Zoylo ün tratado con-
tra lashcroycas elegantes Obras de
Homero , con Dedicatoria á Ptho
lomeoj y pidiéndole mercedes de
aquel obfcquio , le rcfpondió : Qué
puedo dar á quien es tan rico en el
caudal de entendimiento, que (é
atreve á condenar ios eícricos de
Homero?
Demcuralpbi^ Eftando cn el Efcorial Philípo
Ufe Segundo, Scguudo , faÜó á caza á los Boí^
qucs , y empeñado en feguimientd
de un Javali , fe halló fcparado de
los Monteros , y Criados , acompa-
ñándole folo Don Diego de Gordo*
va 5 fobrevino la nocne tormento- -
fa , obfcura , y con lluvia , falicndo
de la maleza con no poco trabajo:
errado el camino, fe acogieron al
primer Lugar , que alcanzaron á ver
por la fcñal de las luces. Pareció a
ton Diego, que la mejor pofada
feria la del Gura. Adclantófc , y en-
tran-
DISCRECIÓN, z^
trando en el portal , halló un Clerí«
go con fu ropón , á quien dixo : Na
tiene V.md. menos huefpcd^ que
2 el Rey $ y al mifmo tiempo llegó
fu Mageílad, que añadió: ^ os
quiero dar , buen Cura, oír o cuida-
do , Jlno que me hagan luego la ca*
tna , for el frió que traigo , y ajfen
una Perdtíz^^ue no he de cenar otr4
cofa,. Era defpcjado.el Clérigo , dif-
pufo brevemente lo que fe le man«
dó i y eílando , el Rey le llamó para
divertirCe , ha viendo penetrado fu
difcrecion.Dixoíe fu Magcftad: Ad$^
vinadme tres cofas , que tengo en el
•penfamiento, Rcfpondió : Señor, las
arcanidades del Soberano , no las re-
giílra la pequcñez}¿/^í'i<¿, enfin^qua*
les puedan fer en lo que fentts^ pue$
creo, que V. Mag, pienfa el cuidado
en que eftará laReynanueftraSeño?
ra , hada fabcr de V. Mag. que feí^
apñfa , por ha ver paíTado lo& Cria?
dos mios con la noticia dé quedaí^
aquí fu Real Perfona buena , aunque
* B 4 \cn
2 4 mtÉTTEBELA
en tan mal hofpcdáge. El fegundiá
'pcnfamichto es , fi la PcrdW que
traerán vendrá íicrnaj tierna vendrá.
Señor. En Us dos haveis acertado,
dixo el Rey , mfiofa, y éntrete"
nido. Pues la tercera es mas fácil,
*dixo el Curas pues claro eftá, que
pienfa V. Mgg. en el Obifpado, qwc
cft^ vaco , para darfele á el que tuvo
la dicha de ha\^er honrado fu caía
con la Regia prefencia > y no feria
bien , que hallándole Cura , Cura íd
dexaíTe. Gran Afirqlogo foisy ( dixd
el Rey ) en nadd haveis errado , %
creo que acertareis , cumpliendo M
'Dignidad de Obtfpo , c^e já lofoit
jHtseimcMioi ■ Jugaron en la Priora Alcancías»'
para divertir a Carlos Segundo, y
hiurmurando de uno que haviaén:^
trado en ellas, y era gra» hombre
de á cávallo , otro poco dieftro tn
el Arce \ diko' fü Mageftad : Para
mébSUis en lo mé haenteñdeisí* '
^tcjru ^ Vinieron los Jones á pedir p^c-
' ' ^ tos
■Sígun^K
DISCRECIÓN. H
tos de rendidos á C yro , a quienes el w t^d» *^^'
antes havia ofrecido la Faz. Kcipon- u^utru^^u pie-
rio a los Legados : Mirad , amigos, '<*'•
viendo cierto Flautero los Peces,
que andan por la Mar,tocó fu inftru-
nicnto dcfde la ribera , creyendo fat
drian á lo fuave de la n^iafica > y cd-
mo no lo hicieron , echó las redes,
en que facó muchosj y viéndolos dar
•faltosen la arena , decía: Dexad , por
amor de mi , de baylar fin son , y
compás , pues quando os brindé con
compás , y son, no lo admidfteis. £o
Tmfmo rejvorídó, nohUs Emh^x^^
Don Atonfo de Ñapóles clGrán- i>< Tm AUmfi dt
■ de , decía: Mienten mucho tos que ^'^'^*''
mucho leen, los que rnucho han
tifto,ylos que mucho viven 5 y el
mifmo graduaba por el mayor de
los locos á eí marido que bufca la
mugcr ,. que fe te aparta. 5^„^„,;^ j,r 5^
Enojados dos Senadores Roma- nadodeRma.
,, 1 1 --, Advierta/e quM
nos , dixp er uno al otro :Tu muger ¿gt^ft^e fue. u
'es liviana 5 y la tuya borracha , ref- minus''e- di i^
pon* manos*
2 6 DELETTE DE LA
pondió : fue la querella al Senado,
que declaró fer mayor injuria la fe*
gunda , atendiendo á la ley , quie
mandaba no poder ninguna Macrov
na beber vivo íin licencia de aquel
Magiftrado 5 y efto fblo fe concedía
con limitación á las que le necesi-
taban por remedio.
Dti itj ForfeiM. Viendo el Rey Porfena a unas
mugeres ahorcadas de pn Olivo , fu-
plicio que las dio la Judicia por maU
hechoras , dixo: O quanto me agrá"
dará y y quanto importaría , que
todas las Acey tunas de ejfe Árbol
fuejfen afsL •
jDr/ 6.r^« PAí- . Gonfultó cl Confejo Real a Phi'-
itftQttartt, lipo Quarto , que conveniaá.fufer-
vicio, y bien de la Caufa. Publica
reformar la Pragmática del año de
2 7 . A que refpondió aquel Princi-
pe, por Decreto de fu Real mano:
To era de fe nt ir contrario al que
me proponéis'^ pero me conformo con
diciamen de Minifiros tan Kiclofos*
Bma dt carioí PaíTaudo Rcvifta General en
Quinto a Antoni» —,
dtiejy*. rían-
DISCRECIÓN, ' 2 7
ílandcscl Excrcitodc Carlos Quin-
to , tomo fu Magcftad una Pica , y
íe incluyó con los demás Soldados.
Confundidos los Pendoliftas de tan
no cípcrada acción , preguntaron al
paííar el Ccfar ; Señor , que nombre,
y rcfcña hemos de poner á V. Mag?
A que refpondió : Decid , que pajfa
muefira Carlos de Cante , Soldador
de la Compama delfemr atonía,
de Leyvai en que no folo honró
aquel Gran Monarcha á aquelinfig-^
nc Caudillo , fino á todas fus Tropas,
Semejante facultad tienen los So^
bcranos, para premiar con las pa«
«labras, y. íeñorearíc de ios corazo*
nes,
CctlfultÓle el ConfcjO a Dpn N, Jujlameme fe eh-
hijo de N, para uno de los primeros ^^pi„j^^\f&_
Corregimientos de Caílilla^ á. que tas,j jupficMios
decretó de fú Keal mano : Contengo JX^etc/j*
con lo q*ie me pnofoneis 5 pero el ^ÍP""'* pf>'¡'f
pretendiente miteje el Don ^ que fu
Padre no le tuvo ^ y no es bien^ que
quiera ¡er mejor , que fus mayores.
Re-
reí mifmo.
'Jnftwjeme dplau-
. dido con el renom-
bre de Séneca fe-
gundo , mes exce-
dió en las prud^th
tes fentenciás , €on
gloria inmmd ál
Cordoyh*
215 DELETTEDELJ
Rcprefcntó á fu Mageftad el',
mifmo Tribunal di verías veces en
Dignidades Edcfiafticas a un Pcrfo-^
nagc de íangre , y letras , a que nun-
ca aísintio 5 y empeñado el Confc-
jo , perfuaüdo á que. hacia lo me-
jor , repitieron fu suplica , diciendo
fus méritos, y ciencia , y quan ador-
nado era, de prudencia s efcrivió al
niargen : Pongafemé otro , /in altf",
ral el epilo de 'uenir tino folo , que
tlfugeto que me decís , fu fruden-
da le hace incafaZj degovernar AU
mas i tratando tan mal lafuya. Era
d cafo , que eílaba entregado coa
rclaxamieato á una Dama, cuyo
nombre era Prudenciana,
Proponiendo la Cámara en otra
ocafion , para pucfto Político, a cier-
to Cavallcro , conocido por Thawr,
rcfpondió fu Magcílad ; No quijero
que juegue mi Hacienda , como ia
jhj/a , en enmendando tfte vicio le
atendere.
Hizo á fu Mageftad largo razo-
na-
DISCRECIÓN. 29
namiento un Ca vallero 3 oyóle be-
nigno , y rcíppndió : Bohéd maña-
na , y refohere lo conrueniente a
'vueftra própuefia $ pero os achier-^
/<? , que 'vengáis fin guantes , corri-
giéndole tener calzado el de la ma-
no izquierda.
Dixo Don Diego de Cordora
en la prefencia de fu Mageílad , que
no era bien permitido íe vendieren
Retratos de la Real Perfona de mala
pintura, y que folo debían correr
los de Alonío Sánchez , .como en
Akxandro Magno los de Apeles , y
Lyíipo. A que rcíjwndió piadofo:
Dexad que ganen de comer ejfos
Tmtores ,fues no fon las cojiumhres
las que me copian.
PaíTando por la Vega dcScgovia
vio una Cafa fumpruo^ , y íabiendo
que era de un Secretario , díxo : No
fe proporciona con el Gorrión la
Jaula grande. ' .
Contendiafe en Valenda , entre
d Arzobifpo , y el . yirrey^^ , íobre a
quien
JO DELEÍTE DE LA
qaíen debía darfe piiaiero b Paz eci
las Fcítividades íolemncs de Iglefia:
' refdvio el Conícjo de CaítíUa á fa-
vor del que repreicntala Real Fer-
ibna , á cuyo tiempo llego fu M2u
geílad á aquella Ciudad 5 coticunió
en la Cachedrál, y trayoidolc la.
Paz, dixo al Miniftro : IJevadla pri-
mer o a vuefiro Prelado , aiée es la
que debe fer , y aísi fe hizo.
Padando porTárancon dia Do-
mingo , fe desherró uno de los Ca-
vallos del Coche , y no permitió fu
Mageftad que fe hcrraflc , hafta que
el Cura dio licencia.
Era axioma ufual de eíle gran
Principe aquella sabia Sentencia,que
advierte , que la razón de citado no
fe ha de oponer al cftado de la razón.
nt el Senado R0. Tenia Anuibal , infígnc Capitán
mano , loable en- /^«-*L»_* v • /-i
A«4»;4 i la oh. Ca^^^^g^"^ » cautivos en fu Excr-
feryancia del ju^ CÍt0 mUchoS SoldadoS RomaUOS: DI*.
dio uno licenqapara ir a Roma, ha-
ciendo juramento de bolver á la pri-
fion,con cuyo feguro fc4a concedió.
Hizo,
DfSCRECÍON, 1 1
Jlízo , pues , la jurada ceremonia,
defpidiofe de los fuyos , y á breve
rato bolvio , afei5lando haverfelc
olvidado alguna prenda , parecien-
dele, que afsí cumplía la palabra
dada , y que cílaba libre de la
obligación , pues havia buelco : de
que advertido el Senado , le hizd
comparecer, y convencido en el
cargo de la faifa fimulacion , que
declaró luego, gloriandofe de la -
traza , no folo le caftigó íevero^
aquel Tribunal , íino le ' embió
aherrojado al Exercito de Annibal,^
declarando por infame la aftüda,)
en cafos tales , en que fe Vulnera la;
publica fee, la religión, y la ver-
dad.
Ven^a colenco el Macedonio ne a nihfifb»
con todo fu Exerdto , á deftfuir, ^»^'f^"^
Y aííblar la Ciudad de Lampiaco^
quando aquellos Moradoncs, vien^
doCc en can inevitable peligro \ '■ re-;,
folvieron fudí&,€ii nombre de la
República , Anaximencz, Philofo-
pho,
3^ DELECTE BE LA
jpho, Macftro que havia íido del mií^
mo Alexandro , á rogarle con pof-
trada humillación, dcpufieíTe el
furor de fu enojo 5 de que adverti-
do el Principe , para que no le apk-
caflcn fus suplicas, juró folemnc-
mente á los Diofes de hacer todo
lo contrario á lo que le pidieCíe:
Supo eílo el Sabio , llegó a la Real
prefencia, peroró contra fu mifma
República , ponderando con elo*
quencia , quan ingrata era , y quati
digna de cadigo fu rebeldía, en
el bárbaro intento de oponerfe á
tan Poderofo Clemente Monarchas
y que Tolo venia á fífcalizar eílos
cargos, y a quetuvieíle el mas íc-:
vero caftigo , concluyendo con de-
cir: Señor , eílá es la fübftancia de mi
alegato. Q)nfuñdido Alexandro de
tan no cfperada novedad , y pcdi«
mentó , y empeñado á guardar , íc-
gun lo jurado, la religión de d jura*
mentó , los perdonó : tal eraJa fec^
con que 1^ guardaban los Gentiles.
Fue
DISCREClOIsr. 33
Fue Cofmc de Mcdicis , Duque ?' ttGr^ctfiu
de Florencia , Principe digno de el
mayor elogio, y como tal le pre-
gona el Clarín de la Fama 5 pues
ninguno fe moftró mas acento a la
Jufticia ,-y pocos Ic igualaron en la
Clemencia , y fervor al Divino Cul-
to5 rcparrio fumas grandes en cx-
plendidas Limoíñas , y fabricas de
Templos', que confagróá la Empe-
ratriz de los Cielos, con los mu*
chos Hofpicales , j Obras Pías , cení*
íiguicndo, que en fu Dominio , no
íe vieífe Pobre fin focorro : Llegó
•á entender, que los A uIi<;os le cen-
furaban eíla heroicidad por fuper-
ñua; entro uno de ellos en cierta
ocafion , ' hallóle papeleando , pre-
guntóle : , En que íe divierte V. A?
a que rcfponcíió, con sabia chrií^
tiandad : • Eftoy reconociendo cq
cftas qucntas , fi entre los nauchrs
que me deben, encuentro alguna
partida en queme deba Dios 5 y en
.verdad, que aun haviendo ganado
C lo
%7^ BELETTEBELA
*' \q qué fe pondera por mucho en fu
fervicio, todavía fon grandes los
-alcances que , me hace , y fuple fa
bondad. . >.
Oyendo MiíTa en fu Real Capl-
De Philipt Según- ,, „. V c J J ' "V
do : Traefe cfte lia Fhclipe Scgundo-,, advittio , que
ex,yh firrdi- ^ntltíemoo dedeckla hablaban
jínj , o Jombra de ^ i -
el Juicio final, y -cncrc si^ coH yoz poco .baxa , UOS
¿íí/i)ivi««>7«*. brandes, quQ acompañaban a li»
^ *Mageftad¿ a quienes acabada dixo,
<n ícpreheníipn grave : Pudierais
-reparar ,i ^ue en aquel jíltar ha ef-
nado Jefu Chrifia , y To jiqui. Efto
fue baftatite para que el uno per-
•dÍEÍTeel juicios y cl.ptro, cníer*
metido :^égo ,.; murieílé a breve
¿empa.
jyetm de u ui- £ftandó de pechos fobrc un.bal-
gefiad venerMc icon aqucl .infi^tK , Priricípc .Don
Jtián de iPortHgal, :coflocio ' que
entraba fu Valido , y por Li íom'-
hx^ , que trahia puefto clíbmbreroi
bolviófe acia el, con grave oíeíura,
dicictidobi Adfütrüd' Fulano t que
ios Reyes p)lo tenemos efpalda para
gilka fentenciéu
DISCRECIÓN. 35
llevdr los trabajos de nue Jiros Vaf^
fallos , y el femblante de el refpeto
por todas partes,
Dicicndolc áPclopidas fus Au- ^"'a'»-* tptjts
f 1 . f. * Id Política de
heos , las mas veces ceremoniolos ijiado , que diaa,
en la adulación , que miraíTe por s'15 í*"/' ^cj^mc-
refpondió prudente: u4l Oficio de túj*f»a»mem.
•Emperador ., folo le toca mirar por
los Vajfallos ,ya los Vajfalbs mi-
rar por él Emperador,
Perfuadiendo al Gran Thcodo- "'"'*' ». / ^''-w-
£\o fus Miniftros , a que fe ahorraíleo
las cxcefsivas Limofnas que hacia , y
permitieffc tráfico de contrato con
las VoicnciAs convecinas j rcípon-
dio : Para la 'vida eterna fplo fe
comercian las buenas obras : fi las
enfardelamos , Amigos , hallaremos
crecida.ganancia 5 y advertid , qtte
ningún cadáver queda pobre ,JI el
uilnta va rica.
Nunca Faltan pretextos al eíca- rrettxttdetiui^
fo, y avariento para negar? pide
Diogencs uñ Talento á Antigono,
y aunque era legitimo acreedor a
Qz . ma-
fcre.
/N
Ptí Qfán Tjrr§.
3 6 DELETTE DE LA
mayores mercedes, le refpondc ícf
deímcíurada la pretenfion $ declí-
nale á tanto el Sabio , que folo le
ruega le de una Moneda; y dice An«
tigono , es poco para un Rey.
En uno de ios muchos Triun-
fos , y Glorias , que conííguió d
valor, y dieftra condu<5ta de Pyr*
, Rey , le aplaudk fu Exercíto,
dándole el alto renombre de Agui-
la Reah a. que refpondio modeílo:
Águila foy , Amigos , á quien dan
gallardo vuelo vueílros confiantes^
S>rmidables , invencibles , leales
brazos.
tH íegifimmi» ,y El Gran Emperador Scgifmun-
ft^Kiad. ^^ cnfeñaba , y repetiá , fer la Cle-
mencia en los Principes la virtud,
que en juüicia les da la Corona , de
que (c hacen dignos ufándola, y
loable , qu^ndo la felicidad no les
cnfobervece, ni la defdicha les.
avaííaila. .
El mirmo Monarcha oyó á un
Áulico fuyo , aquel baftardo Pro,
bcr-s
\ DISCRECIÓN. i7.
í)«VÍo , tan condcjiado dclairtizon,
(;:omo de la antigüedad , que dice:
O , biena'ventHrados ¿os Logreros y
que durmiendo aumentan el catér
daL A que rcfpondió fevcró : Z)¿/^
d/c&ado de tí , que defbelado le ad-
quieres y temer O fo le guardas , y am-
biciofo le pierdes.
Preguntado Ccnon , fi el Amor ^f,^,at u m-
fe eílcndia á los Sabios ? Refpondióí «f '/«Wí , mas
_, % r «1 r \ II vehemente en los
Muy dcígraciadas lerian Jas nermo-. „at emtnados.
ías , íi el caudal de fus triunfos fc!
Gompuíieííe ele los necios , gente, ^
que ni fabe amar , ni dexa de abor^
rcccr.
Luís Duodécimo de Francia lia- • ¿^ i«« ^iu
maba á eda pafsion recreo de los Mo- :
zos, y tyrania de los Ancianos.
"Xftando Agcfilao divertido con*; oe Agefiía» '-. ii
fc hijQs. entró un Cbnefano. 7. -;^^V';*&
le halló fobrc un cavallo de caíia, '¡'«^ * f»^ t'"^"*
acompañándolos en las pueriles car- i,-,^^ -
r^tas.j y conociendo, que admira- .
ba la acción , por impropria de la ^.
Mageftad , le preguntó ; Si tenia hi^ :
* C 1 jos?
r
Libertad de las
ConfiiUds , y aten-
ción al publico ali^
vio yTj i adema pre^
ciofd deConfejeros»
De Carlos Qnmoy
Emperador*
y
38 DELEITE DE LA
jos ? y rcfpondió , que no. Le dixo: "
Pues os mando , que hafta tenerlos,
no forméis dictamen en lo que ha-
béis vifto.
Qüifo Phillpo de Macedohia
imponer cierto Tributo a fus Vafla-
llos , y hallandofe aufente de la Cor-
te , inílaba al Senado con repetidas
Gonfultas , lo fomentaíTes y preme-
ditado por aquellos sabios Jueces,
atentos á la Caufa Publica , y zelo*
fos áfuRey, á quien defeaban ycr
amado de los Pueblos , folorcfpon-
dieron con caradéres grandes : En
quanto a lo que mandas , Señor , de
recrecer cargas a los que tan fielmen-
te os; firyen, no y «<?y«(?5 negativa, que-
aprecio aquel Monarcha , íin darfc
por ofendido 5 que tales^cfeótos pro-
ducen los confcjos íntegros, á los
Principes juftifícados.
Ertando acampados en batalla,
frente a frente , para combarirfc , los
Excrcitos de Carlos Quarto , Empe-
rador de Alemania , yPhilipo, Du-
cjue
DISCRECIÓN. Z9
cjiic de Auftria , coníiguió cl prime-
ro atrahcr , con ofertas de foborno,
a los principales Caudillos de dfc-
gundo , que le perfuadieron fe rcti-
taífe, con aparentes argumentos,
que le convencieron 5 y viniendo
defpucs a pedir lo capitulado , man-
dó cl Cefar dar la cantidad ofirecida
en placa faifa 5 quexafoníe, cono-,
cícndola, y rcípdndió aquel Prin-
cipe : En la mifma moneda que me
dijieis y os fago 5 y feria mjufio r^-
Cíhtrla faifa, y hoherla fina,
San Aguftin , en fu Ciudad de. títffutfia gatiar-
Dios, refiere, quehavicrido hecho ^MariÜcIZ^
prifioncro á un Pyrata la Armada; *'•
Naval de Alexandro , y traído á fü
Real prefenciá , le dixo *. Dime , La-
drón , por que hurtas ? Reípondiolc
prompco: Con mas razón debieran
preguntarte a ti cíío níefmo, puei
robas , con la di^ricncia de hacerlo
con poderofps Excrcitos , y yo coa
folo un Bajtcl j y quieres que en ti
fe llaman glorias , los que crt nii de-
C4 /" li-
, 40 miFífETiELA
Utos. Agradóle el deípeio , y mandar
fequedaffe en fu férvido.
De M^co Aurcüi, Mafco AurcUo decia : Mucho
me compadecen los Pobres muy
pobres , las Viudíis muy viudas, los
Triftes muy trines , los Huérfanos
muy huérfanos? pero mas que de
. todos , me conduela de los Ideaos
mm necios,
itt DM'^*» » «7 Diony fio el Mayor , Rey de Si-
cilia , fue deípojado de la Corona
en contrafte de infortunií)s, llegando
á la mas aba tidafortuna. Encontróle
• cri ella un Soldado , que lo havia fí-
do de fus Excfcitosj ingrato a los bc-
• ncficios , que le bavia hecho, le dixo,
gloriandcíc de ¡fus trabajos: EHme^
de qué te firvió la do(5br¡rta, que"
aprendifte de el Philofopho Pbtón?
Har-tó me cnfcñój pues mc-cnícño
á faber fufarte. ■ i . . ;
*
ceuh^fi epBi~ ' •- Cónfulto un tribunal a Philiw
gi.t piedad tu u- po 'Tercero ^' feria bien , qucfuMa-
dos los devoción*- ' /» t i -i •• /-r i i n- • t ■
rihsdei Santo Ef- geibct piTohiDictíe la obtiinetícia dc
fuLtrio del Q*r ■ cámc / quc jnnumcrablcs peifonaá
'. DISCRECIÓN. 41
crbfcrvaban los Miércoles en cfto$
Rcynos , por reverente piadofa dcr
vocion a el Eícapulario ¿q María
Santifsima de el Carmen , manifcf-
tando, que en eño eran defrauda^
das las Rencas Reales en mas de
trefcientos mil efcudos al año ; á
que refpondió aquel clenientiísimo
Monarcba : Aías quiero Vajfallos
devotos déla SoberanaVírgen\que
aumento de mis interejfes.
Queriendo Perdica , Valido, de d« Aiex4»dro ü
Alcxandro c\ Grande , contener la ^^¿i;^;^^;
gcnerofidad de aquel Principe , por pm*' 'i ^t^-
dcfmefurada , le díxo : Scrcnffsimo líTf!!^':''''
Señor, íi das codo lo que nenes, qué
dexas para ti > RcrpQndiólc : Qué ir^
ad*uerñdo eres : Ño me queda Jo
mas en la dicha de ha v crio coníeguK
do , para dado , y la eíperañza de lo
<}ue he de adquirir para dar ? r aña-
dio-. Si pcnfaíTe de mi , que creían los
hombres , que lo que adelanto en
.triumphós>cs por codicia de athc*
•íorar , juro por el Dios Marte , qac
por
45 DELETTE DE LA
por hacerme dueño de el Mundo ,
no haría una marcha , ni batería una
Almena 5 porque de mis Conquiñas
íoío quiero que me quede la gloria,
y lo que fon bienes, y riquezas,
diftribuirlas en los que me aconii
pañan. ^
Di AgefiíMx Lee- . Prcguntandolc á un sabio The-
^;í^j^ b^"» <!='»"« df Agefilao-, Rey de
7 w pMé el ufo. los Laccdcmonios , quál era la ac*-
cion mas loable de los Príncipes, y
qual la de mayor vituperio ? Dixo
aquel gran Monarcha : Para dar rcf^
pucfta á eíTa pregunta , no es meneí^'
ter íer Philoíofo , bafta fer Prudente:
La cofa mas digna de abominación
en los Reyes , es , que los llamen Ri^
eos , porque los íuponen codici ofoss
y el mayor blasón, que los tengan
por Pobres , ponqué la gloria no cílá
en los muchos theíoros , fino ch ha-
. ccr grandes mercedes á los nccefsi-
tados.
Dcsftm. Hizo grandes mercedes un día
de la ficfta de el Dios Jano , el Em-
pe-
DISCRECIÓN, 43
pcradof Severo, aísí á fas Criados,
como a los Eftrangcros > y alabán-
dole eda acción los Romanos , les di-
3fo : P en f aréis, que meglono mucho
de *vue jiros elogios > ptes os juro,
úue no es tan ^ ande el flacer que
tengo de lo que he dado , como lafe-
íadumbre de no poder dar ptas.
Eneraba el Piadorifsimo Fcrdi- ^, ^^j^,^
nando Segundo a cónfeífarfc en fu seiunio, Emferá-
Oratorio 5 reparó, que faltaba filia
para el Confeflor, y bolvió el mifmo
á traerla de la Antecámara 5 advir^
tiólo el Religíofo , y acclerandofe á
cftorvarlp : Cómo , Señor , V. Mag. .
ha de obrar demonílracion íemejam-
te ^ Eílb es propiip de mi humildad, .
Y re{peto> a que refpondió el clemen-
te Cefar : tf/ Padre , qtte en el^Tri'
hunala que ^oy , svQsJois elJueZi, 7 •
To el Reo, O que documental excm-.
pío , y de .quán loable enfeñanza á
ios Principes !
Fue Don Juah el Segundo de be non Jhm 4f
Portugal Moparcha hcroyco , ch p'^^.í"'-
44 ly^LETTE BE' LA
valor , prudencia , piedad ,' y tálm-
tos : vino á fu Ma^eftad en difcordia
una Caufa , determinada por feis Jue-
ces , contra un Ca vallero ,á quien fe
argüían culpa? de gravedad : lostres
le condenaban á muerte , y los otros
tres á dcftierro 5 de que informado
aquel magnánimo Principe, decreto,
de fu Real mano: Los áuefentenciaf-
teis en pena capital de Suplicio <r
efie Reo , 'votáfleis en jufí:icta\ vo*
Jótros engracia, desque no podemos^
apartarnos los Reyes , obligados a
ttner por norte ta clemencia 5 y afsi^
ie doy por libre f creyendo , que fu
noble fangre le enmendara hs efro" "
W de la juventud, como- íuccdio,-
íicndo uno de los que mas íe feñala-
ron , con vcntajpfos pueílds , que le;
dio fu mérito en la Conqutíladeia'
Oriental India.
Viniendo de aquellas remotas
Provincias un Capitán Portugués,
apreso fobrc las " Coftas de Efpaíía
un BaxeliUo Turco , que folo crak
car-
DISCRECIÓN. 45
carga de Birretes de grana , cargó*
le al íiguiente dia temporal tan re-
cio , que perdió fu Baxel , y en el
grandes intiercíTcs , fiendo fortuna
poder falvar las vidas en el dé los
Moros : llegó cop pobreza , y el
dcfconfuelo , que fe da a enten*
der á Lisboa s dio cuenta de íu nau-
fragio, y tragedia á Don Juan el
Segundo , que le oyó condolido,
mandándole k traxeííe dos de aque-
llos Birretes; hizolo afsi, y á la
mañana fucccfsiva falió fu Magef-
tad con el uno en la cabeza , man-
dando á íu Primer Miniñro fe pu->
fieílc el otro , á cuyo cxemplo , in»
troduciendofc por ufo Palaciego de.
la Soberama Real , los compraban
á gran precio los Cortefanos j y afsi
pudo refarcir, con duplicado au-
mento , la perdida el Capitán. ^' «^-^^f* ^''"•-
Olf£T09t íu. Ce CáT€0
Entró un Alcalde de Corte a ; med nombre /«
hacer relación al ínclito Carlos V. ^'^"f^^^"»:
, I . f. , . do , por ti glortojo
de la Caufa formada contra cierto atñbm de par-
autorizado Pcrfonage , compre- ^^^
46 DELBÍTE DÉLA
hendido como Caudillo en el Re»
bclion de las ^Comunidades , con
tales <ircunftancias , que convencí-
do , le condenaba la Sentencia de
los Jueces á pena capital , en <»uc
folo falcaba la confirmación de fu
-■V '
Mageftad , cuya clemencia,, oído ^el
informe , eftando á la Chimenea,
prcgunto.a los circtinílantes;: ^teHoH-»
mo ¿le el papel ira faflidwfo ? Reí-,
pondicron , que no 3 -y tomando el
abultado Proceííbje arrojó al fuego,
diciendo: Bajia me quememos a
ejfe hombre en la eflatua de lo ffcr't-^
fo , dexandole la vida ^y libet^tad^
que le pone e do -•> Creyendo , que la
memoria de fus ílufires Abuelos le
obligara a enmendarfe \ acción que
por herpyca , y clemente , la venera
la.Gorce de Madrid , donde ;acaeció^
y fe cftendiü a los aplaufos de el
Orbe.
Dos exemplos At piedad fciío-
rearoD de el Rcyno -de Ñapóles a
Don AlonÍQ de Aragón , cuya Coa-
* quif-
DISCRECIÓN., <47
qmila cpnfeguiria . clifkilttie(U4 í:c^
las Armas. • *
Tenia pucfto Cerco a Gacta, ne d. AhHfc,nej
Plaza importantifeima.: en aquellas ^^j^""; ^-
Provincias: Dcfendianftí con valor dtro en jus Embu •
incomparable los Sitiados j . pero lie- Z'ZJ. **^
gandoics á faltar los Víveres ,. refol-
vicron arrojar fucrai ih la Muralla
a los inútiles , como fon Ancianosj
Kiños, Mugercs, y Enfermos? quedó
cfta miferable gente . entre los dos
fuegos. Llamó á Junta raquel Mo-
jí archa á fus Generales , fóbrelo qud
xiebia hacerfe 5 votaron todos , que
íc les precifaílc con la fuerza a 'bol veí
jdcntro de el Xugar v medio feguro
de adelantar la rendición 5 a que di-»
xo la clemente Magcftad: «S»«/^¿7 que
Oau4íUtís íabsimeac(fnfe}én^(emé^.
jante impiedad; ^ por tod4Íl¿tí C&*
roñas de el Orhe no la cometeria\
acojanfe . ^jfos afligidoj ^Jr atando '-.
los como a mi mifma Perfonor , en ek
éi/eníó cari tati'iJo cuidado, Hizofc
aísi; de que refultó, que noticia-
dos
Ddmifmoi fíu-
mdmdad tn las
Friacipes , fe A/red
los íOTÁXAfneSj y es
Udve de fMolje^
%i DELFÍTEDELA
dos los de adentro de acción can
loable, confirieron conformes : Qué
dominio mas dichofo podemos te-
ner , que el de un Principe tal ? y en-,
tregaronfc luego.
Caminaba de Avcrfa a Capua,
adelantófe algo de fu Comitiva , ha-
lló en un pantano á un Villano, que
Con gran fatiga procuraba facar un
. Jumento , y dos córtales de Harina,
caídos en el cenagal: apeófc con
impulfo de* demencia , y puíb el
hombro a ayudarle s á que el Al<
deano dccia : Paguefelo Dios Ca*
maradajAc2p la Real Familia, arro-
jándole luego de losCavailos ,enla
demonftracion , que íe dcxa enten-
der : el mifcrable , que conoció fer
d ü^y , íc le humilló poílrado , aca-
riciólo , íocorrióio gcnerofo , y cíla
voz difundida , le adquirió la quieta
poCefsion de caíi todos aquellos Tcr*
ptoríos,
Hilando d mifmo Pfindpc ía^
yandoíe las manos ^ quitóíc una
Sor-
^ DISCRECIÓN. '49
m
Sordja del dedo, y diola al Criado
mas inmediato ; el qual , viendo que
el Rey ñola pedia, creyó haverñ:lc
olvidado, y Ib vóíela : Disimuló el
prudente Principe^ y íin dar a et>-
tender ha verla echada menos, fe
puíb otra 5 defpues de algunos dias,
«ftandoíe también lavando , fue á
dar el nuevo Anillo, torciendo di
i>razo , cftcpáió b mano aquel mi^
mo Criado á recibirla 5 á que em-
bebiéndola fuya, le dixo fu Magct-
cad en voz basa : di;^//»*^ mio.ea
* *
bolmendome ejfotra, os daré efla.
Siempre que aquel Gran M&-
narcha encontraba al Sanciísimo
Sacramento , le acompañaba rcve«
fcnte , como lo eft'ilan nueftros Ca^
tholicos Principes , no folo por dei
vodon de cxemplo heroyco , fino
por Voto eftablccido , é inalterable,
obfervado defde Don Juan el Pri-
mero ¿c Gaftilla , por fus Glorioíos
Dcfccndicnccs. Llegó. la Mageílad
del Ciclo á la hu mude Caía de^und
A€0mp¡mar i el
Santifsimo Sacra-
mento nucftfosMo-
nanhas^€s Ley que
han ejlablecido en
fusReynos'y leg.i»
tÍM.líb. I. Re-
copila t. D. Juan
el Primero en B'tr^
viefiay anoi^^j.
en las Cortes.
D
mi-
^o DELETTE DE LA
miücrable , a quien tenia moríbun-
sda el accidente de arrojar fangre
por la boca , íin alcanzar los reme-
dios á rebañarla 3 acordóle el Rey
^ una Piedra , que confervaba , mi-
Jagrofa ú remedio de femejante
achaque ; y defpues de haverla man-
dado focorrer caritativo, fe la em-
bió piadofo : . experimento tan lúe*
go la doliente el alivio , que á po-
<:o tiempo, abrazada con fu Pie-
dra , (in faberla dexar , paíTados al»
!gunos dias , preguntó fu Mageñadt
Si havian buelto aquella prenda , de
que hacia eftimacion por fu admi-
rable virtud? vlabiendo que no,
mandó fueífcn por ella : La mugcr,
que creía conftarfu vida de tenerla,
fe cfcufaba , fu poniendo haverla
perdido. Oída efta refpucfta , la acri-
minaban los circunftantcs ; Orde-
nó el Rey , que le traxcíícn a aque-
lla pobre 5 y yá en fu prcfencia , fue
preguntando , uno a uno , a todos
Jos prcfentcs : Padecéis vos elacha'^
discreción: $1
áí^ de fiHX(f de fangre ? ReípondiC"
ron todos que no $ y bolviendoíc á
ella , la dixo con íemblance rífueno:
¡Buena mager., ninguno de ¡os me
efianaqm puede fer JueK> de vuef*
tra caufa , porque ninguno fahe lo
que es la enfermedad que padecéis^
quedaos con la Piedra , que no la
llegáis liar ata , a cofia de una f al*
fedadi y otra 'üezjno me mintáis, -
Eftc tan difcrcto, comochrif- Deeimifm,u».
tiano Príncipe , dccia , que la cucr- ^'^ ^^* ^'^
dia prudente unión de los Cafados «
confiaba de que ella fe fingiéíTe á las
ycccs ciega -y 7 él a Iss vcccsjordo.
Tenia Gínrado Tercero íitia- Trax.a njrofa, y
da eftrechamentc una Plaza de el 5«^^tíf«m!
Duque deBabieras y hallandofe los fi« de 4mtr («nyh
Cercados , defpues de haver hecho ^ *
una valeroía defcníá , en el ultimo
extremo , faltos de Municiones , y
Batimentos, rogaron las Mugeres
a el Emperador , que las permitief-
íefalir libres , con folo lo que cada
una pudiedie llevar en los hombros» >
Da cu
\
52 DELEmEl>BLA
<ii qac^ convino el ¿Icmetitc tcfef ^
Knovido de las bgnti^s femeniles
que tanco conmueven los corazo-
nes noWes , y muy lexos de pcníac
fu intento 5 logrado el indulto^
dexando aquellas heroycas Marro-
nas quanto era interés de riquezas,
dieron. faliendo por las* puertas de
la Ciudad , trayendo cada una ib-
bre SI a fumando: Causóle tanto
placer, y ,rc;godjada ternura a el
Cefar el difcretó engaño » que» nó
folo perdono .las. vidas á que efta-^*
bán condenados los moradores , íi^'
no les dio enteramente fus bienes , y:
.-. . %nqucó piedades, y ¿^ixremo ^c
: : ' ' íigaírajos. ' ' •.
Be jiHio cefir. Noticiandolc a Julio Ceíárquc"
* Catón , fu capital enemigo , íc ha-
uia muerto a si mifm0,óremerQfb.
de fu caíligo, o.embidioíb á Ios-
triunfos, y glorias de el Cefar , dixo
en demonftracion de verdadero fen-
cillo quebrantó : Caufame Mar el :
mente la gloria , que me ha quita-
do ^ de perdonarle.
Delatado ante el mifmo Empe- ^^ ^" '"
rador un Soldado» imploro fu gra- faraeftjtuuru-
cia, haciéndole memoria de ha ver- J"*^' «/«¿/^-
(ervido con valor intrépido en los f» tUas.
£xcrcícos$ y acordandofe el Empe-
rador de fcr afsi , encargo a los Jue-
ces le defpachaíTen benignos > á que
exclamo el Reo, diciendo en grito:
Ha,Seíior,tcn prefente, que en los pe-
ligros no bufqué para defenderte el
efcudo de las Leyes, fino el ufo de las
Armas. ConvencioCe á tal argumen*
to¡ abfolviendole , y favoreciéndole.
Obligado Artaxerxes , defpues i>t Jtt4mxes:
de un combate , á tomar la fuga, Z'^J!!^f<!Z'^\
deshechas fus Gentes, fe halló un*''ft*(t^'^''/'p"'
cñrechado de la hambre , que un *** ' ' Mt^r^
poco de pan de cebada , y algunos
higos fecos le parecieron de modo,
que dixo en exclamación : O Dio^
Jes\ de quantos gufios me ha privan
do la abundancia ^ fin experiencia
de la neeefsidaá, .
D3 Fa-
54 DELETTE DE LA
Fatigado el miímo Principe de
la fed en otra Batalla , bebió en un
morrión agua turbia, y edionda,
férvida de un Eunuco 5 á que dixo:
Juro por las Deydades , no ha*ver
probado en los mas delicados Fefii"
^es licor , que Panto me deleyfajfe
el paladar
x>e áripúiMu, Teniendo Arquidamo cercada
á Corintho , vio correr algunas Lie-
bres cerca de los Muros , y dixo a
los Tuyos: ReparadjCompañeros , los
Enemigos , que hemos de combatir^
de quien hay mas que temer en los
pies ^ que en las manos,
Dt uvHiiás. Refuelto Leónidas i bufcar con
pocas Tropas el exceísivo numero
• de las de Xerxes , le dixeron , que
los Enemigos eran tantos , que anu*
biaban el Sol la multitud de fus fle-
chas $ á que refpondió el gallardo
Capitán : Pues fiendo afsi , pelearé'
mos con mas frefco en la fomhra.
Defpreei» de ra- Al tomar ticrra de Afi^ica Jutio
ms agüeras. Ccfar , cayó en fu orilla, y pare-
cien-
DISCKBCION. 5S
cíendo eíle acafo fatal agüero con*
tra los dcfignios de aquella Conquif-
ta , lo interpretó fu deílreza como
en anuncio fcHz , abraasando a la
tierra, y diciendo : uíhora sí que eres
mi frifíonerA Ajrka , j como t^
te reciba.
Graduaban a Timotheo por di- oeTtíiiittkfy,
choíb en las empreílas los émulos
de fu merecimiento, y le fatyriza-
ban /.pintándole con una Red en la
mano , donde íc enredaban las For-
talezas , mientras el dormia 5 a que
refpondió, reíiriendofclo , con fci
reno rifueño íemblante : . Confidere»^
fe , pues , ijjue fivenzjo afsi en elfo-
noliento defcuidó ^ que haré def-
pserto>
Saqueaba los Templos el Tyra- De siu , rjrm;
no Sila , para paiar fus Tropas , y xfr'*««J^;^/r
advirtiendole , ai ncmpp que en vnitru uJxim.
Delfos iba á pro^har el confagra-
do Apolo , que íe oían indrumen-
tos , fin percibir d tmpuKo que los
tocaílé, tcCj^oadioiSeaenhóralfue-,
D 4 ^ ^»
3 tJ DELEÍTE DE LA
najOuepues effe Dios toca elViotitiy
es fenal quenas recibe fíac entera^
De jdtxmíin, Quexarohfc en la Campaña át
Arbcves los .Capitanes de Alexan*
dro i de .la. iníblcncia con que los
Soldados, preícndian , que fe íes pro*
mcticíTc el dcípojo de los Enemigos*
Soflcgólos 'aquél Monarcha , dicien-
do : T<? celebró fufolic'ttüd , porque
U miro como nuncio de la viBo"
riah pues los que hablan con tal fe*
furidadt no temerán los peligros.
De el mfmMf Dcfeaba Daño concordar Paz
xáttét. con AlexandrOjT para coníéguirlo
le ofreció diez mil ^ Talentos , y la
1 mitad de fu Monarchia: á que ref-
pondio '.Que afsi como^ el Cielo no
podia fuftir dos Soles , no fabta el
jifsia fujetarfe a dos Reyes,
Díeimfm Aier • Oyciido el- mifmo Alcxandra
xandro -.Otros di- ¿Q^i^g^f ^¿ Philofctoho AnaxoTai á
ctn que litro 9jtn. . ^; . * í J ' U' '
de eftd Par*dex4. íns Ductpuios. el error de que na:^ia
muchos Mundos, dixo,£n arreba<^
tádo iqipxjífo de fu eípiriru : Coma
es pofsible^ quejíenda'tantos , como
fuboneis , no pueda yo fer Dueño de
uno foto y que intento adquirirme^ .:
PaíTaba Ju lio Ccfar por una Al- i>e julio cefarjt
«\ 111 - 1' donde fe tmi el
dea poco poblada, y reparando en aiaghtMas y^t
la tranquilidad de los moradores, fir ídbe^d de sur^
1 f r ^ r <-•• ^ dina y que (qU de
\c dixcron íus Corrcíanos : Si creía, i«».
que huvicíTe entre aquellos grandes
cabezas para el Govicrno ? Y rcG
pondió : Sin embargo , me fujetarA
mejor a fer el primero en efie De'
fierto , queelfegundo en Roma,
Cyvo dixo á fus parientes en el u„aiid4d.
ultimo trance: Jamas he podido
perfuadirme á que viva el alma en la
•priíion de un cuerpo mortal , y que,
muera quando fe liberta.
Alfonfo.Rcy de Aragón, da- motmuímI
ba por prueba de la inmortalidad de
el alma la ruina, que adquiere á los
cuerpos la continuación de los años,
-quando, al contrario , cultiva , j per-
fecciona los entendimientos.
Refiriendo a Federico Empcra- MwdUdad.ydef-
dor, que un hombre relaxado, y at» de d tajugo,
yiciofo havia vivido mas de novcti- '» ^* permaü*
' ' - de U culpa y ftnál
^3 de refrío.
k. • ^
s DELEITE BE I A
ta años en la poírefsion de fus güilos»
entregado á toda cfpccic de place-
res, y que acabó fin padecer jamás
dcfgracia alguna , dixo : Dee^omif"
mofe infiere , en evidente argumen^
tOtj cafiigo del otro mundo 5 por^
que a no fer afsi , quándo pagaría
ejfe depravado fus delitos a la Di'
vina Jujiici^i
tje Aitxándro, Dífculpandofe con Alexandra
la Madre de Darío , fu prifioncra,
de havcrle equivocado con Ephef-
tton , que le acompañaba , le refpon-
dio: No os engaña fteis. Señor O",
pues es otro To en lo qm le amo , y
fé con que me correfponde.
'De TJfíít, Abriendo Darío una Granada
muy gruefla , dixo : No defearta
otra felicidad en el mundo , que h au-
llar en los hombres tan, enUz^adai
y unida amiftad, como tienen en^
tre sf eflos granos.
El mifmo repetía ordinaria*
mente : M.^or ejiimacion hago de
la pojfefsion, que tenga fegura en^
discreción: s^ ■
Zafiro » que rendir cien Babylo*
nias.
Coníblando á Philipofus Auli» Dethuift*
eos , en el dolor que moftraba por la
perdida de Hypparco, dicicndole,
que já en fus muchos anos era natu-
ral la muerte , refpondió : Bfo es
afsi > fero me conduele no ha*verle
honrado con las mercedes , que fe
adquirió fu mérito , en que he agrá'
*viado a nuefira amifiad.
El fobcrvio Tarquino fue def- J>' Tár^iaiw,
terrado por los Romanos» y decía
en íu retiro : He conocido los Ami» ,
gos verdaderos en eltiemfo , que no
-pueden mis favores agradecer fus
finezjts.
Vinieron los de Tarafcón a ce- mcptrn l u li-
lebrar , como prefagio dichofo de /•"i*
el Emperadpr , que huvieíle nacido
una Palma fobre (u Altar ; y el les
dixo : £Jfo prueba el zjlo que te^
neis, en que le ahumen continua-
fnente los incienfos , defvaneciendo
afsifuca,utelofa lifonjai ^
Dio*
f
r#.
«o DELETTEDELA
Mmifmtagmf' Dioclccianó ponderaba , quccl
mayor cftorvo en los Principes , para
el acierto de fu Goviernb , era el cn-
gafio de la lifonja , bcftia manía ;■ j
alhagueña en los Palacios , que en
ellos fe engendra , en ellos nace , y
en ellos fe alimenta.
Ahmifm. Oyendo Antigono a an Poeta
adulador , llamarle Hijo de Jupiter>
le refpondió rifucño : Los feudos que
toago y como todos los hombres , a la
ÑaturaleZjA , me avtfan que foy
mortal y y te def mienten,
cmfix^i* itct" Deíeando Julio Cefar incorpo-
far. ,^^^Q í^ (us Xropas , que le aguarda-
ban con impaciencia , fe embarcó
folo, y de noche en una pequeña
.; Fragata , fin detenerle las amenazas
de el Mar , foberviamentc embra-
vecido j y como el Piloto , que le
conducia, le repreícntaííe la evi-
dencia de el peligro , le dixo rcfuel-
to : Qi^ temes \ no f abes que llevas
^ Cefar\
vd» ဠti te} Cofme , Duque de Florencia,
Don Alftifi, M^
" DisCkÉcioN: 6\
regalo- a' íu cotitrario; Alfóníb urqd
iá Hiftoiia de l'ieolivió < \ sieaniente
enqqadeií'nacia , / autí tito edando en-í
teramente (ieívancGidas fus antiguas
¿hcmidades $« y aconfejandole los
Médicos > qué nó tócaílc aquel Li*
bró, por el juíící rezclo de qbc vU
DÍeÁe atoíigado, lesrcfpondió , ho«
jb^náóhíLas .Atmds grandes debcrí
ératdr éph deprecio los temores fan^
íaftices^ <,n la fce de el extraordina*
lio cuidado, qué Dios tiene' con la
tída dé los Reyes i fin entregarlas a - . i
las injüftidas' de los hombres.
• ' tGohípiraron los üngaros la Vákr ie sepf-
pkdida de Scgiímundo 5 y como '*"^**
cnfpáran- en fú Fakcid., fefucltós á ^
prenderle \ , ó niatarle , les fali¿ al en-
cuentro el Emperador > y con un Pu- ;
m\ en la mano prorrumpió: Qual de^
'yofotr^s fira tan facrilefo j que fe
dtre'vaaWmmtitíidaddémiPer'^
fma^^^Ní en que he delinquido , que
wnerezjca la muerte \ Perojt dlgum-^ ,
iiehe ÜÍfisMKí de ofet^dermet áddan- . u ;. . . ,
. '^ te- •-•■
< a BELETTE DE LA
tffs , y vera fu efcarmimti^, Efta»
palabra5i,í prenunciadas con ofladia»
intimiidaron tanto a los Conjura-
do?, que fucfurecuríb la fuga.
AÍcxandro Severo mando que?
mar, á fuego lento de leña verde, h
uno de fus favorecidos, de quien
fupb , que abufando de el miniiler»
rio que obtcnw, fe dcxaba íobor-
nar de los Pretendientes} Y ^ el
pregón dccian : Muera en humo^
qmen vende httWQ.
De el Rej D.Aim' Díxcronle al Rey Don Afonía
fidejr4£</n. Jc Aragón, que cierto Chriftiana
nuevo, cuyo origen era Hebreo, pe-
dia quinientois ducados por una Imá*
gen de San Jyan Evangelifta , qiwi
tenia en venta 5 dixo : Effe homhre
es mas avariento , que fus antepaf
fados , pues ellos apreciaran enfilo
tremía monadas ¿a Perfona de el
Hijo de Dios, y quiere llevar tanta
cantidad por fob el Retrafo de un
Difcipulofuyol
Defpreát )i u tt^. EntTando Tvberió (;q d Sena*
finja, f ^ .. . - ■
' DISCRECIÓN. 61
<k>, |:(rorrumpi6 un Áulico en alta '.
?oz : Al Cefar íe há de hablar, con
libertad , (in recatarle lo que mira al
bien publico; todos, S^or , ccnfuran
vueñra condu<5);a , por lo que que«
brantais lá Talud , que tanto nos ini-
porta , con la inceíTantc fótigoía ta«
rea, que os cueda la aplicación al Go- a,
vierno dellmperio; a que dixo Cayo
Severo -.Señor , fi os dexais engañar
delalifonja, decaeréis de la ^óría»
<queos han dado vuedrosimeritos..
Oyendo Segifmundo »Empera- AU'mfm,
dor, que le alababa en exagerado-
nes preponderarívas un Palaciego , le
dio un bofetón 5 y diciendo el dolo-
rido: Por que me hieres? Le Tefpom
dio : Ptnrqué tu me muerdes , y la
defenfa ís natural.
Elogiando el Senado ía Pornpe- i,efmf*jiu
yo , por, haver deíVanbddo con la
eloquericia de fus dÜcurfos una Po-
pular fedicion y refpondió : PUes yo.
noos JM^adeisycúMHemeexpu/íejfeis
mina4o.
54 DELEÍTEDELA
áiAmbnvji; '. Leyendo^ Federico, Emperá-^
doc, el Epicafio de íii :Enem¡goi
cuya infcripcion Ic divinizaba , dÍKO:
To apreciara, que todos mis contra>f
rm.fiteffen igualmente aplaudidos
de la fama , pues api me taadqupr
rirta, con feries contendor,
»efprecioiUdfe- ' Vitiícndo dcfco Joven á. dar
gracias á Vcfpaíiano dcun Govicr-
no en que le hávia empleado , repa-
ró el Emperador los afeytes de fu
compoftura , y los perñimes ,im*
. ; : proprios, que le afeminaban 3 y fe
dixo fcvcro : Jipucho mas gufiarfdi
que oliejfeis a cebollas , y ajos , que Oí
delfcadezjos , y ambares 5 y mandó
revocar la merced.
Afrecio de u loa- '' . Alcxaadro cl Gratldc confcíTaba
Ue doarina.^ íingular refpetoafu Maeílro Ariftor
s: . teles, confeííando le tenia obliga-
ción paceirnal ; pUes íl Philipo k ,dio
el ser, las indruccionesdó di Sabio
k enfcnaban á vivir.
capg» i tm fi- Traxo Marco Aurelb . tin Gríe^
go para que fucíTc Fircc^ptor de fu
:. : - ni-
bnvm
/DISCRECIÓN. <í5
/lijo , cl qual , llegando á la Ciudad,
k detuvo en una Hoíleria , dídcn-
do : Que cl Diícipuló debia.ir á bu(^
car á el Macílro, y ^'^ ^^ contrarios á
que cl Emperador;, dcfprcciandole,
rcípondio : Mo creí , que el camino ,
dé Grecia a Roma fueffe.mas corto,
que el de Rama a mi Palacio»
, Gcrtfurándole a Liíándro, que j^^üdu mUt-
paiía vencci: á fus contrarios , fe var «" » v^* *» ^fi*
lia a las veces de aílutos artificios, '''^*^*'
.degenerando de el valor de Hercu*
les , fu Afcendiente , a quien debia
imitar, ^cfpondió rifueno : Sabed\
que. qudndola fiel del León es cor^
ta, la añado, cofiendoU otra de Ra^
fofa,
> Viendofc'Alcxandro Severo prc- sugu 4 ujmJH^
cifado a caílrgar los defeétos de uno "**
de los primeros favorecidos fuyos^
exclamó : , üd/x; u^m^os me fon muy
efiimahles ; fero la Refuhlica es de
mayor f recio»
El Rey Enrique Coarto mof* ' sttntiániuc^
traba en todas {\xs acciones particti«' ^^ ^^^'^'**
E lar
\
66 DELEITE DE LA
lar amor al bien -de (u Pueblo s y (¡
la urgencia de los Negocios no ie
permitía oír MiíTa los- días xle traba**
jo /fe difculpabaxron los Prelados de
fa Corte,y decía,: Quando eftoy em*
fleado para eL PMfco, me patea
aúe dexo a Dios , por Dios.
Be fhiiif0. Hofpedo Philón Thebano en fa
Ciudad, con magnifico trato, y
ob(lcnto(bs banquetes , á Philipo
de Macedonia , y negandoie deG
pues á admitir fu agradecimiento,
\ le ofendió el Principe , diciendo:
Que le ufurpaba b gbrb , queha*
via confervado hafta entonces , de
que nadie excodieílc íus . gencroíi-r
dades. >
«
»4 MtxMét. Tagilo ; ilcy de los Incfiós , fa-
lió al encuentro á AlcxandrOj y lo
}iabló ca eftos tenronos : To luengo
a llamarte a el comíate i- no de las
jérmm y fino al de la emadaeton de
los buenos hechos , en cfue ,fi queda%
\ tes -cencido ^recihírasfa/vár es h y fi
W contrario ,fuejfes mas fodprojfbl
me
Ctem€miái$Wii9é
niSCRECION. €?
me honraras con los tuyos, A que
tefpondió el Magno,abrazatTdóIe: Ta
admito ejft noble defafayj Uexpe*
rienda, decidirá el triunfo ; j ki
cumplió de modo , que dexandble la
poíTcíísion de fu Rcyna, le aumentó
los Dominios.
El Emperador Tico fe acordó
una noche cenando-, de, no haver
hecho hiea á nadie en todo aquel
ólz i y exclamó , quexandoíc de ha-
veríc perdido. '
. Anaxiks^ deda : El ixias (obera^í
no privilegio de los Monarchas , es,
que nadie pueda cxcecferlos en las
generoíidades.
Alababan algunos el di(Sbmen áUmifm
de Clenieues , que enfeña a hacer
bien á los Amigos , y- mal á los £no«
migos; y replico Ariftón : Para con-
(érvar los unos , y adquirir los otros,
cautivarlos a todos con el beneficio.
Reprefentaron a Alfonfo fus ©«{ ^^ D.Mfiíf
Córtefanos , que fin reparo á la Ma-
geftad X or al feguro de fu Ferfonia,
Ea iba
Gltriá de U Ck'
mendá.
fa de Jíi/^tt,
6% D£LEÍTE DB LA
iba (ifcmprc (bb en publico 3 y re(^
póndió : Vn Rey , r«yí?/ hechos le
afiam^nel amor de fus Vajfalloí^
no tiene a nadie, que temer,
DeffreríaXtdrá- ' Feífuadiendo á Aureliano fe
"*^' hicicflc una Clámide de íeda: , que
entonces tenia excefsivo precio; rcí^
póndio: No permitan ¿os Dio fes
que yo coopere, en la culpa déla vd-^
nidad,yia lifongee cofi candóla.
^ Btjuüám, Llego a cortarle el cabello al
Emperador Juliano un.hombre ríca-r
• ^ mentfe veftido > y dixole : Apartaos ^
ami^ , que yo he llamado un Bar*:
kero^yjío a.unPrefidente de.Ha^
cienda» . . :.\
DeDm-á^foie Alfebíb. Scxto , Rcy de Caílilla,
cápu rcfpohdió , fáHendo que le cenfu^
raháh el modelo ufadeVeílir^quc.
lo equivocaba con los -Va0aHos5
Ji^as quiero que me difiinga de losi
otros la 'virtud y que la Diadema^
.'■-.- y Purpura, . .
BtThiíiftr - Phifipo de Macedojíia doctri-
naba á fu hijo AlexandroV pcríua-
i : dicn-
dictidolé con eña ctíCt&Atiza : Antes
de fuccederme por naturaleza , pro-
curad adquiriros con < lo dócil de cl
m
trató , el amor de los VaíTallosj y
a^ entrareis á poífeerios, como
duciio de las voluntades , que es la
nüías firme eftabilidad de los Ce-r
tros.
Obtuvo la Corona Adriano , y oe Jtárim.
encontrando á uno de fus Enemi-
gos , que intentaba ahuyentarfe , Ic
dixo : Qué recelas ? Confiderá , para
deponer el temor , que la Dignidad
Imperial me obliga á hacerte bien,
olvidando tus oíenías. • - ¡
Raígófc la Cafaca en el campo •'• . •>
un Mozo inconíiderado de los Cor-
tefanos de Mcmnon , y tuvo la oíTa-
día de pedir la fuya á el Rey, el
qual benigno quíío omitirle él fon^
rojo de negarícla 5 pero conícrváf
los Privilegios, de la Magcftád ,-quc
en aquel tiempo fódiftirtgúia' «(yol
un ropage , que íbié ufaban los So-
bcranos5y le dixo: Tatos la doy , fé*
E 3 ro
t*
70 BELETTf,m,tA
TV a^n-, a^érpencid ^ qnti np. os ÍH>
pongáis, Atreviófe no obílante á
ufar de ella , y aviCandoído á aquel
magnánimo .Principe , r^ípondió;
De X adío , imeun.loco puede 'vefiir*
fe como qmfiere t y baftante cafiigo
lleva en me le tengan portal.
De ti tmftrdw Entre muchos , y loables ca«
rheoiofto. tholicós confejos , que el Empera-
dor Theodofio efcrivió á fu hijo
Honorio,, fue el mas encargado,
que procurafle imitar en la clemen-
cia las cníeñanzas del Cielo , piado-
fo fiémpre en didribuirnos benefí*
cios.
» ♦ • . . . '
X)t inrUfu íF. Enrique Qyartc^ i viendo que fu
Sadré lé trahla un Libro de algu«
nos reglamentos , ó maxii;nas efta-
diíla^ i que hiivia cpmpueC^o , djxo a
uno deíus Cprícíános -.^[¿^e /ne lia-
if^eniuegp a mi Chanciller , que me
parte fin>Kef:idfi , pnes mi Safire
fííiierf]hacerOrdfn4n^ásf .- ,
. r intrctcniendp otra vez^ al niií^
mo Rey mi Beneíiciadp , con pun-
' ■ ■ tos
ím ■ -*■
DISCRECIÓN. Yiy
(OS de Guerra , j Eílado , en tenxu-.
nos muy poco apropoíico , le pre--
gumó : Decidme , fif abéis , de que
Samo rezja oy nmefiro Breviario.
HavieSdofele perdido una bol« De eicráHDKqKt
k con den doblones a un Mercadee ^ ^^'"^'^
Florencin , ofreció vdnce a quien la
hallaíle : encontróla un Pobre Al-
deano, ycraxola con íinccra pun-
íuaUdad al dueño , el qual por exi^
mirfe de la oJíérca , injurió al mife"
rabie, diciendo, que los doblones-
eran dentó y treinta? y faltándole Io&
treinta , fe le debiá caftígar por la^
dron. Fue el humilde villano con
la quexa al Gran Duque Alexandro
de Medicís$ y conociendo el mali'»
doío engaño, por la ingenua rela^t ,:■■■
cion , llamó al Mercader , el qual
repitió Jq aúftnoyv havÍ6ndt)lc oii
do , díxo el fuperibr talento de
aquel Príndpe : Pues ufcgiin cflo ,
teniendo vueftro bolíillo dentó y
treinta doblones^ y- éfte rok>cien«
to. no csd vueftnaf..Lk?adle iros;
£ 4 buen
rr DELETTEDELA
biien hombre , haíla que parezca
fu dueño 5 f fi acaíb hallareis otro
con ciento y treinta , traedfcle á
cfte Tratante , que ferá el fuyo pro-
prio h y en tal caíb os cQtnplirá la
oferta de veinte doblones , que os
prometió. <
Of Mmno. El Emperador Antonino deciá,
que la verdadera (abiduria , y que
mas deben eftudiar los Principes,
coníla de tres partes : Eftar bien con
Dios , configo mifmo , y congos hom -
^r^/ , fufricndolps , haciéndolos be-
neficios , y preparando los oi^os pa-
ra atender agravios. '
obfervancu que Aplaudian los Lacedcmoncs la
deben ftgHirioss»- gran medad de íu Rey.prcpondc-
da eft lenitas fandota cti cxircmo , a quc dixo uii
cum fcvcritate, s^^j^jp . £ñ'aes qran 'uiñnd, 'üincú"
(onfejode Santos . , s , "" -^ "^ ^ - j J
Fadres,caiuniz.ado íodA a' las LoKonas y Jí fKk Píeme de
"u^mX ^'J'"'^ "'""''^ fi^""" i'^'^r
(4f.i. de Refer- coiítra hs delttos., enmu.t'amhten
'"'*'* es rmfer'tcordia el frplicu).
Macho de efte-.co- ' - .¿otró a dar cucnta. á d locliío
varrub. iib.i.va- jhcllpe Scguhdo ^ijii. Minjftro-icfai
tsar. cap. l6. dt * . v ^
JDISCRBCION: 73-
Confejo Real , de los termiiias en ;
qu^ cof ría' ctcm ; :£ODtendon Hti- \
gtofa de fuma eíTenda , en que era
intereíTada la Corona, y otras parces,
que tidgaban s á que defpues de en-*
terado, dixofu Magéftad : Akoier-
tóos yparaqHe lo manifefieis a 'üuef'
tros Con^aneros , que eñ quanto
fea dudafo , 'voten contra rui , qut
afsi obraran en jufiicia , affegara^ <
rknfus conciencias , y avadaran a
lyiosMue es en laque mas mefirven.
Propufo en cafamiento. una de d¿ Mex4iu¡r« x
fus Kps d Páderofaitey Dirb 4 T':^;¡^'l
d Gran Alcxandro , confukóloxon rtmen»^ ofrt-
Parnacnio fu valido., el qual le dir ,^ «« taieMts de
xo: Verdaderamente^ o Señor , que «»»?<«' '^ "fi'^f
yo ddmkifcraíxffc vincttlíK, fi fuera j^f. Ego Jccu-
Alexandro j a que rcípondió aqtaeí ""'" 'i"*!? s'";
,^ r>,-- i-^/' "*™ mallem ti
Im^ac Principe ^ y;' yo: £ambién:pii pamenio eifem.
Quando el fabido fuccíTo de- la p¡^,fi lyemto de
intentada quema del Retiro , en que */ fi»«r ^Mife
íc tuvo por cómplice á qcrto Ca- ^'^'*
vallero de diftindon , motivo que
-*.3 le
K
74-- DELErrSDELA
le trahsa fugitivo $ y llamada a pre-
gones conTas conmÍHaciohcs de la
Ley , país6 á EAriemadara ,'go\^cr-
nando aquel Excrcito el Señor Don.
Juan de Auílría , en {iempo de la
Guerra, cotí Portugal , y ñn darfe k
conocer ,. fentp Plaza de Soldado.
Rafo , con fu propcío nombre. Hi-^
zoíp juego publico.» y Qociciada Cvt
Alceza, dio cuente, á úi .Padre el 'Se-
ñor Phelipe Quarto, para que le
ordenaífe lo que haviav de executár>
a que refpondio fu Magedaá de fu
koal rtBLtto: Zjo^táé Meis haar es^
famorecerle miécho\ darle un ahrd*
z^ yjl las gracias tn mi nombre por
fu ¡noble .aécifm.i y. enírégarle effe
úíjhf pacho-, ; en ■. 'que : ibaí ú\ fueldode
Grande >' acompañado deexpre&io-
¿es. de fuma honra . Aíst. fábÑsa.prc-
miar los Monarchas acciones taa
> ' ' ■ r '
V -
mscRmoN.i ?j
»
,1 « j «-ir' • ' '
CAPITtJI-O II.
•• • •
PONTIFICAS ,ABÍ¿
-\
T
Enia el Cardenal Don Paf- Larer}á finiif0, f
quál 4e Aragón una obftcn. t'/Zifn'^::
pOCOi t» , tpu deféottéi'
porque no (ue de grandes Lctras.£ni^
tro una tarde en cafa de fu hermano
Don Pedro d^Arágén^hallol^enl^ \;
Cavalleriza viendo fus muchos Ca- . v
vallos , dixole: Qert.Ot ftermano, ¿me
es fypérfiúfl: él^gafiif .4f/f4mtíf . C^s
Refpondiólc': uémigp i.¡fft.Qtvd¿^
me Jtrven a mt lo mifmo i. eiúe ,i-
Erando tn< i^adridí^|j3trdootll sMe , j Ufatn
Bpt^a.T^fifndp.efti}o erices Dig. ^^Jl
fueron de hecho el ^1^4^%^^^^ *'
guasi,, \á Ck)o4e de I-traóí , ^í el de
Al.
y
jé DBLEPT^E^ DE LA
Alta mira á tomarle la Puerta , y Si-
lla. Saliólos á rkibir, y íin eftra*
ñar aquélla no efperada novedad,
ni akeriaírié ,< kts- dexó entrar por
todas las -piezaís^, hada el parage de
fentarfe 5 y eftandolo ya , íe pafsó fu
Eminenda á un Gavinete mas aden-
■ , tro , y les dixo': Hagánfe V', Exce-
. ■ , ,/ Uncias^iavifitaasíi qtíé yo me Ut
har} am},
it» fe bA de fidr Diófc cucttta a utt bucn Obif-
Ür! ^j í P^. qae cierto Edefiafticó tra-hia fre-
fagMtdad. ^ucntemente débaxo de el Manteo
un Alfange. Llamóle , y reprehen-
diéndole con fcveridad : <lió por dcf-
cargo , - qtic lo ufaba para defenderfe
tlibs Pérrosj a que dixo el buen
-Prelado con íinceridad : No hijo
jttk), para cflfe no^s menefter atmasr,
con decir el Evangelio de S: Juan, os
n* , : . ,\.A icferáreis^ye las tóórdéduras. Rcípon-
<}ió el Clérigo í S¿f%ór , yfi las Per-
». . .^ t^s ño'^ntfei'kleñ Latiny cbfnofat''
El Máeílro Bromáis en Sálamao»
ca.
..^....1»
rd
DJSGRECIOISL 77
ca , Gon ridiculez de sabia prcfump- ^^. *^* \*
clon €n ungularízarfe , dcfeñdia no fenndos , fumi
haruerjr'tOy ni calor , alhago que ^'''^fif^'^
enamorajfe f golpea que doUeffe-i ni-
ojos que 'viejfen , que. todo era aprcr
hcníion. Iba por la calle , tiróle una
china un Eftudiame, dioleen la ca-
beza , bol viola , qucxandofe dolori-\
cío 5 a que díxo el Rapaz : Señor
J\daefiro , fi no duelen los golpes, '
^araqueesfentírlos) . .
Ordenófe. de Sacerdote el dif-? mfcrtto iífsmuu
cretifsimo Don Antonio Solis, y m!¡'^di/mZ*$
a poco tiempo de el nuevo cftado, dtfufermffédM^
cdando una tarde con el Duque de
Aledina-Ca?li , y Conde de Oropeía
altercando los dos , con di<Statnenes
opueílos , dixo el de Medina *• Y (b-
brc efto,que dice el fcñor Don. An-
tonio? A que rcípondio: To y Señor,
diga Mijfa
Siendo muy emulado , y pcrícr u perficucm di
guido. un buen Qbifpo dé laslndias,. ,1>>'Í"? ""
folia ¿tát'. No me hagan tÁnto. mis.
tncmigos , que hd^xe todo a Dios.
.-' . ' Sien-
(tm.
k * . .
r
7t DELEITE DE LA
"ÜjlífT^ Siendo Arzobífpo de Scvife
mtkMhí, ^éf Don Antonia Payno, exanxnaba
,"::;:ríSí: fi» ^'^'''ífo^ i «n Muchacho mpñ.
*. meras Ordenes j preguntóle : Eftá
Dios en todo lug^ir \ Si , díxo el Or*
denantcy con que eftara en el Fa-
ció de tu cata? Ahí no efta, rcfpondioj
como no? Bárbaro; y dcípues de
tenerlo: coofíifo con la negativa, dí-
xo : Serior , advertid , que en mi
cafa no hay Patio. Oyéndolo el Pre-
lado , y cayéndole en gracia , díxo z
Harto me¡or era efie Muchacho fit"
^^Provtfor, que el que le examina»
exríidie rreid- Eftc mifmo Varón y que dcído
t^rilfsl^ «í nacimiento de el Cayada en k
tof obiffos ceitbrA chriftiana crianza de fiis Hidalgos
Padres, como con la aplicaaon a
los eftudios , poíÜbísíon de las Cien-
cias, haíla obtener la referida Mi-
tra de Sevilla 5 fue por íiis hcroycas
Yúrtudejf , y magnífíc» liberalidad
- tan gran Paftór, coma pubrica la
eternizada, menkm , que dcio en
ofaras piadoíás. Tuvo gran díícrc-
cíon.
DISCRÉCIOIZ 7V
donV y Turna grada. Supo.que en
•jiqaella Ciudad derco Caválléro,
muy baxo de caerpo (q^e cftb es
43e el cafo ) tenia muidlos hijos , a
<^ii¡enes educaba en ceoior á Dios, y
que padedá cftrtdicces. Llamók, y
Áxo: Señor Don N. espoísible, que
(iendo V.md. hombre de tan conor-
dda íángre , hailando& con crea-
da familia , y en la impoísibiitdad
que me coníla de mantenerla « no íc
haya valido de mifNo fabe /que
me pufo en eñe lugar Dios para fór
corrq? á los neceisitados , y prUncra^
mente k los de taks drcunAaodas?
Re^ndió : SeMor , mi.corttdadi
que cortedad > £íla íe queda oMne
Doíotros. Sobré todo, dígame lo
que neceísita , para focorreríe por
ahora: Senor,fiVSJ.fiéerf férvido^
fi V. S, L fifere Jrr^do i y efto re*
petia en balbi^iente {¡uiúílá Y02 : no
fe detenga, ni atage ^ acabe , pida lo
que ha mencftcr. Pues Scíidr,tefpcc-
to de eflas honras ,j eSáren vifperas
de
so DELEITE DÉ LA
de Navidad , para abrigar la definí-»
dcKt de. mi familia, (bolvicndo a con-
turbarfc) prorrumpió por ultima,
creyendo que pedia una gran fuma,
^on dociencos ducados me remedia*
tia 5 levantófe el Sanco Arzobifpo de
la Silla, entre enardecido, y alhaguc-
ño el Temblante , y dixole : TanpC'
imeñito tiene eicordzjón , como la
ejiatura ique apocadito\ Que mifci'
rabil'ífox Que acmtadiíoi Qfie ho-
; . Mto \ Vema dea ffimple , qne ha de
•haóer 'con docientos ducados ? Dos
■mÜ ie daré lyfeñaíare defde oycirí^
quema cada mes , para que efle me^
nos incidente , que hafka aqui , y ño
me mate de hambre afufamttia^ue
de éffe abatido efpiritu lo temo. Va-
ya con Dios y dilate el animo , que la
Pro<videttcia deiuiltifsimo fe def-
a^^adade lamiferiayam\quefoy
Gmiofi deffrecí^ /^ Mínifiro,eslo que mas me ofende.
de Va ofenfa , ft» Iba cl mífmo Prclado, con obf-
tZ^^ téntofo lucimiento ( que en cfto fe
jiu de externo tx- éfmcjFaba , CTcycndo fcr oroprio
flepdéy pofabA' •■ ' *■ *i
(trfe refftt^le* ^C
DlSCRmrON: ti
de «la cHgmdad , Cómo la auftera
penitencia en d \x7SoAc ^ perfbna)
á hacer ofícío de Párroco en el ca-
iaoaicnco de Don. Antonio de Tole-
do , y la íctiora Doña ' Conílancia
de Guzmán ^ iiija de los Marquéfe»
de. ViHamanriqtre. Encongáronle
anas tapadas vy díxeron con líber*
tadmugeril: Menos v^ntdad^y nuts
limofnas. Saccr la cara de (\x Coche,
y Tcrpondíólas con íereno femblance:'
jféaügas , aíttás ,mMs hitar ijmems>
- ' ' Un ' ©ifcretb* dccia , que de las'
Carcas ' de Paíquas ,. iblo íe lee la-
^oe fe Lccha'aienos^^. porque no fe»
tet^^ ;? y en. efté .aCiimpcó eftilaba^
el.' sabio , quantó diícrccb Gueva«'
^Iffádt.'Mmdoneád, fin gáílaf\
mas. frades , digriíísioncs , y perío-
dos en qtic fe deívdanios ignórárir
tcs;< abdtandapápd ) con obíiEquio,
.ani^ncioí/ vsuiciniosr; ,: proípcridar:
^ts , y otros ddiriosv que de ordi-
í na-
<«
i.\
> /
í 2 DELEITE DE LA
narío oo Jo» entiende quiea Id^ef^
cribe , y van cómo dfra al que los
Ice.
■ ., Solicitaba con exquifícá impor-*
importuHdd» dt tuivaad en Roma la Bcattncácion de.
101 A^tme jfobre ^ Vcncráblc Margarita ^c Chavcs=
«114 SedttficMuny ^ , . , '^ \ I r» «1
r<r/rM<í« (M gfd- un lobrino iujo ^tcnia d Papa Paulo
"ímm'^'^ '' Quinto ' rcmitidaslas averiguaciones:
atUQ Cardenal , el qual Sílaba <án:
QÍligado de id Agente , que «n yicn>\
dolé, fe efcondia 5 peno no pudient
dolCyeTcufarien' una ocaíión , j eílan^.
do cercado de otras muchas .depea*-
dienáas.j Uegóiáñablarle^ ióforcnan-
dolé ,. coma acqftumbraba.Rcípon'f
dióle;: Señor ; nO'.QS jfsnfíts ea. atr^-
foruéha. de^lyti Santidack de ijueftiFaL
TjTvf , ¿lUe lasque déimi paciencid ft^.
friendoos hpttesffid hafia , pwrn que:
fu Santidad ía. declare Juego, en eS
Gathalogo de las Santas ,yai^ten\
el délos Martyres^
ü-^:^ -r, Eí^ffonnficf Jrfio.Tír«róq(i&.
O que txctifa y j ría Ic' fraxfíí^n los PaTquinBs;, rquü.
jMtam ratm. f^j^^jj gjj Iboma €ontra fu Govicrno^
i.
7
V
:DISCRECÍ02sr, iPí
y \o& dexaba en el Bufete a] regÜIro
de los qué eneraban , diciendo : Qm
fi hahlahan verdad, atm en tono de
■sAtyrOy le ftmjian de. advertencia^j
■finodetüverfion, ; •
Lhmo la Chancillcría de Qnko ®' «"x^W* >
a un Rciigiofo Mercenario , para rc-
prqhen4erle íbbre un Sermón , que
:hayia predicado , en que laftimá á
ios 'MiniíbxTS. Entró , eftandoel Tri-
banal en forma > cúbíc la Capilla,
tqtieés eloiodode oír las correccior
nes. Tomó la mano • el 0\dor mas
anáguo vdiciendble , qup en el lugar
del Puipico no fe iba a murmurar , y '
otras expreisiones , no folo , graves,
íino defmefuradasi^y haviendoaca*
bado , hizo eltál Padre una fumif*
íion grande de cortesía , j re^ndió
en voz aka : Sean fot amor de Dios. ^
laí depoerguem^s^ .
Es Arequipa OM ^Qudad ¿^ "X.*'**^'
gran probeza en' el Perú , f , de ta^
vanidad en fus Vcóinos ^ que por .
cUa fe dice aquel Frpverbio : Dv
F 2 Do-
\»« «o
M . \ ."V
rr4 DELEFTEDELA
*fidl¡zjn^es, Siicedtó , qcts IlcganSa a
Ápearfe en h Fofada cierto Religioíb
•.gi^ye^.vtQ iuiMozueb hecho aa-
arajos , dixole : Hoi M.4»C£Í^ iten-^
vie.tjié. Eftrí'VOí iÜcfpoíndifoh: ícnfu-
rcckip : iíí Padrt yfabe- efue habla
iBí/m Don\N.dB t^Ly f tal h sxtojnh'
íBolc miliones ¿c f^pélÚdos s a ífut
dixo! el Rdígiofa r; jP«rí/í^ar Zií*
JFíiUtto dé tAÍ'^y tal, j tal , F"- W.
y¿.' ^3¿fia jcmñofe Maaha^ aje ¡lame
tomo fe 'üsfie.' . ..
^ ^ ^ ^ Supo Fr. Jordán , General wn>.
AVtf<k dt que ti tücditato , ^ Succcflor oc Santo Do-^
r¿r¿Í <*""?'»' «»"'=*" «sKgiofo frcquí*
*«»:/?. tsba > Já r cá^ de unas nmgci*es 5 íc-
phf^nüole ., . y .c^cülpaodbfe de
qtie.ci^ 'Isaito. i,?y bi»¿n©i.dii:Oi di.
pf tkkoite Pcdodd; j^ieí&:4f, -Meirm^tftp^
el agua que cae del Ciéis es para^.
' • y. la tkrra éf Itmpta ir junta tierra^
MtxfndJ'^Z - i AkxaiidraiQmnto^^deljnórribrc^
í'.''JrJt"^'J íwé tan HbcraJ'., coino caricáriífo ,. y
X . íb-
fiadfffifmdt (^
\DlSCRÉCÍON, i^
>folh decir á fus Familiares : Siendo jo
Óyifpo de Novara , era rico > ¿le
{Cardenal empece a experimentar la
fobrezjí^y ahora de Ponüficefoy pO"
hrifsimo 5 y era aísi , por las limfoínas
quehacki
Pidió un Rcligiofo Francifco \
£\x Prelado ; que le cóínpráírc uti
Breviario , <íue fe vendía , y dafbn
varacó>; reconoció que era muy eiv-
grcido de adorno ^ y el Rcligiofo cóti
entonos efcusofe s pero indandolcj^le
dixb : HeirmaM 'rece eh'eí de la
■Comunidad 3 y petfuadafe , que nó
comprarle eííe, es, porqu;e temo^ que
en poseyéndole i' ñie ha > de pedir
iqué k de un Griádo/ para decirle
con voz\ííxoC2l\ Míichacho jtKOeme
el Bre*piario, ■■'■■■"■
'■^- Ytádo un Próvjriéial Auguítt-
íDO en Indias viucdndofus Coñvert-
tos> llegó á uno mu j pobre > doft-
^t era el Prior^difcrfeto y y; viítud-
<o f pttjyinolc tilia bümíÓev J^ W-
piá comida^ con platos de ba{ro, y
- - F 3 cu*
ucedefis tbifi-
fús , f fuitf « má$
emiqMece , íOM-
f «íf ios áumenti
con U (fíejliái
u/ura.
Di $m fruiente
De un Prior Au*
guftino : "Edifica
con el amor i U
Púbre¡c4 Biligto-
Z6 DELETTEDELA
cucaras <lc palo, Dixo el Provín-
, cial , vario , y oftcntofo , a uno de
Ips que llcv aba en fu compañia : So-
que la fíat a de mi fervicío , como
fe hizo j y al levantarla nieía, <1íxq
el Prior al mifmo , que la havia pucíí-
to ; Cuide , hermana , de que m fe
truequen mis cucharas , y piafas^
fon los denueftrQ Padre Provimiak
corrigiendo afsi aquella odencacion,
tan poco conforme á la Religiofi'-
dad. , :
De m difiret» \: Hivía cres aqos ,; que era Co?
rifta un Religioío , tan tofpedc me»
moria , que no aprendió cofa algu-
na 5 pero humilde^ jr, obediente,
por cuyas yirtud^ fe amaba cí
Prior , caüfandó embidia á los de-
mas de la Comunidad , que juntos 1^
V . , íindic^rpti fujgnoraiicia^n.lps eí-
^ ' «pdíós 5 llamólo el Superior ideknt^
de todos , y mandó qucdixeífe
lo liitimo (de^ qualefquicr, Pftjnic^
y el prudente Prelado á lo^. .qu<? h
DISCRECIÓN, 87
acufaban : Q^ quieren mas de ejfe
fobre Frdyle , no ve» , qae fahe U
^Biblia Cómo nofotros , corTmendo*
bsafsi,
Havia fetcnca años , que refídia en nt mt rreLa$
Francia la Silla Pontificia 5 ocupa- ^í,*ftt^«
bala Gregorio XI. y viendo á cierto mioH'kKm4 áe
Prelado fuera de fu Diocefis, le rcpre- [" ¿jf^tf^^
hendió fevcro 5 á que refpoddió hu- ^' -*rfí«7«i u*
•11 rr • r* • TI. I ifañttftt Ede-
miide : Santtjsmo Padre , como fiafiuts d tffm-
F. Beatitud no efta en Roma , creí '" f"^''<{ ,.**
no fer cargo imitar el exemph di áe se»4,
nuefiro frifHer Pafior. Efto fue baf-
tance para reílicuirfe á aquella Corcel
Preguntándole á Fr« Jordán; ^'J'^l '^'^''^
General del Orden de Predicadores^ nia ^m^TJ
immediato SucccíTor del Gran Pa* ^^
marcha Domingo , uno de fus Reli-
giofos , como fe empleaba mejor el
tiempo, rezando, 6 eíhidiando > Ref«
pondió iNijiemfrefihadecomíi',
nifiemprefe ha de beber i y beher , jp . .
comer a fus rehilares horas , es prc"
cepto de la naturaie$:jé,y de nUifiro
ínflituto emplearlas con prudencia*
F4 ^<*-
M DELETTEDELA
De un C0nfeff,r , Acuíabafc uti Pcíiitcntc a Ulk
Corife0br , de havcr murmurado cii
publico de una pcrfona grave; Pues
vaya V. md. y en publico tambieti
O' ' , .. íc defdiga de eíTa , que me confieíTa
falfedad. No me creerán Padre , ref-
pondió el Penitente , porque fabcn
que miento mucho 3 pues íiendo eílb
- aísi , tampoco creerían fu murmura
'i ' ,; don , y afsi podré abfolvcrle.
^eitnhínoiif Havia un Santo Obifpo enf<r-
fo' mode la Gota, y faltq de memprias
mando á fus Criados , que le ttagelr
fon la asna ; ellos con buena ley,
• .; : -t atentos á havcr comido mucho aquel
't. ,.■[ , dia , quiíjcron perfuadirlc á que ya
• ^ havia coiado. Rcípondió,nó a^or-r
darfc 5 c inflando en que fe engafta-
\^v\yóÁ\o: En fin hijos mios,V.mds.
áfrm lo cierto y porque fon homlfres
4t verdad yf ero yo quiero boíver a
^ cenar , ■ , • ,
He *n frudftae ' »'n i «v-rt
Reiigiofe:Aiudei. Amoneftando 011 Rcügiofo qQ
hque dix» el V. ^^j^. yjf(y¿ ^ ¿^a S«áora , V cóTt
M.'juan de Avila ^ " . . ^ , - ^
i Doña Sancha rigicndoila el trage profano , . qa<!
sm»
, . DISCRECIÓN. »9 ,„^.,,^,
|ráia,le rífpondio , que era uíbj a. tn trage pr»fMw.
que dixo d prudente Varón : Tam^ c"L^'^"s' «e
hien lo es ir fe ai Infierno, \Múm á infier-
Sacók un Bellaco de la faldri- De'm'djiutá x>.:
quera un Rdpx al Padre Cárdenas, ^''«"•
y fueíTe 1uc2í> a confcflac con eK'
Dixole havia hurtado una albajá de
cílimacíonj pues reftitujala, o no
podre abfol verle. Replico, el fingí-*.
4o. Penitente: JMtejores darfela "a v ..
J^, R"!" para que fe me de con elUh
íiqui laticn^.,E(fo;ti9 puede íer, a» .
mi de ningún moda 5 yo no la he, de *
tornar. Pues fepa y Padre mió, que
•yo traten fe boifOerla a fn dueño ¡y no
Ift qutfo } ya cflp ^$ otra cofi , conti- \
nucla-cohíefsioa. Acabóla , y echan- .' ^
do menos Cárdenas fu Relox , cono- ^' AUxániñ ni.
Cío la induítnola traza. , ,. ^us de ejia cufe
Qqaiiáafe cpnfiltócon la Igle^ ;^,^,*^«'7;
fia Federico Emperador , a quien prueba de u su-
Uamíron Barbarroja , fiendó Sumo 5^»:^^ ^
Pontífice Alcx-andro Tercero , íc fa-chrip k fus
formo un fumptisofo Tbcatro , en ' 2tk¡L ' i ' ¡cr
que sílaba, dcbaxo de Dosel, fu San- c^^^^" <^' [^ ^'«-
'* ' V " '•• ■ 'ferfal Iglefié.
ti"
Df Fr4jr Bernar-
dina de Madrid:
Di [creta , / fanta
reflexión y que fe
frueba con la tre-
menda Sentencia
de Chrifta de fer
mas difUil entrar
un Rico en el Cie-
lo , que un Came-
llo par el aya, de
ma aguja^
90 DÉLETTE DE LA
tídad } Y al llegar el arrepentido,
poniéndole el pie fobre la cabeza,
^refírió aquellas palabras de David:
Fifare a los Af pides ,y Bafdsfcos 5 á
que replico fobcrvío el que parecía
íenitehce : No me humillo a ñ , fino
a la Religión, A que refpondió el
Vicario de Chriftó : Arm,y a la Re*
ligion fe has de humillar,
Dixole á Fr. Bemardino de Ma«
drid el Almirante : Verdaderamente,
que feria peíáda burla , que dcípues
de tantos años de Capuchino , galla-
dos en afperas penitencias , en largo
Coro , inceíláñtc edudio , en írc-
quente tarea de ConfcíTonario , Pul-
pito , y Cathedra , en defcalcez, fujc-
^ ta la voluntad a la obediencia , ora-
ción de muchas horas , y alimenta^
do de groílcros manjares » fe fiíeííe
V. R'?» al Infierno. Refpondió : Tfi
V* Ex(f- Señor, haruiendo nacido en
tan elevada esfera,tenida Us mayo»
res Empleos de la Monarchia , Id
gracia de los Reyes, bienes. ahnndan'
tes^-
BÍSCRECION. pi
fes^ íjffientofas grandez»as^ adorna'
dos Palacios > (xmtfitas Me fas, nO'
bles Familias ^numerofos Feudos , y
J^affalíosyinmlos Regios^pofiradas
re'verencias del rpfpieto^n que fe in^
traduce la dependencia ,j la lifonja,
theforps de caudal ^fin haver 'üijlq
il ceno de la adfverfa fortuna, cfuie
de f pues de éfiofefuejfé V» Excelen^
ciaal Cielo ,no feria pefada burla'i
Era condigno acreedor á las De ti ?*^e csr-
primeras Prelacias el Padre C^rcjc. j;^-^'^^'
ñas, por fu jieroycavirtqd , clct?^
cía , y notoria calidad de las prime-
ras Familias dq . Cordova. Oponia*
íclc con cmulacíoftrel P^riar(:ba ^ el ;/
qual le dixQ. uní dia: Defengomfe -
V» R** que fi Iheven Mitras , no
le ha de coger ninguna. Reípomlíó:
Cr'ma$\a ü^m^^^ner, cftíefi llueve
folo una Albat^^ ^fe la defiiña el
CiéloaV.S.J» ;...{.,
At Pá^oP, s( Pií^iQpintí) cierto Car^
denál , fieqdolo el. 5 por qué nq
adcn-
9 i BÉLETTEBÉLA
atiendes á guardar bs= Ovejas > Res-
pondió humilde : Eran de mi Padre
las que guardaba.
De el jirceiíMt Era ti Arcedíano Medina en
MedinM'.LacM- j¿\q¿^ arkñ Linfiofocro. Acaeció,
rulad- es fMtenttj ' u • i ' i
ybemgtto. quc hallando fus Gnados a un nom-
bre , que fe llevaba hurtado un codal
de Trigo y le trixerbn aíído á íu prc*
feñeia 5 f el ^ formando rifa del albo-
roto de la Familia , díxo al Ladrón^:
Hermano , llevaos el Trigo , que le
..■:, hd'm-eismenefter^bolvednpselcof"
7^ que ños haee faUa^ i
lodie Ordenan-' 'PoT DccTeto de Inoccncio Tef-
*4 dd pontifitei ^^Q fe manda á 4o^ Médicos , que
■y es ley de ejlos : i ' i • ' * • i
Reynos 3 . tit. 1 6. ftntés de' 'cfítraF^ft' curáaón -alguna,
obfenancú debi- v Icfcvalido la Saníá Sede , a inftatv-
da.que fe manda. •^. Juo- ~t •- v-* .- • -
.a«/L;4íij*r.! cJ3a<íSan4gnaCip.- ;, •
cho catunicQ. Síeridó !¥.« MelchoT ^fe TebiW,
TeTelrZ *^" dc la Scraphioá Orden , Portero ca
fu Convento de Alcalá , y de ániaio
fcnciKifsitfió i integádii)c ai-cónoci-
lifiehto de élitíünd© ,= éifíigícládél
dehíonio tíoa miiger \ fe le indina.
pondio .íMo pf^de f(^r , ¿ji^e mi Pd"
dre Sstt írarmfcú !n^4nÍ4:<n fti^ Rd'
ícpficó:¿pexde.dc «flb, yno píce-
la eda ocaíion j mire , mi hermofu-
ra , y. que tet^go coii> qi\e regalarle;.
El buen Varc«i perfevcraba en jfu
líauezá . (irt malicia : £7/^ /íí? fne de-
^^ cr^ír ifimi Pddre San Francifcp
no quieré/y: ef^rtff y y I9: ven^ cúr^ -
füsü^sí. Dio golpe a. J^ puerta jjr
bolvio ^ breve rato con d Libro djB
la Regla >. abierco.el cipkulo en qu^
manida', ijite . cvtterii Jos; Religioípí
«ificaii ^ icnugeres » > ■, dici(;íido}^ á i.9
muger,qiLBiaím aguardaba : ^¿tfr<#
>»ir«íyd!«¿ rmP4dKf Si^lFr^iMfJfa
».
4
s.
. ^4. 2>BL£fT£I>ELA
ma^ aiítíguo úa rdadotr :tix)Icíli,
.y dilatada , oyéndole con repofo
^a^l Prindpe 5 y pregunto al Coíu-
paficro j íj tenia algo que atíadir ? A
•que fcfpóndió : Señor , polo puedo
•decir y que/i V* Mag. no nos defpa^
-cha , bolveraa hacer fegimáo mfar^,
*meelP^dreMaefiro.. - ■
flraL f"^*^^ ' Divcrtiafe en Xas Jardines ác
}í Ovidio dt Anc íu Palacio aquel lafignc Arzobifpo
amand. Promjf- ^^¿^ p^g (íuÍ|lerttK><Pei!aldo CQH fo
11$ ciives , quih* .- i
bcteíTe iwteft, f atftilia , darfdok Ipabk exeipplo;
f doárínal enfcñanza; ' íuc el aCf
fuftipto entonces -caítigar a los bom» .
í>res:>quc ¿Oh Ugereaa dfitQcn mu*
4ch6 , en quiéncs^c&Io'ordinaria^autt^
plir poco, preguntándoles en cfó^reta
prueba del argumento : Q¡i^- i^éiwí
, . rra eP^éímtia, Áélí>na^ioÍ>^t-^
itíh datido^crt cdmf(SV4rfíaÍitgci«DÉii
fus rerpueftasiy cid^v<iiÍ3a)^sJEif Já».:
ydmas necia .hijas mios , es 4thít¡i
* .:' \ ; mridffi p¿v^Hé^^¡kn^^Ü^\jHme*
iro, que propieté-fimoíf' ek^Mátka^
dai
Dil FáirtUndiSf
• DISCRECmN. ' s
iíísfáres V madruganiiact.fl 'ia frp^
manfeyalnolosfazífiHiíthafia'elOtíhi
m. jálcohtrariú , ííímóral Jthe te-^
nerfe por // masfábio , fues que «v^-,
mos fe^Jt^n a. (as ofertas, fromp*
tas iasdaduúas, : ' v ,
Fue ctPadrc Morales , Coadju-
tor temporal de la Compañia , fuma-
mente cfláiítícío en Sevilh., por.fu
dffcreclon'^ y gracia ?t€(iia el ter- •' ." < '
dcio de Sacriílán $ j eftando una
mañana á' la puerca' 4c 1a .SaorHlia^ -
vio aquctbiprtfenciá J que b cenia:
buena , y ;dixo!c : Sabir ame V» Bjna.
decir fihÁjjMif{a>:^t!i^^Q¡ú^ r Z^i
^«^jo .a¡r^m) 'ot^* S. at, que na la
he dicho ^Kt^\Qb el calrCavallcIfDi
To no'tenga Señoría > ai jo Revé*
renMfjíma y Caballero mió.'
. PrÁhibtóBrbanoOaavodTav! i»^/4«« «»««** .
baco en*Roma, ^vido, que entonces
empQ^abára intrüdhkirfe , y que dcT'»
poc$ fe Vhk. hecho umycríal , fobre\
^ue lo pufi^Q^pét Fafquin áque^
V.Í r. -• 'lias ^
96 DELEITE DE LjÍ
Has palabras Ác Job : Contr* filmth
fuád ftfenfotnfüftr ofitndis foteit"
tiam tuam ,&fiipHlam aridamper'-
fimteris } Que fon muy del intento
eait.tmdacdon ,^ttedice : Gn/itra:
lahoja ,qí4e arrehatáelfvieñtti ^oh/k
tentastupoder^yper/igueslaaftílla
fie A } Materiales . de que íe labra el '
Tabaco, jcomo fon hojas , jr aftÜks.
Del SfñorF^w. . Siendo Arzobifpo de Burgos
aquel iluílre Varón Don Antonio
J^aynGt^fUpó que.:añ.Ca)(faIlero; de.
Ips .de if^mecá {diñisdon ; álH.y d^|)aí
nota: dcandalpfa. cbnquiii: rintager
noble; .lilamólé , y cbn:álhago dcí
buen i^Üb^/lprbCiirp' peffukd^rlé á:^
dexac aqqqlU .culpaos p&opíV^o ha's
cerlidr//cu>n^6lo inát i )ireiacidien«.
do itiijell^/ deque noticiada velPrc-^
lado , lo? traxoi . fegtafíd^ «oz.á /ui
preTdacia ., ^ coonr • kkcáóaáJio jf uez
Ic; corrigióiníegro , a,qjuc - cí)nvenci-;
do el Eeo^ (ii^ohmasiX^mácíé Toha^^
^pleytpomenAgmasfí^^S^tit^ peo»:
Runciar eílas palabras. > ^ áf ajó énar«
; ;. ^ de-
I
DISCREC/ON: 57
tfccido , dicicndolc : Saé^ quien es>
Se acuerdéí de fus gandes Abuelos^
y de lafangre ilujirej^ue le dexaron
en ejfas venas ? Pues fino olvida tal
ohUgacian\ .cof^o fe atreve a hacer
nm PUjto oménage , que no puede
cumplir I Sin duda ignora en lo que
c/)nfiituye falphUgacion, y júrame n-
^. Vaya^tem^vúvaftigOyy lo que es
mas a Dios vj fi efio no le contiene ^
fera wíí)' 4í/%íi^/^: corrcccÍQn,quc
fue bailante á enmendar tanto la vi«
d^jqu^ dÍQ hcroy.co cxemplo con ella.
Predicando jde San Nicdas de d< m ttUgnft
Tolcnjino' un Rdigi'ofo de gran ^í"/»*-
donákvre , ponderó entre fqs heroy-
cas virtudes, y milagros aquel tan
iabído de h^iverle mandado en
obediencia fu Superior , hallandofc
gravemente enfermo , dexaíle la pc<
nitcncia dq la Vigilia > y comicñe
de una perdiz , que lo puíieron , de
que fe congojó el Santo , entre la
focrTai del precepto > y el voto ho-
fjbó de l9Q coftier nunca c^ne , pi*
G ' di6
9 s DELETTE DE LA
dio a Dios lo rcfoivicííe 5 y echando
la bendición á la Perdiz , que eftaba
eñ el plato iazonada , declaró el Se«
ñor fu voluntad , haciendo que vo-
laCTe á vida de muchos^. Exageraba
cftc prodigio el Orador , concluyen-
do el diícurfo condecir: Grande fue
el frodígh fSifñorff ypiíro no tengo
for menor el háf^etfe comoviáo
un Priora regalar con Perdíz^^al
enfermo, cofa ta» nuHca vifta en las
Comunidades, ' -"
Dti p. Bwtenju. Predícaudo en la Capilla Real a
' Philipo Qüarto el Padf^ Horteníio,
del Mandato , defpues de ha^ercon-
ciliado el Auditorio , á la d^nicion
de el amor perfcéto á Dios , y el vi-
ciado del mundo , y hechólo con fu
acoftumbrada eloquencia $ concluyó
el difcurío, hablando con el Rey,
y diciendo : T en efe¿io. Señor y -amor
^on-fin , es afnor confín , ufó de la
fierra 57 amor fin fin , €% amor fin
fin sepilo del Cdelo,
«# ti mifmu En el prí^io lugar diio á fu
Mar
DISCRECIÓN. 9 9
JM^gcílad, hablando de los Minif
tros : Señor , Jueces , y Oradores
predican $ unos con las palabras,
prenda de el ayre 5 y otros con el
exeniplo, que (t imprime $ y afsi,
es menefler , que todos imitemos a|
que dio enfeñanza á todos : edp es^
íilApoftoliSanjPedro, primer Vica-f
rio de Cbrifto , que para pefcar fe
quitó la interior ropa : Defnudemó*
UQ^i pues , df la bafiarda fafsion
deM interés y y prefifrnido entonos
y téjtgafepor cierto , que haciéndolo
afsi, confeguiran fruto los Predica^
dorfs , y juzgara» kfef^ (os .Trf»
tunales, ■ '
ElApoftolSanPablpdice.qae Zr^f^'t
el que predica dauíuW .tan creí-. *r* u mfr»prú~
pas , que fe, hacen confiafas á los ¿if^^' ^'"^-
oyentcs , da voces al ayre , y hace
bárbaro fu idioma. Condenando
cí^J^mifoio d difcredísimo Vieyra,
dice , amonedando á los que fe ef-
meran en hacer cultas las Orato-
#
rías , y por confequencia no inte»
G 2 ligi-
' 153209
100 DELETTE DE LA
ligiblcs : Es pofsihle , Padres mios^
>€juefiendo P or tugue f estrió hayamos
ae entender nuefire m'tfmoíenguage>
y que quer amos J^uf cando eteflraño^
y ohfcuro , deshmt'ttjar ; los Santos^
haciendo a cada DoBor un enig^
ma\ Ponderando con enhuequectda
'vozjyafsiló dice ti Cetro Penitente^
Reverendos ,~cftd cftá muy cercas
de cquivocarfe „ porque todos los
Cetros fon penitencia luifsiia Pur*
pura de Belén ^ afs'f Uhóca de Oro,
afsi d Águila de África \ afsi el
Evar^eUfia Apeles, Efto es >, ■ cV
Evángcfefta Ápélés %n>'L<icaí ¿el
Águila de África San A^uftin , \k
i Purpura de Belén San Geronynio , la
Boca de "Oré San Chfyfoftonió: yyf
... eioyénte^'^htiéndé i quería Pftrpura
de Belén es Hérodes > Que ^l Agtíi'
la de África es Scipion^ T que la
Boca de Groes MÜas ? Q^ fimo
f acaremos de la ehfeñanzA ? ,
lüíimm difire- Dccia uu Difcrcto , que k»
'*• Oradores han de tener lo que ex-
pli-
— 1
DISCRECIÓN. iQi
plica d principio de las Reales Pro*
viüones: SaM, y gracia tfipaiüsi
falud paraeíludiar , gracia para d^cír»
y ciencia para explicar , exorcar , y
coavendcr. " .
Coíleaba h Fedividad de la j>« m dífirett
Kcyna de los Angeles , en 0(5tavarip ^^
de fa Concepción PurÜsima ,.an de-
voto Cavallero , cuyo nombre era
jD. Matheo 5 encargó con preciíion
al Orador , por humilde modeftia,
que no le nombraílé s.htzolo a^i,
diciendo ál. concluir fu elegante
Oración : Eftranara mi Auditorio,
que no haya elogiado al que tan
atenfO-, y revécente mucftra fu afec-
to á la Emperatriz de los Gebs en lo
magnifieo de efte Culto 5 helo omiti-
do , . porque lo public^ el Sagrado
Eraiigdio de el día , fecmdum Mor
theum,
Decia un Orador , tan doélo, ^^..^^ ¿^ ^^
como difcrcto , itprehcndieado a pw'<«*í«r.
las Damis inclinadas á dexaríe vet;
en Jos Balcones :^^ ^^^// , ^^í"-
G 3 ' «o-
Dtmn*
•102 DELEÍTEDBLA
'izaras , 4féefigni^^ 'oentma ? Refra-
ctadlo bien, y coo ^vercencia cuer-
da, j hallareis, que dice: jéna en
«venta, • - .
Uno de los celebres Oradores
de Madrid predicaba én eftílo crc(^
po , y peynado , arraftrándo afá
•grandes Concurfo», por lo que el
(údoíéalhaga de ícmejantc lengua^
■ge , aunque no lo encienda , y lo
«ufual es íacar poco fruto de tales
XDratorias 5- falcóle • el difcuríb en
una, y fuípcndido , puefto los ^os
en un Sanco Chrifto , dixo : No auie'
re Dios que ya predique , hafia que
predique cómo quiere IX(ús\ Y bax6-
> fe de el Pulpito.' ; . .
Donajre de el de Prcdlcando cl. Rcétor dc Vílla^
viiuherm/a. bcrmofa (quc filé doéto , como
-donayroíb ) dixo por prueba de un
difcurfo en que iba : Aísi fe prueba
al cap. 2 . . de el Ecleíiadés , no fino
al 1 s . borrada tengo la memoria^
al 2 o, quiero dcdr 5 y en Sn ;■ fea el
que i\Ktt,que para mi ajfwnpto im"
por-
Skrtéu
DISCRECIÓN. IOS
porta m comino , que fed efie , #
effütro.
Hizo aquella tan fabida, como ^** cwádeu
elogiada Oración el Padre Avella*
neda en el Efcorial , á la translacioa
de los Reales Cadáveres a (u Fanr
teon , en ^reíencia de Fhilipo Quarr
to» en que dice: O Muerte quan
cruel er es, fues no prefer'va ei furor
de tus ir as ^ Cetros , Diademas , ni
Mageftades i Oyéndole un Cura dé
los Lugares vecinos , y falleciendo
al año figuienre el Sacriftan ' de fu
Iglefía , Sfpufo hacerle Honras , j
predicarlas 5 y comenzó en voz do
lamento^ con las mifaias palal:}r<as { Q
Muerte^ que.no prefer*van tustyra^
nos efir^gos , ni a hs S,acrifianes\
Critico un Predicador ^ penfan*
doienvanccido.» que imitaba a Horv
ceníio , corno en fu Oración < e(la>
claufula : Con crepitante huelo , j
curfoindifinihleteraThnnaselce'.
ñodelafaz^deti Sol, . ^
Otro igualmente eritonadoi^ ^^^ ]
G ^ <juc- - \
mun&x^ '
r
\
%'
^ ^o* DELÉTTE i:>E^ LA
<Hrcriendo cnfc^ar modcftia ^ pon-
. dcro : La verguenzA recatada ha
' de úar agraciado óeno'y de colar dc'
negr ido ai arco de la f cejas, con qne
fue dan flechan dyrofo rubor a las
fefianasi Y réfrtato diciendo t^odo
^s de tertuliano , qué fi el pobre di-
funto Ic oyera , le refpondiera que
mcntia. ,
o/Tifc Huyo Cohetes k-vi^era de la
i¿^£^^'iZ- ^<^^^ c" ^^ predido cierta Reli-
^ la gerigoaa g¡ofo de los dc efta claífc , y qüc-
guíca««^ riendo txprcfo en fu aíTumpto efta
^ircunftaiicia , dixo.: Vieron/e yfues^
Gallardetes^ de fenacher\a pdm^
ranfe' , ' y Q*útas kofiez^ando pave^
fas , en Vomito de encendido huma,
j ahrafador&s- montantes de acic^t*
ladas cuchilladas en la Fragua de
Bulcaná^Qmén del Auditorio enteiir-
dcna j que «fto c»; pintar Gohétes?
Taks Oradores fe bsx» dc| Pulpito,
/ fin faber lo que han dicho, y el Con-
curfo íc va , íinimeligaicia de lo que
, ^ 0j'c ,j &^> doíítrina que Icuíilicc.
1
. DISCRECIÓN. 105
Predicando en la Real Capilla d ^J¡"^'^'
difcrccifeimo Cárdenas :,, dijcp , antcA
de empezar fu Sermón , hablandd
Philipo Quarco : Saliendo de mi
Convento , Scííor , vi tropel áü Mi-
niaros de Jadicia , y íin preguntarlo
OÍ , que llevaban pre^ á un nombre,
por haverle hallado en la Cafa de el
Juego $ paíse adelante , y advertí
cafualmente , . que fobre una puerta
íé movia una tablilla , en que ,e(ta*
ba eícrito ; uiquife venden Tsfdjpet
con licencia de el Rey : ,0 válgame
Dios ! Si con licencia de el Rey (e
venden Naj'pcs , por que fe prende
á quien'Juega con ellos? La^feflcr ■
xión i de i .efta inooníequencia toc^
a los Mioiñros de V. Mag.yá mi
íolo leprefentarlo a fu Real F^r-
' Predicaba de la Batalla ^vdjl De m, frefimid*
ua ReHgioíb,,tan ignorante , como
preíumSo ;: y'dixo muy fatisfecho!:
t<í , ¿pe ñafiaba hs Mares contfier
fien-
r
nett9»
lotf DELEITE DE LA
cientos hombres ,j treinta^ mlGa^
¡eras , j Baxfles , queriendo , que cl
Golfo fuelle Turcázo , las Galernas
hombres , y los hombres Galeras.
Dtumtfir. Predicaba encuna Iglefía de Ma-t
drid ; en pililo fumameñte cuíco,
. cierto Religiofoj eftaba en el Audito-
rio Don Frandfco de Montefcr , ^*
xole al que tenia junto z^i Sí efte
huen Padre, IpqUe intenta es /jue na
le entendamos , mas a^opojtto jue-t
ra callar , a defpedirnos,yya que na
nos de f pide, vamonos 3 y aisi lo hi«
cicron.
i>t DmitUxtáT' Predicaba en Madrid, a gran
*• Concurfo , un Religiofo , que fe
dilataba mucho $. díxo al introdú*
cir el pririier difcurfo de el Ser*
mon, defpues de haver caftigado tina
hora en la Súutdiáon'J^amQnos mitf
' ^¿-í? i/»í?¿'<7'. Eftaba eiitrc los Oyen-
tes Pon Félix Pardo, levantófc, y
drando de la manga al que ttni^
juntpJi si , le dhó: Olrede^amas^
Amgo , afik Rfiverendifsima,yvaT
' ^ mo^
1
BÍSCREOON. I07
morbos mvf foco a foco sjakÁío
hicieron. '
El Gremio de Efcri vanos cdc- ^' '^ ^^* ^^-
bra , en annual culto , a los Santos
fus proteébone^ en la Parroquia de
San Salvador de Madrid , á cuyo
fin eligen los Oradores de mayor
fan^a; tocóle uno de eílos dias el
Sermón, al Padre Cárdenas , cuj'iá
difcrcdon , y donáyre era igual á fu
do¿trina j acaeció á los principios de
la Oradon caer un Gato de lá cor-
nifa de el Templo , alborotófe el
Concurfo , que era grande , á que
dixo^ fufpendiendoíe en el Pulpito:
Qmetenfe ^Señores , por que es ejfa
bnUiciofa alteración } No advien-
ten , que es un Cofrade de efta Iluf"
tre Coím'egacion , que ha llegado .
tarde a la Fie fia t Háganle lugar ,y
profegutrh
Predicaba el miímo en un Con- ^^ ^^ ^.^^
vento dé Monjas de la Corte*, tarde
de Quaíreüiia , no vio en Ja Iglcíii
¿ñas que láia Baeta , y un Negrillo 5
hizo
T08 DELEÍTE DÉLA
hizo la Salutación brc^e , y ¿dpiia*
dpiaret Sermón, inclinando la víf-
ta al Coro , díxo : en el Evangelio
de oy loables Madres , ISíohle Be^-
Ja ij devoto Negrito , haciéndoles
corccsi3t,
Dj_ w vdre Hj. El p3¿f g Hypblito , del Orden
de San Aguftin , conocido , y cele-
brado en el Andalucía por iii doc-
trina , y cloquencia , tuvo gran do-
naire ( y quizá lo ingeniofo le en-
, gendró , como aplaufo en el Pue-
blo , émulos en fu Religión, teniea>«
dolé agraviado , íin acordarfe de ios
méritos , que le hacian legitimo
áíircedor á las Prelacias , y Minif-
terios , que reparte. ) Huvo un cele-
bre Odavario en Cordova , dieron- ^
le Sermón , fubip i el Pulpito <|uan-
do le tocaba , y dixo : A hora en k Sa-
criftia he vino la nomina imprcíCi,
que refiere los grandeis Oradores,
que han predicado .en cílc lugar , . y
Jos que íe han de feguir.5 diccpucst
El día Rimero predica el RVP, NI
Frú-
--^' • •
: DISCREClONr I09
Provincial dos veces , Maefiro de
^heologta 5 cominuanfc los .demás,
con los ckbidos Títulos , que han
obtenido , y fabidoíc merecer. Llcr
gucá mi renglón, en quefolo ha-
llé ( como no tengo graduación , ni
mérito para ella ) el qu^tf to dia prer
dica el P. Hypolito ; pues fcpa vrk
Auditorio , que el P, Hypolito dice^
que no quiere predicar , y baxóíc d«
el Pulpito , celebrando todos el dc^
pcjo, en dcmoftracion de fu qucxa. •
Predicando el mifmo á gran b* ti mfm».
Goncuríb , ( que ficmprc le tenia en
fus .Scrrtioncs) ponderó fecvorofo
la grave culpa de la fenfualidad , . y
quar^ feveramente la ha caftigado .
Dios en todos agios , authorízando
eftá vérdadeiraido^^rítiia con muchos
lugares de las Sagradas Letras, y
abultados. eoíesiplos de: las Hi (dorias
Probas, ep q[uc ft prueban las rui-
nas j que ha ocaíionado! en Cetros,
Coronas , y Dominios j y concluyó
el diícurío con decir ; O ! como algí*-
nos
no DELEITE DE LA
nos de mh Ojtntesypudferan^ efpatf^
tados de tantos efcarm'tentos , en-
mendarfe ., deponiendo los puhlkof.
efe ándalos , quefaheií todos 5 y f^ara
que fe conozjca , cjuejo no los ignoro^
guardenfe las contfrehendidos , op/íe
olla va ejfa piedra contra ellos , ha-?
ciendo ademan con d brazo de tirar-
la, Éftaba frente del Pulpito un ban-
co , y en él algunos Cavallcros } uno,
que tuvo por cierto cí golpe, y que
venía á ét,baxó la cabeza ha(!a el
fuelo , con impulfo no premeditado;
feparófc corrido ,y d Auditorio ce-»
lebro con riía , que fe dieíTí a co-
nocer.
De eí 'Pdire cár- La cmukcion de algunos Mí-
oíftros , ofcndiendofe de que el Re-
verendo 'Cárdenas ; ect fus áoCtzs,
eloquentcs, zclpfas Oraciones, ha»
blaíTé con tan -ázm. defcngacíp al
Señor PhcKpc Quarto ^ ;Configui(í-
ron , que los Superiores de la Reli-
gión le defterraíTen de Madrid? be-
•chólc mcnosJu Mageftad> -por lo
que
itnAs,
DISCRECIÓN. til
que fe agradó fiemprc de oír la vcr-f
dad ^ y mandó que i[nní)ed¡atamen->
te fe rcftítuycííe á b Corte. El pri-
mer Sermón , que predicó , deípues'
iie fu buelta , en la Rcai Capilla , fue
en la Solemnidad de la Afceníion
de nueftro Rcdcmpcor a los Cielos^
dia en que ufa la Igleíia la Ccrcmo»
nia de apagar el Cirio , acabado el
Evangelio. Subió al Pulpito , y fin
mirar , ni al Altar, ni a los Reyes , ni
a lo grave , y numcrofo del Concur*
ib , pueftos los ojos en el Cirio ,dixo:
O amigo Ciño , confoUmonos , púa
torremos unA mtfma fortuna 5 a
V. md.y a ;»/, en diciendo el Evan*
gelio,nos matan : y pcrCignoíe.
Predicando el Eloquente Guer- DeeiTjUrtGiur-
ra á la Mageftad de Carlos Segun-
do , perfuadia con eficaces do(5tos
argumentos la eCenda de tener cer-
ca de si los Principes Pcríonages , y
Miniftros temerofos de Dios , que
aísi ícrán atentos a el Real (ervicio,
zeioíbs á la Cauía Pública , dcíen-
fo-
112 DELETTEDELA
íbrcs :dc k Verdad , propenfos á la
Clemencia , y vigilantes á la Jufti-
€Ía , dixo : Gran prueba á mi dif*
curfo aquella formidable Senten^
cia , tan breve , como horrible,
que pronunciará el Redemptor de
el lyinage humano, en el final Jui-
cio , reducida á Ite makiüéie , ve-
mte benedíBe y aqui de el reparo a
nueftro aííumpto. En aquel apar-
taos malditos. íc manifiefta cftár im-
mediatos ,como diílantcs , los Efco-
gidos , pues es meneíler llamarlos$
exemplo á los Soberanos de la Tier-
ra , en que pueden ver , que los que
mas fe llegan , como contagio de
los Palacios » fon los Lifonjeros , eit
que eílá todo el mal j y los que ib
fcpáran los Virtuoíbs , los que mi-
ran por fus conciencias , guardando
integra la Ley. O Señor • prcmici
Dios el clementiísimo corazón de
V. Mag. como lo eípero, para cfta
feparacbn : Et fe f arare malos de
medio Juftorum,
Sa-
DISCRECIÓN. 113
SaRa á decir Miffa un Rdigiofo J^ ^t*
de Santo Domingo ,, y fakandp untrtfmUo.
quien fe la oíiciaflc , vio en el cuerpo
de la Igleíia uní hombre de buen arte^
dixolc : Cavallero \fahe Kifnfl, aytk:
dar a Miffa>. Eífo , Padr^ ,..fc le
dice á un hombre como yo? Rcrpoo-
^loiPerdoneV^rthL t y fi ^s. férvida,
haga efia hticHa obra,, Pififoí^ efi
cl Altar el Sacerdote 5 ycótiiO; es di- '
vcrfó el Introito qile ufan , .empe-
zó: Qmfaemini Domnp qp^i^tí^^^f^
honus 5 el que ayudaba fplo'Xgbígi
cl cóniun , no fe le ofreció que ref-
ponder mz$:y(\vicmea cttlf^^ mea »
culpa, mea cniíf^.J. A'cab^
jcl Padre , y. 'bo(y<íet)(U> á ¡mirarle fo-
.vero , .fubiq las [griadías i diciéndple: ! '\
J>7o tiene V,mdp ¡a, cfdp^é fi^oyo»
que fuhnSU\préfH?n'Hk , mcmoc)^
• . '. i
i ,\
Aquella InfignetMuger Sóror De a Arx^iff
Juana de la QtM ,. Uon\^ . m Mcxj- ^J'J''- '^ *
ca, icuyos Eícrito^ife (jan pl noíri-
bfié de ffect^ka i .tenia '^liqá Priom
/ H de
ir4 DELETTEDELA
de poeo fabcr 5 y como íc ofende
• tanto el entendimiento de ia igno-
. ¿"ancla , oprimida en una ocaiion,
la dixo : Calle /Madre ,que es una
• ^onza . Agrá viófe fuitiaíncntc , y cí-
crivio uti papel de preponderadas
•quexas , en forma de querella , con-
tra fu Subdita i á el Arzobifpo , que
lo éi^jíDbn Fray Payo de Ribera,
-Vart>n Sabio $ y pufo como DcCTcto
á la margen del Villete : Pruebe la
'Madre Supey'idrit lo contrario , y fe
•te adminifirara jufifcia, -
Bt tm AiáeM» d Páíf&ndo a la Conqüifta de Orají
cardenal Cifneres: ^\ Scñof Pon FtaV FrancifcO de Cíf-
CutHtáfc hmifim - ■ jii i /■ r
de m Arxjobiff *nero$, enunoofe lós, traofícosi rcpa-
devümM, yiti fó-Iqüc-uá Aldeário .V obfcrvaba
fifi» de fmmu éí con fbbráda atetiaon ~ murándole
tm cardfMi, muchas v&ocÉi díxolc t Buen hombre,
uauerep^au en )n\^. ,B.c<pondió: Sc^
ñor , no alcanzo á cfonó^er-k di^
•ir 3^^K \^ -v^i rfcncía de'\ueftro tragc , porque
^' " * \ . r traéis un Báfton , c Habito medio co-
-loradoj ycntídiojerg* ío^q íc
^«fntiehdi díféi»' Sabd; A(2Í%o;{dixo
DISCRECIÓN. . 1 1,5:
cl Santo Arzobiípo ) que cftá cólo-.
rado es. el Capelo' de. Cardenal , con'.
que me honró, el Sumo. Poncificei
cJ Sayal ,,Habico de mi Seraphico Pa-'
dcc San Fránciíco ,que vifto , y con .
que me han de enterrar 5 el Bailón, j
iníignia de Capiún General ■, em-
plea que me' ha ,dádo el Rey-, para
la empreíTa contra ¡0$ Moros , á qu 5
voy. Otra duda me queda , Paftór.
Santo : (redargüyó el Villano ) Si fe
Jleva él demonio á el Cardenal , y a
el General , decidme , fabéis, donde
irá el Frayle ? Eftc fuceílo le refería
muchas veces el Cardenal ., diciendo,,
no le olvidó, nunca , y que le tuvo
por avifo. r
Entrófcle en Religioh a un Gran cbrijiiMa difcu-
Potentado el Hijo, único . que te-, Zt'{*}:Z
nia , trufóle fumo dóbr *. pcrfuadiar *'•
le con eílrañas diligencias. , y tor-
rente de follozos , bolwcffe á el Si-
glo ._ í: rcconvinicnddie cóa'iO cjue .
perdía en fti:florccieBit© edad , que
rcftitúido ai Mundo'¿: podiá con la •
H 2 ^P^^
tt^ DELÉTTE BELA
^ opulencia de Cantos : bienes fervir a
Dios, confagrándole Templos j be-
nefíciando á Pobres» y otras obras
heroycas , y vivir muchos anos en
dcfcanfo. A que rcfpondio el conf-
iante Novicio: O Padre mió i la per*
*Derfa coflumbre de vueftros Efia-
dos , me ohliga a efiar firme en la
refolucion\ que he déliíerado\We*
meditándola no foco, ReplicóleiPues
qual puede fer , que nucftra autho-
lizada potcftad no la enmiende.
Como lo haré luego, fi folode cíTo
cOnfta ? Es^Senot^quehe advertido
en reyterados exemplos^ que no pue"
d&bórirar' de Ja.memma ,. que tarh
apriefa^y alasmas'veces,m^spfef'
tóquelos Ancianos ^mueren los Jo'
;,; *úén'eshiy ^f^ufino laqmtaisy ntf dep.
• ■' nudare elHaH¿oqaen)ifio,yhade
fér mi motiaja, ■ <\ ' . \ .
liejfueftM de m ' Rcduxó Un Santo Obifpo a nucfi
ucien convertido {fa vcrdadcra iPh i un Hercsc de
4 mepa' Sama '- \ . i . -. , <'-
uj/ ^ . 'Wrtudcs hiootícs , , y pbdcrofo en
bienes de fonuná s défpaes de re-i
' - ' > con-
DISCRECIÓN. 1 i.5r
concilísrfe/con lá ígleíia , íc^le íi-
guicrott ádvcrfidadcs , j tempora-
les perdidas^ $ jbafc a coníblar- coví
el Frelado ,<ktidoto qüexa^; 4 cfual
le forcaleda^ óáácnÁólt''. Asher*
üdy /ámigay eme effos fon berteficios^
qpte reparteDhs ¿las qitej^ar.evifi
A que refpondió doQáyrofo el reciet^
convertido : Effos regalos , aue los
guar de. Dios para fus ]/úrúgos i pera
a mí , que nos conocemos de dPter
^ca ,fowe ¿fué Jáhíacóhfiink^^ ^
'. Oyenda k ;Sai!itidad de Juad aMmí9iu.
XXIIIvá un Orador ,vqcie alababa
en prepooderativa exageración fus
operaciones, dixo á los.'d¿áínftilRcé3:
Que fe4 tan alhi^ueíiüel hecbizéf
de la UfonjayqueiMíñ conocieiidú^XOi
^aeéffehontire miente ; no f^eHifi .
ágradaí " . . •
Defendía . unas- publicas Con^ Dnipad^tifira-
clufioncs un Rcl%iofa Auguftino; ¿^•J'Xr'tT-
dc los graves, de fu Religión 3 pufo ya de ci ttrgumc»'^
el argumento el Padre Eftrada ,; Je- "'
luíca , can diCaeco , como <lonay-i>
ti 3 rofoj
• j \ t .
1
r « • • .
V . «I f t
^ ^
ii« DELECTE B^ LA
iK>ro!5 ediprchendidos: en las dciman-
das, y refpueilas , dixo el Auguñino
jdcídc:la.C«hcdra: Mire Padre Ef-
trad^'j, qfte:d^'»há en-ef clavo ^ y
cie/ttájenU' herradura, Kcfjponá'ió,
qmtánáok cl Bonete muy biiCo: El
C4rgo esdeV. R*V Padre Maeflroi
M^ynú. íiem eif¿t.quedo» '
DB GBJ^MDESJEñOüES,
, . ,i v CttvalleróítVsrreyeJ^Magijir-ados^
L( Aüover^éfdsrks /j Jueces'," ■
DON Franáfco Navarretc , Gb-
Vitnador en Indias , fué do-
nadar de America: ^ados^de gWtli .difcrCCipn", ácompa-
Medicinade ardo- r< a j i • ♦' i •
reñuveniíes, ton oaüa dc natural gtaaa y ha vía un
medios imfofsi- Cavallcro cn la República de fa
bles y no Miles en , .y- * . ...
t94¡is Uí v\4ju^ mando , lumamente mqméto en
juveniles travefuras: quiío conte-
ner aquel buUicioíb ardimiento,
* ya por medios fuaves , ya. por ame-
nazas, ¿y ya. por mortificaciones > y
ño
nts
^
discreción: hp
nó hadando á corregirle', ultima*
mente proveyó un EÍccreto en cíla
íubftancia : Sa^a Don N, ¿lefierrom
do a quinuntas ie^as de el Terri-
torio de mi Jurif dicción , y eñ mil
años no hucha ^/,Repre(éntó el Reo,
que para tan. larga jornada , era me*
neíler mudha prevención > y afsi , en
fuerza de la Ley, (c le dieílc tiempo
competente$provey6 de nuevo el ale-
gato : Concedefe a efia parte cien
^ñospara la difpoficion defuyiaje^j
pajfados, cumpla lo mandado , fin
réplica , v con apercibimiento, .
Entró en la cafa deímirmo Cor* ^¿.¿^, ^,^^^^ ^
regidor una Moza , acetando folio- ti ¡ngem, jétrd ei
zos de ponderadas quexas , diciendot "i^ñiJl^Hifi-
agútoS'iJuflicia , Jufticia ^ Señor ñ^Us cm ei exem-
^ ' i"^ "L. \ . . I • ^ pío de Saldm^tt,ei$
Corre¿(dor,Qüc ttucis , buena mu^ utmieniaieía
ser , la rcfpondió , para cftár tan ira- ^" ^'"f"' » f'''"
CDEKU.y azorada? Soflegaos.quede tirnUAiimu-
qualquier agravio fabrc.mandar. que ^^i^Zf^}^
fe os de fatisfoccion : Mi honra , mi
honra, hohioaextlamar» Q¡xc t»
el cafo i acabad , decidlo : £s ,puef,^
H 4 S^'
» •»
.♦f
i. ♦
J20 DELETTE DE LA
Señor ^íieJS!. mi ^ecim , me quito
el honor 'violentamente ,j hadefer
mi mofidó ^yfi V^md, no me hace
jufiicia \me iré a iús\fies. de el Rey,
Aquietaos ; Hermana , que aquí me
^ienc fu Magdlad , para que fe íatif-
fogi^n las QÍcnías juAíficadas s infor»
madmc de vueftra < querella ,.la proi
banza que cenéis ,^'C¿(tiÍQ acaeció
cílc fragante 5 a que .rcfpondió con
dcígarxo : Que ^^ohtna^ \)Semr^
tjfe malh&mlNre y'uféndúque me re-
fifiia afptpretenJiQn ^fe/UAbode lo
'vecint^s .qtpe éfiantJHefra,{ CafaJxy.
ftftpmfdo ds.éi T.^xmd(tdeí^Jma> a
. la mia , entro .porhs'JíepuAnts. una
'\ fiefta ,j halándome", ./ala, ; mefí^Zoa
fúhrr Mn^ejado^ Q<:in<yáo el Sabia
Governadoír délas- preguntas-, fio^
preguntíis , conque Ja argüía , fer
\ todo ficción ,v la de tal demandante
muger libre^.y ta;dixo: Hi^a o'cur^
ridalTrihinM de Dios y f urque en
// miaño ay facídíadpara.jiiZigar
4e tejas arriia, ' -.;
hs trampo/^s*
DISCRECIÓN. 12 1
Etitró un Pbilofopho en la Cafa í-*"^"»'»'"!*;
de un Juez , a tiempo iquc íc qucre»- más di/tuifás dt
liaba un Criado de fu Dueno.con ít^T^^Í'
la juftifícacion . die havcrlc fenádo fonctnátnMw»dt
fcisiiños ,y rtcgarfc á pagarle d de-
bido falario 5 a cuya alegato cita^*
áo el Cavallcro , y citando prefcntc,
rdpondio : Qtíé' he de darle , ane
aunque es A f si, que ¡34 efiado en mi
cafa e^e. tiempo , no ha hecho otra
tofa\ que andar tras de mi perfil
tía. Tenéis razón , dixo el Juez;
aconíejado de el Philofopho > no lo
pagueis^peropuesha íidg nada andatt
tras de Vos : Mando por Sentencia,
qi*e hagali effo inifmo, eme aspkrece
yijida.^ y andéis otros feís años iras
deA'vuefir&'.Criddoy medio coq c[uc
pagó al punto.
Eftandó iinmcdiato. a. dexar el ^ d*» vedn de
GovieniaJc Milán I>on Í>tfdK).idQ '''^'^''' ^""7'*»
Tóledo i )& dédaradolc •por fijcceÍB ve ei Gtvemador
lora eJ Duque de Feria , le dieron Jirll^/S
un Memorial, en que peí© por De-* que lefuutát.
crcco iílkf.cjiflatío ktras , F,Q¿L.K{
» 1
i
ív 'v' A' . H:
» í » ^ •
H2i DELETTE DÉLA
no entendiendo la cifra , le fuplica-
ron , que la declaraílé ; á que rerpoii<r
dí6 , muy fácil eftá, lo que quiere de-
cir es : Feria atte lo remedie.
De un Difcrett: El ' QucxabaíTe un Diícrcto de ú
im^men ie us mal ffoviemo , ouc tenia fu RcpubU-
mdosjbtftial OM- V- 1 11 II*
jt de les Gevier- C3. , íienpa el quc la mandaba ignO"
*"• rante,,y codiciofój y hablando en
cfte aíTumpto, dixo otro Ciudadano:
Pues cierto que a mi me parecen
muy bien las operaciones de nueG-
tro Corregidor $ á que refpondió^
eíTotro : Se^or mió , hay homlres co^
moalharda, que fe aplican, a^ toda.
Dueño , y Corza,
x« « c„mar. Calcinando unCavalIeio, atra-.
t:^., T t vcsó la fenda que Uevaba una Ra-
ebiigs i iefcubrir po(a y dixo uno dc los Oíados : Do
Us mtfmésfdfe-' Á ^ . i t i -rr^
¿4des. ejtosAntmalesloshayenm$Tíerra
tan grandes , como Bueyes, Pfofí-
euierón la. marcha ^ y .acercándole
álun Rio (jeñrañocaío es ) ponde-
ro el Cavaliero , lo que (e experi-
menta en el Vado ., que vamos a
páílai" , pues, qualquicra^ que ludí-»
cho
• • • i
i V . - I
i*o
»
/
DISCRECIÓN, -s I a ?
chó una mentira^ el día deatrayc-
íarle, fe ahoga: £1 ^miliar del cuenco
íe alíuft¿, crcycndolosy acercandoíé,
decía : Las Zorras , aue yo dixé
de mi Tierra , fon como Jumentos,
Mas immediato , aumentado el mie-
do V repitió : Digo qué fortJComo'Com
htas 5 y ya vcdno ál Vado , poíTei-
do de el fufto ,. gritó : Señor , las
Zorras de mi Lugar fon como ios
'x^e;^4j' 5 pues íiendo edb afsi , éxio
dCa vallero, paífad fcguroelRio,
^ue también es como eílbtros, que fe
vadean^ . ;
Siendo Govcrnador de Catha- i^eti Marquh de
hiña el Marques de Abiazán , hizo ^"»^" ^/«*^
renovat< las Alabardas de la Guardia ttmudemUtrio
de fu Perf€ína , que era muy á lo ^J,.^"' '''"
antiguo 5 y por lo bien que fe tem-
pla éi hierro en Milán , mandó á fu
Secretario cfcrivieífe á el Conde de
Fuentes , Virrey entonces de aquel
Eftado , le cmbiaífe veinte y qua-
tro 5 traxólcla Carta , que firmó
'fin leerla j al tiempo regular vinie-
ron
1 2 4- DELETTE DE LA
ron veinte y quatro Albardas , rcC-
pondíendo el de Fuentes, fe admira-
ba de aquel encargo , quando cti
Efpaña ,fe hadan con maj^or pri-
mor : Confundido el de AlmazaD,
llamó á fu Secretario 5 preguntóle,
xjué es efto \ P mi no. me manda
V, Excelencia {áÁTío) pedir veinte y
quaíro Albardas ? En la equivoca-
ción tenemos igual cargo, reípondió
el Marqués 5 vos , por haver efcrito
fcmejante difparate 5 y yo por haver
firmado la Carta « 6n leerla 5 y afsi,
partamos las Alh ardas, que bie»
• merecemos ponérnoslas.
De DoH Pedr» 4e ScTwh cíx k Armada del Oc-
VfVAtut : Arrogáih- >-« ii -r t* j i
ci4difcreu,yver^ ccano un Cavallero Vizconoc , al
?^£^T'" mifmo tiempo, que Don Pedro de
Vi vaneo, de quien fe refieren tan-r
cas difcreciones 5 eííaban los dos,
con otros, en la Cámara de Popa de
el Duque de Alburquerquc , Gene-
ral entonces 5 hablabafe de vanida-
des 5 dixo el Vizconde : Ferfuadafe^
Señor Don Pedro^tie en efie Exer-^
cito
. 1
DI^REnON. " I25T
cfto h^ pocos hombres como y<L . Rcf^j
pondiolc : . Séaor mioj, facilifsima^ ':.
mente podiaUn^ el Rey muchQs CO'.
mo Vjmd.fi como fu JSdagéflad.man-^
da embarcar jDiefas^jítañdaJfe m- .
hatear Señorías , pues en tal cafo'i
lloverían Vizcondes . '. \
Diftribuia cieno Marques mu «jj>er2iBty!N«:r<.
cho caudal , con ventaja %a , dan.. TeL7l7fZ
do\c á gozar , y gozar , por alhajas^- Ioj bitats.
y poíleSioncs. Sabia efto Don Pe-
dro Viyanco , y cncontrandoíc una;
tarde los dosjc dixo d Marqués: En-
trefe aquí en el Coche , fenor Don
Fedro , nos iremos al pajfeo. No
puedo , fcñor , le rcípondió , porqucí
voy a concluir d ajoftc y de que
un hombre rico me dé a go;Zjari
ygoz^ar docientos doblones fobxe un
Entierro y que tengo . en la ' Mer'
sed, .. • ''.',' • . '
piíponian los Ga valleros mozos i^etfnfrh t cb$f~
Ác la A rmada una Comedia , cm ob^ S^S*? u» ^m-
Tequio al cumplimiento de afkss dt f*» vtfitmid« it
íii Generali era el qué la cáfayaba ^
un
> ••• *
feriml; ypí;eípQ!iidaicnla.incct¡gea-
cía Cómica. En el papel, que toco a
VivancQ , havia ciertos Vcrfos >. <juc
decian : Kahio de z^eJÁs, y al margen
tehia, como feeftil:^ Abarte, Salia el
bellaco de Don . Pedro , diciendo en
enhaeqaccida voz : Bjíhio de zjelos
afartí^^ que maeílraba fe oprimía»
c^ameridandolo 5 a que rcTpondió:
Señor mió ; yo no. le he de defraudar
al.PocÉa fu eraba jojay dice en letra de.
molde vRutbió. de zjelos a parte > ra^
bio d£ Zjelos he de decir a partero eoc^
clmrme de l^ fiefia^ en. que i\o hávia.
convencerle. - . . * ,:
mhUA memoru, ■ ■ ; Pocos .bavrá cn la Corte de Ma-
enehghdeD.An- ¿^¿ y g^^ g^ [^ eXtCnfion dcEu-
tonh Ramírez, de / , . 11/ r
Haro , Conde de ropa, quc hayan dexado de oir^quan
Tl:lí'/ ^creto , y ontefano fue cel. Con-
frompta , y deffe- ' / , > ^
jada difsretm. dc dc Bomos Dou Antouio Ratnl*
rez de Haro , cuyas refpueftas , ya
en lo grave , ya cn lo donayróíbj
ic haciao aplaudidas , imprcísior
inandoüc eií la memoria,! por iingé-
*: nio-
• r ... >:f-
DISCRECIÓN/ ti7
níbíás , y ^biás ,; haciéndolas mas
plaufiUes fu cloqücncé>deíp6Jo.
Haviaun Señor en Madrid, pre-^
fumido de noticiofo, Icia mucho^
y aprovechabdepocoen- el xuld^o
del entendimiento. Iba una,yotrai
vez a pedirle Libros á Bornos , haíla
que canfado de vet'elmal 'fruto , h
dixo: jámfgOrlle^aloi^ueqmfifresi
péro^erfísadete^ que e¿ huevo, mien*
tras mas cocido y mas duro.
Entraba, en Palacio una tarde»
á dempo tque éftaba el Conde del
Montijb hablando con las DamaS)
dixole dcfde el Corredor de enfren-
te : Que haces y Montijuit Aqoieftoy
(refpohdio)'. haMandó hiikdirparatck
^jy Amigo (dixo Bornos) eñ la cafa
llena , prefio fe hace Jajcená* <
. Traía-, en la ddtá? una: hoja de
£,rpada[^de<aiquelr'andgüó V}^ cele-
bre Maeftrode Toledo Miguel Can-
tcPOíy.de que-n^áriadoiclDuque
^deO^ona ,ry, bétícandéfethe jantes
alhajad , pora renúdr á el de Sabo-
ya.
Donde fáUá el iih-
genio , faele fer
rano el trabajo de
el efiudio , dlufion
i U dgudez»4 de
JudnOvsfeUj lih.
2.fpí¿r«i2o.Plu*
rima dcguftat,
ftomachus , nil
concoquit xger,
íic tuícisfateor
.multa nihil que
fapis.
Motejar jocofá-
mente , ddvirtien-
do.
• %
■^ . <
Dtelmifmo é^ <í
Duiíue de Offuuái
Precancion inge-
nio fufara no ofre*
cer 4lfiaJ4yí¡ue fi
eftima , al riefgo
de ferderla.
y
12 8 JDíElEÍTE DKLA
ya ; céfo •encargo lé hizp íiehdo
Govcrofidór xb Milán. Se encon-
traron un ;dia , movió el aííuóipto
é. Duque , diciendo , como fabia^
que tenia una excelente Eípada. Si
fefííir , es la que traygo en la cintas
&cóla , hizo el Duque aquellas prue-
i bas ordinarias ^alabándola en extrer
nio , codicioío de que fe ía. o£rc*
. ác& 5 a que dixo Borños : ikfi? ale-r
grara 'tnpnito , que fuera m'ta^para
hacer ejfc.cokto'/irvkíoaV. Bxce*
,. ¿encta. Puc$ mfú .-cis > dixo el Duques
a que réfpondio el Conde embaynáa'
ádísi y ¿le Miguel Canter o i
TmtptitHd inge- ' 'GavemandoelScoor Don Juan
«¿í/i, materiaii- dcí'Auftna «I Excccito'de Eftrema-
íondo U Oracim . / . _, -
de que uft nueftrA uvira , hizo uua Kcforma , que com-
smA Madre u prefiendíó , entre otros Ofíctates
da, dd catix. , pj- de Grado , al Maeitrc ^ de Campa
:L::.S^; Don Fraocifco de Fnas ^ que crSi
fer fih dufiv* i hechura , y favorecido de fu Alte-
hm4$ert4de las r • /- i
tetes, . za , y por coníequenc^ ^n^^raao
de labailarda enaülacion, qnetííübaí
deícanía murmurando ^ que üo niu^
. cho.
-s DISCRECIÓN. 1 2 p
chos méritos havia afcendido apfíía.
Entro el Conde en d quarto del íc-
ñor Don Juan, quien íc preguntó:-
Que fe dice de 4a Kéfir ma ? Señor,
' íe aprueba como operación de d
fupcrior juicio de V. Alteza 5 y que
íe habla de haver entrado en ella
Frias^ En eíTe aíTumpto fe dice , que
mirahUiterxondidiJi't^ mirMws ,,
refirmafiu
Diciendofe en Madrid , que un ^;,¿ ^f^, ^^
Prelado de alta Dignidad , y de po^ srmatit u w-
cas letras y eftaba gravemente en- ^^eu¿ I /atitu-
fcrmo , y continuamente llorandoi '* ^frf^'f" p^^
dixo el Conde de Bornós : Lo mif> ¡mmM. **
mo'hiioitn hombre, a quien dv
doieaker en d* Correo cierta mú>
gct una Carta , rompía eí fobrecP»
cátc^jV pónicníiola a bsrt)jos ■, it
enternece coo^ lágrimas J Añigidá
la muger , '^{í^iidó que4n¿ktia ái-
gutia fótál noticia , le preguntaba:
'^Señ&iñ^e ha muerto mi Marido) f4x
iiecierimmiUiós ? tor ultimo ,d€Ít
pues de elevada* iufpetiliofvvyibilo^
í ?os.
j 39 DEIETTE DE LA,. ^
zps , dixb;: Señor 4, , ^lií^ femé da 4
mt de.V'j md,fté marido ^i fftshijosí
Loauefiento es , me nn hambre co-
íPQ yo no fepí$'le^^ ':,
De el mifm 4 el Eftaba pifado d Duque de
uZs¡Jf!^ü~ Mcdina-Coelí en Oi^dabxara ^ dcf"
^4W deftírimie»- pygs ¿g fy dcfgracíada caida dd va-
ra ¿r */ íoé«-*w, f. . P.- X 1 ^
es infruautfo el íJmiCn,tQ j Y ^1 MálViJUeS; Q^rGrOgCÍ-
TfielZ S ^^'^ (" ^^5^ ÍOlicitaba . que bol.
{«• vieíle a Madrid , a eílár. en la fole-
d^d de fu Caía ,; por convalecer de
algunos ■&eéííci^?s.r-VaJiafcpaf a
' cfto ,de _d Gpí^dc 4i5 H^rnp^ i p6r. fef
Arnigo iñtinio de Pon Manuel de
Lyra ;,j3ecretarip de ..el JJmv.eM
►acKQ 5 y piarq?ii?rfdpler fe ;di^
ria . daqoaiiado. tortfofociiEíoI ¿ (&á)
uog npchí» con. fcn^etitp :, i^4^
rp C4fQxfS:^ qi4e ¡dej^rjm^ i^fíOrr
É4fi^md^miif:^^:y^^Me^
J^J¿k^é\ A. qu¿ 'neííxHí^ip jBqwq^
i^in^gOies meñefier (pee -elj^umefe
E^ce,kff6.Í4 fe dexí, .
Eftu-
•««'•.itu <
• t c |.
^-- - DISCRECIÓN, u 1
_ rt • I • • Oe el froprio a U
Eftuvieron mucho ticpipo en ' pa^^e/i de Medi-
dcfamiílad - de nota , el Condefta- «cor/i: #.«4
ble , y el de Monterrey^ eran am- «/ , umrfe det
bos dechtados émulos del Duque T'£':,'Z1:
de Medína-Coeli , Primer Min'iftro de que hay tmu
entonces 5 y quiza por unirle a dei- g,^^¿^,,
quiciarlo de la Élcal gracia , en los
artes que ufa la emulación de tos
Palacios , fe rcconetliaron , quant
do menos fe penfaba 5 y eftando
una noche con la Señora Duquefa
de Medina-Ccelr , dbco : Efia tardir
he vifio }í4ntos en el pajf&o al Con-' " '
deJÍ4ityie yjaL de Monterrey 5 rark
novedad , Cavdlleros r que 'los qui
•eran tan opuefiostjk partan en HJt .
*/«(?>2. A que rcfpondió: promptd
■Bornos: Sifeñoray el piñón que par--
ten es fu marido de V,Excelefícia. ,
Havicndo haviáo una tbrmen- Deeim¡fm:Et
ta en Madrid , y concurrido al tiem- if'^f'^^ «*f-
'/ I t-k r J dta, jf mtedo de Ut
po que pafso , cóiiv la Duquefa de dmtnaí,4s de u
MdihíCoeli ,. en fu quar», el Con ■ %^Z¿;^
de de Bornos, acompañando a fü Ex> t^fi «e /^ew^ de
cclcncia, COR aqud <fpanto, que í»»*»*' ¥"«»f-
. J Iz jut ,
1 3 í DELEKTE DE LA^^
juftamcntc imponen tos Truenos.
Entró defpucs el Hernán Nuñcz,
haciendo dcfprecio de que fe tuvieífe
aflombro a las tempeftades. No fea
incQufiderado , (dixo la Duqueía)
fHesnofoloyo,finounhombredeel
valor 4^ Bornos , ha e fiado afido a
¡as Bjeliqtifds ^y temblando. Es pof-
üblc Bomos , que tü tengas miedo á
Truenos ? (dixo el de Hernán Nu-
ñez) Sí JmígQ , {refpondió Bornos)
porque m eres tu el cjue truena.
De el mifmnor- - Salbcído tarde UQd noche de
.:;¿rri:: ivierno j^mós dc.d juego . en
ganda de valor ocdíion GUC' haviá Capeadorcs . d
afeñado , con la r^'^ i ' ^ n
figmdaddeiconH *^nde , y Otro CavaUcro , que no
f^m. tenia gran crédito en la ef(>ada , di-
xo cftc: A los dos, Bornos mh, aun-
qtifi nosfalgan diez, , importa poco,
. ^(\ntíXt(i^QndÁbT-4migo t entre Pi"
quinote.y yo tenemos quinientos mil
..., ducados ypero los mane ja él todos .
i*/ mri» iui Eftañdo el Míirqucs de Grañá
x}ma foiima M, defendiendo en : m, difcurtb las
Cougadosy for fus / • - / ,
pofrm intmffes. moximas » y opergQipwcs cd? . IQIS
-i . * Li oían-
DISCRECIÓN. ijg
Olandcíes , de nuedra alianza en*
tonces 5 aunque los circuní^ances le
repugnaban , dixo el primero : En
ñnJSenoresjio curto es^que los Oían-
de fes no han hecho foco. Si Amigo,
rcfpondió Bornos , porqtíe no hace
foco quien fu mal hecha a otro,
Dixole el Duque de Medina, l'jf^^'^'r^t
/l^ * (reto mat fe Mfcc-
ficndo Primer Miniftro, con pre- u^ifuftgjgfirid^
ponderación exagerativa : Defenga-^
ñtmonos , Bornos , que el alma de^.
las Negociaciones de Efiado , es el
fecreto,SíSeñór y (refpondio) pero
ya no ha^ Negocio, que no fea defal*
médo,
'. Concurriendo en fu Cafa mu- de que rule afe-
chos Grandes, y hablando entre si, «'«'*^^'' C'^-*»'''-
_ , ■ I ''. . x.a f aunque f$~
fobce las preeminencias que goza- munmeme def.
bah por cfta dignidad , defpues de '"'"''í' ^ '""*'
r, o • ' \ merables Héroes,
haver referido p© pocas, cuxo, Bor-» que fueron ítm»-:
nos: Lama/ principal fe ohfda. tnulílí''' '
Qiial es ? No poder (reípondio) mor . .
rir ninguna dé ^V, Excelencias en
Ea^tdhm ^n Pabdo Tmitts4ós ^v44Uati .m u
_ * ■• ' ^ - urbanuiM us Se-
1 3 Se-
«^
no^:
\i^, BELEÜTEDELA ^"^
Strasdemas aiú ScQofas , una futiiamentc coftes , y ■
gerárquu , J f' , ,, . \
bdctn oditfas lu Otra dc cl excremo contrario , y a
que matean el g| | ^^ rCVCfCtlcia , OfO-
agrado ^ que $io • ^ ^ * i
difminujtUGrsn- piía dc cl lngtr , j víoicnta á fu
mefura , tropezó , eftando para,
caer > á que dixo Bornos , deide la
pared , en alta voz : Dhs 've ios
trampas,
sxcejf» de rtndi- Viniendo dc cierro vlage ua
ÍT : f'T" Ca vallero Miniftro , Don N . de He-
mente metejMa, ' .. . /• .
redia , hombre de animo feñcillo»
^ntró en el quarto de la Duquefa dc
Mediría-Coeii, hincóla rodilla, fo-
licitaba , que le dieílc la mano a .
befar 5 dcciale íu Excelencia : Lruarh
tefe , Señar , que intenta ? Inftaba
con porfía no* eftílada j d Conde
de Bornos , que eftaba immediatb;
atravesó fu mano por medio dc los
-. dos, y cfltendiendola , fe dixo í ^«x«
• •V. mÍ go y indultaos coneja , "que efotra
Esfie^e^miifi^. iffiarjifir^adaparaelDíiqiée.
¡apara un fipjf. Vi. HabíabaíC' cri otra ocafion-; con
pues celebra i»- i •/- r» -' i i • r* > >
mmerabies Heroi^ la miíma Scnofa , dc las lof^qés
ñas u lama^j t^ j\|iwcresf , ^tbfe 'ccldbra^ iá Eama 5 á
dds l4s DmndSy y ,^ *
Humanas Letras* - ;; i; - <JllC
\
^■^
DTSCRECroisr. 1 3 $
que dixo el Conde : Defenganemo'
nos ^que la de mas faber , fobe folo
governat doce Gallinas , y un Ga»
lio. No diga eíTc difparate , refpondio
la Duqucfa enardecida, que hay Ma^ '
tronas » que pueden dar Leyes á el
Mundo. Claro efia (reípondió fior^
nos) que efto no fe entiende con las
que fon como V, Excelencia^ que las '
de ial clajfe podran governar , fin
duda , Tjeintey quatró Gallinas ,j
dos Gallos, *
Havia en el Exerdco de Eftre- e/ id«r tmMt-
madura unTheniente deCavallos,- *"^ mMi»^
iníigne Partidario en el valor , y
Conocimiento de el País , de quien
íe decía fer Mulato : hiriéndole en
una ocaíion , y preguntando el
feñor Don Juan de Auílria en la An^
tecamara , en concurfo de muchos:
Como efia Fulano 'i Gravees lá he-
i'ida , refpondio Bornos , pero no
pcWffSXdi , poique fe akangja a lo' .
Todos fáben , que las Damas mimtfi árdu
*4 oc (j¿,.
\
ii6 DELEtTEDELA^
¿c Palacio honran , con dar el trata-
miento de Vas á los hombres de dif-
tinción ; y (i alguna vez le qui-
tan ha viéndole concedido , es por
- mortifícar al Cavallero? hizolo en
una ócaíion con el de Bornos la Se^
ñora Cárdenas , diciendo al llegar
a íu Coche: Huel^mt d^ 'uer a V. S.
, hueno» k que refpondió prompto:
Efiimo vueftra atención . La Dama»
igualmente dífcreta j^ dixo : Conde^
muy bien me habéis corregido , hoU
. v^afnos a feruár^go flanea. ambos
nos cojToiene^
jLtfftufi4 riduu- -i Hizo,uha corta auícncia de Ma*
¡mt! "*''' ^^ ' ^«<í .^} mifmo i Conde : y el dia que
bplvró , hallando cafualmeetc á el
Marqués de Pobár , le dixo : Que es
efifi , Bornos ^ya h^s 'venidq ? JSfo^
'diñígo , ^fro, me aguardo for inf^
». D. i>up lu- ' ' P^*} P»«go Ramirez de Haro^
miuz. : i{f/^«/4 0^106 de gqjTRos , file , Tip j, y anter
cciior de Don Antonio , de qMietx
r quedan referidas tan sabias donay-
ro-
^Mtoft,
• * i
^
roías refpueftas , que aq'cdican (\i
galancer de^jo , y ^Ibrdo efpirí-'
tu , ufando uno, y otro con la Po-'
Ktica deftreza , que aun oy elogian^
los Cortefanos;, que le trataron:
era tan. difcreto como fu Sobrino/
pero opueílos en las contenciones
de entendimiento 3 altercando uní
día \ dtxo el Sobrino : Lo cierto ói
Señor yque yo he defir Duenó déla
Cafa de mis Abuflos 3 andado eti
•que po- tenk ídQcefsioh. el Tío. A
que ¡re^oincho -..Amigo ^ejfo no fif^
cederá en mis dias»
. pntró el mifmo Don Diego Ra- ^«w» ¿' ¿«/"»-
núrez en el Convenio de San Lean- ,^'TacWdoM^'e
dro de Sevilla ,. en Qcaíion ,, que poi; ^f i" ig»»rMciá
t T-> n* • I 1 1 • • • I * J fl' ¡^ calidad del
alguna Fcltividad, havia combite de p,gttQ,
la Nobleza 3 íentófe en, una Silla
frente de el Pulpito > con animo do
cur el Sermón : Llego poco defpues
el Cayallero , que eombidaba , y no
QOEíocieodoa^ Condci^etavopoc
Foraftcro ,íj^::no capaz ílfc^qpa» ., -bA..^ *
aqud Jug^T: 5; maridqíi; uri Pagc; que
r\ -A'
í S ,
lé
n» DELETTE DE LJf^
le dixclle , : lo ckretnb^razade , pot
citar para' uíio de los que havian de
venir. ReTpondio : Seaor mió , pues
fi yo llegue primero , na es crjteldad
t/rntarme U devoción ? I>ixo afsi el
oiciifagero á fu Amo , que enfadado
le mandó bolver , y que dÍTCcflc , que
fe .quicaíle de allí luego , Gn mas ba-
chillería i ejecutado a&i , refpon-
diod Cjaadit: Señor mió; U Silla po-
Jran-quitarme , pero no echarme de
el Templo. Cruzarlas piernas , j fen*
tofe en el (uelo enere machas muge-
res, cuya dcmoftradon causo rifa a d
[>>hcurfo: Uno que le conocia, dixo^
41 nombre , oyób d Combidante,
jafsó á daiic muchas difculpas , {h-
iiendo ,le perdonafle , por nofabet
juicn era , y que honraíe la fbn-
áoni a que folo rcfpondia : No he de
iexurefie lugar , porijue Ids Siliai
tfiánpara les Cavalleros. tor lAú-
no , a raegp de los que iban Uegaa-
io , icreduxo á tonaría. ^'
Eftando eo d Eicoñal el Rey.
(Ü6
dio orden para qUóniagrfnp^dcfos' w/í»ií«i/í» de a
Criados de la Cafa RealfuélTe á Ma- equhm,
drid ,■ quebrantóla el Di^ue de
Hijar ; peníañdonofefupie^y bol-^
viendo la figuiente niañana , nocida-
do fu Miageftad, le dixo: Co?»a te
fuifiejln mi lieencidi Refpondió: Se"
ñor tforque V,Mág,nó me la- da6>.
Lo que celebró fu Magcftad, •-
^ Jugando a las Pintas d Mar- ^ j^ rm^mu
qucs de Palacios-, y Don Femando i>^w'<« ^ cm»/»
Dávila (que fue un gran Corceia^ Litvmmm»»^
no ) ^fc em^rehetidíéron *cn "pefada **• ■
porfía. Dixo el primero : ikíoij- ^í»¿
U pego i Que: ^algunas de fus maUs
w^»^/>.Rí^ndióelfcgundo:iSSi, '* /.
fino una cuchillaáa , dixo Palacios:
Holgdirame ^por el exemflar^ refpon-
dió tñocrtí^
ftc^ia el Ofíifnio Dávila un x^ttim^^, d^
íuccífo jf ^verdaderamente eftraíio *'^'' • ^* ^* "'*'
acaecido, a cierto Amigo fuyoch la «• ^e^,«4 «•«••
moccdadiMíntrc los ;qáe' le oran- *^*^" ^* ^'"'^
eíhiber > ¿1- Du^úc de Libares , de
quien íc decía ribeteaba mucho los
cucn-
1 40 DELETTE DE LA
cuentos ,áix<y: Dm Femando mío,
ejfo que V* S, cuenta , es mentira»
Refpondíó cotí fu natural/ agudeza:
S éralo , Señor , porque V* Excelen^
da bien lo entiende»
De el M^rqnh i* Pcrfuadia cl Mafqués de Tenc-
Tentbroni Gracia- * \ \ . . y- * *
Pt refrtbenfioH de bíon a un Amigo lujo , quc era
vi/ttar i tmüts. Jcvotx) dc Moíijas , quc fe aparcafle
de aquel error^ 5 j defpues de otras
eficaces reconvenciones , le dixo:
, > La c,onverfacíon 4^ cfias ^ todo es
hierro»
■
>r Qutvei» ,1 Llego un Poeta novel á leerle
r.' f ' /''"''•- unos Vcríos á el difcretirsimo Que-
diuta A Ptetd : Es •• • i i •
ridiculez, u ebfcu- vcdo , folicítando fu . aprobación;
:Íí.i¿/4^:: oy6\os . r dixo := SeS^r mk,fi he de.
decir a V.md. mifentir , no^ los en-
tiendo 5 que quifo decir en ejfas Co^
plas> Empezó á explicar cl Autor
fu fcotido , diciendo :. Lo que quiíc
decir , flie efto , y„ efto. JR.crponJió
> Q^ytáo: Pues Jt KMd. lo quifo de'
ciraJsMp.or:qufno:Udixo}'''.:
De el mifmo : Se- »- >. r ti v f -r
yera lihÁtad , w- En Otra ocaüoallcgo cl mifmo
j4 de un ingenio [ngenio á moftrarlc dos Sonetos,
acre, de/preciando ® r •
di/cur/is nedtf. fXQth'
J
- ^ DISCRECIÓN'. 141
cielitos á un proprio aíTumpcó^
para que el aprobare ut^o de ellos» >
oyó el primero andando , fin dete^
néríc , y dixo : A^jor es el otra.
Pues fi V .nad. no lo ha vHlo, refponr .
dio el Poeta , cómo lo puede faber?
Señor mió. , (refpondio Qucvedo)
porqueninguno puede fer peor , que
el eme he oulo. . >
Huvo en Sevilla un Jurado Don ^e w, di/cret,ju^
N. Cárcamo , de gran donayre , vi- radt de seviiu:
no á Madrid con la comifsion .de ^^/,J^/,'"''J¡!1
Millones 5 y eftaodo con d Conde- *» »««'f 't' f»
Duque , Pnmer Miniftro entonces, a„^ ¡^^^
altercando íbbrelo que.podia,coa* /f/^"»'
ceder,, ó negar, dixo. repetidas ve- ^^
ees: Smor , ejfa no lo pueJo hacer e» ' ^
conciencia* EnfadóTe el Duque, y re- .
pilcóle : Qt^ importa , que le Ue*ue
el DiMó a un Jurado \ Seiíór Eid-
<:elemir^mo, refpondio Carc^tno^^
el^úrado le importa.
- . EntrabaJera una ocafioncoñiiía
Veinte y Quatwx de Sevilla , a hí^
blar a Phelipe Oiiarto , por Diputa^
.:» ' cion.
De ti mifint.
142 BELEÍTE 'bE J^y
y empezó á orar el Veinte y
Quatro , y turbado , fok) dccia : Sc"
ñor , dice Sevilla , Señor , dice Seiii-
¡la , fin falír de cílo. Preguntó el
. Rey »con la meíura déla Mageftad:
^e dice SevtUa ^ Reípondió Cár-
camo : Señor , que -emhia un Kein"
te y Quatro, ^ y un Jurado , para
que en cafo de turharfe> el primen^
hahle el fegundoy contó lo haré yo,
fiV. Mag. lo permite. Hablad Vos,
dtxocl Rey > hizolaafsi en' una cié-
game Oísócmi . . •..
mi T^w^it de vt- Siendo GeneVal de la Armada
3;^«rt ^ d <^^ d Duqae de Vera^
mogmt átfOn- gua , entró á hablarle un Capitán,
^'' '«quexoro de. no haverle dado Ja Sar-
gentía Mayor de íu Tercios cxpU-
cóíe con entonado fentimiento , j
■oonduyó , diciendo : 3^ kj'rve JDtor^
^enar^ que nijiguno es mas Ca^allc'
ro , ni mas 'uaUente que yo, Refpon*
éixÁQéY>\\Q^tiSdoU¡bfporcaf-
tigo i fpñ&r Capitán, queje' acuerdé ^
tnrecohrando la memoria , que ejfas
dos
íhs nefas las ha :d4ek»j^eiii^\ ^[Mtyh
me olvidaren ha'n^la^ílkkn • ' \
El Varón de Vcquc , dcídc lá ^ei y^i„ ¿« ve-
csfeca,<Ic GorttQ de apic-vtltós^, por v^^ P';*<{f. > í9f
fus «lentos , y valor j a tor, IMaglwo \uv^ {k fortuna;
de Campo Gdcfál en Flandtó s iba ff («jf^^-^: '
en una ocafion gp^crhandod Excr?
pito, en a^cléíadas marchas ,< pata
algún. Jpable.iotemo j oyó ijue ^q
d £>uque de Arfoch, entotiodó
ccnkm : Cítmo ^Mf» nos g€¡%ivrM'^iÉ
pondid el ¥ar,oo; Señor. t}^qm.ylik
-'. .JEfiÉros.itín PÉÍftiJgiies'^vbíii?^^ d< d«« luís de
le qiiicad^kbí^trafaiáieaW ; jMf^
motivo de que.fii I^^kiTsi^G^ ^v» »ía;/»u.a va
K*mdl(üga.'a H^ík 'Moa rji^fs^ ' ■
144 DELEÍTEDBLA -
háréíK,airffe , ífi$een ejfemifmo eftilú
he mandado a mis Crtados , que me
hablen»
De eimifm: Di/- ' : DeftcrTafOfi uiia Klugcr, y cier-
timim prudente^ tOdifÚlOíO; COtl dUÍCtt cftaba dt-
f (trttfaM «m* 4., ■ r Ji r -< ^ \
u ferfiM , / ti veroda en dcandalo , fue 2^ ver,
mimfiirk^ con cfte motivo , á Don Luis de
Haro i Priíttct Miniftró entonces,
y de Silla a Silla , empezó á darte
una qaexa' ntuy entonada *. Dixe
Don Luis , ( ncgandofe á el ) ejf* rr-
frefiniacion ineta hace VMxcelen"
^ia fofdqtfe la páfféJí fuAí^ef"
tadjO paraquejeqfifedeénm^KC'
^¿^elvCavatlero el ej^cho en que
Jeipo(|fai» ]FdÍ3tpt Morolo es^hayar
con V.£xcelenciá.0!.^i¿^y4^ ^''^
eípeñdí¿ Don Luis )y man-
útndBkíoit'Pagficerrm
V*» Excelenc'ta^qmxefe'Aie nti- atra^
toefandofe el refieto ^4 elKef , ie
» »
<.\\ íi ) wmmrw^0m^ ww- m^^ • ^ ^j^^"^ %^w^ W 9mw W^mm- M^WW9f^r ♦
"^3^'^' . U I
De D. Ueltber U ^¡¡^^ ^ y UcOnÑÜarh
Avelldiuda : Owr- -¿r, - * ^ i -^ • . • « «« < «
d4 , y difireu $bf •=*'' liltígo'a d Exetcitode mtioes
jm«.«,¿ri-w- ©on Melchor de Avellaneda, 7 <f-.
DISCRECIÓN. X4f ■
tahdoenla/intccamara de el CapK
taiti General , dixole un Cabo de el
Exerc¡co,que era de los temerones,
en tono de guapeza.: He oído , quc^, '
elfenor D, Mekhor es muy 'valien»
te, Rerpóndiofifueño : Lo que tengo
ts honra , en lo demás han engaña»
do a V.S^ ; como h podra experimen"
tá9^, Jlemfre que gufiare.
Vi fuando las Galeras de Ñapo- j.^ j,^ ¿e of-
Ics el Duque de O0una , fu Virrey, fi^ '■ ^t***^ '•-<-
ciiy^.d¡f¿redQn , y donayrcs íoii. mZTuüZt
tan íabidos , viendo aquella chuf- ^ fi^f^'i*'
ma de Galeotes, quifo divcrtirfe 5 fue
preguntando a cada ünQ:i^<7r ^/ir <í^-
¿ttos ejíaltan én aquel parage ^ ^uc'
ronfe efcufando 5 eftecon que ha-
via íido teftimonio 5 aquel , que una
dc^racia $ eílptro , que un enemigo) .
y aísi , cada qual alegaba fu innor
cencía : llego otro , y dixo : Yo , Se- •
ñor , con mucha razón eftoy en el
remo , porque dcfdc muchacho tuve
perver&s coíkünbrcs , huináe de mi»
Padícs , y toda la vidala he gaftado.
K en
U^DELETTEBELA
en dclitoí, y maldades. Oidofcftc'
informe el Daque , dixo: Ptées falid
luego , luego y de aqm, idos l/hr^, que
no es.juflo,que M que es tan malo, ^
efte tntve tantos innocentes : (^omo
fe ha ^rmiudó , que un bellah tal,,
como declara fu confefsion , acom'
pane a los que fqH tan honrados^
Quitáronle las priíionqs^s y íalio fal-
tando.
, . . ■ ' Don Lefmes de Porras fije muv'
IHTiiUfmt it -. ^ A x ^ ^
wmMs: El vditt diicreto $ íervia en Camaluna , y
w m depende de valtos , la preteodíó, dandolc mé-
'^r;^"/^! rito, ftj conocida, calidad , aanquc
»»• havia poco qué fervia i a prófefsion
de la Guerra 5 érale comerulor un
Soldado viejo , el qual creyendo,
que la merecia mejor , le^dix'o un
dia en la Antecámara de cf^Gover-;
nador : Sobre qué quiere V.md. , fe- '■
ñor Don Lefmes , fer Capitán de Ca- '
vallos ? Rcfpondió rifaeíió : Señor ^
iñió y quiero fer Capitán d^Ca^a^
liosfobre un uñaz^anfi un Morcillo^
que
' \ D1SCRECK)N. 147
no es, (, replico .¿I cal ) que intente
y .md . adélancariemc > con folos dos
años de. (crvicio , fabiendo , que lo^
in^>sron tací antiguos? S^efpondío
apri^íá : Anfigo , d^engape[€Vfmd\
q^e mas f abe un Fotro deboca edad^
qup un Jumento, fí^vejecub.
JBíbindo el ^úCmo Don Lefme^
en fu caía .con alguno; amigos , le
traxeron un regab de Morcillas,
mandolas entrar adentro 5 dixeron
Jos circunílantes: Pues no fera bueno,
.que nos alcance á todos el regalo^
2SÍo puedo fer^ir a Vjnds, , Ca*
^valleros, ( rcfpondiiy) porque'lo mar
de .mi familia efia enferma ^ y
con las Aiorcillas me ahorro la Bor
tica.
Deciafe , que e^ra algo codicio-
Co uno.de los Generales , que go<
?ernaban entonces á Cathaluña ; el
qual dixo alterado , fobre no se quje
diferencia, a Don Le^mes : Vi've
Dios , jaue le echare la cabezja a los
K2 pif^*
Del mtfmt : Um
J0C»fi f (ontra Us
mtdic4mtnt»s de
Uf B«tkát
De elfttfrUvtr-
t*s : tiefkfa de el
peder j que na fe
ttide con U ytfii'
fiídcieu»
^4í DIELEÍTEDELA
fus. Rcrpfendió fereno : Lo fhiff^».
Señar, fuf de hacer un Sáeire, »
tMytt repeHtiMSt '- Dixolc cti ocfa ocaíiotí cl pro*
*'*" '«v^*^^ prio Qabo : Mire , fcnor , Don Lcf-
tncs , aunque yo- me Cñojo i fe me
paíTa luego. Ló mifmú , fenúr , (Je
refpondió ) fucede a la Pohor^,
qtée deffuesáe hacer el efirago y fe
6 convierte en hHm9\
mm cttvdtm Guftabá ttiucho dc Perros d@
Í^Tfiufi^l Montería un Cavallero pobre , pc-
(uu de gaftts V4- díale fu muger , que ahoFraíIé aquel
nos en u» ^¿rr, /v f •* . "
épte carece de u gatto, que tto podia tóantcncr j ea-
TTífi/i. tr¿ un día con dos nuevos Lebreles^
enfurccioíe la Señora , y para quie-
tarla , la dixo : "CaUa , amiga ^ no
^es , que fiendo mas los Perroí , /¡r
redarte entre muchos el hambre , jr
les aUanzjt a menos,
m D. Jtaamt de Eíctí vio el Almirante deíHe Mi"
iMs SMriUas : jn- ¿^¿ ^^ Sakmanca á Don Antonio
fejo , déte paüi- de las Baríllas , que eftrañaba mu-
*^'IZ!^^^^ ^^^ ' ^"^ "^^^^o can ardiente la
Guerra de Portugal , en la frontera
de Ciudad-Rodrigo , no faÜe^ á
ella
DISCRECIÓN, i4r
clk un homi^ro <ie fus obligaciones^
Arique re{}3on<E6 íSenor , queda óom
el pie ehel )eftnvo para paffar a iJt
€ampají)t., 'figuiendo y y veacrandsi
el f$t^úiaramfaj(j(^ de- K> Exce^nciai,
fero reparo , que fe firve dármele
enCaria\efár'itad!efdékaCúrte,
L ; Hablando de. torear. % (fixb ti ^ ¿j" ^^
Almlrancé a Sarillas , <|ue era* de 1» tfmtum ,Uii fn-
fíoíáÁoxn Petfuudetei^jfd^.k f^'^^f"-
(pu.foiatíeifesde^^Tofeoiixir^ na
tmernueda alásf^arÁs^Y'.cttSí ^Gti
porqúe/añdaba con mucho .ialof*,
jT-lpóta . habdidád) con cllo& t xCuác?
é^la', ^Kcce'niebda' hecho ^ái>
do de .Tchcos eála:-(palib déi^Lo'*
bo , con el Dpque de OíTuna i^d
Almirante >,.vquc^>jugabff,.mi!\y.\bien^
jícto 'd¿Í!paí'áiMdé>'aílúatS&acos ■. ;. ;. i .*
¡dtos ','y:golp5¿5<DS3 Qpieccs ySiari* 'V . ' ^; '
Has, que ^egtie.por áibb65>> .Ho <
¬ i ' scípoibdiá, . Búesr^por. qu¿? '' J
Forque-. V, '£xcekacikfe perfimáo^
que m tiene ot^atefade^añju^
idott quena ten^'fJBáedQ a'dsf.Belah,
n K3 Di-
i%o DELEÍTE DE LA
■ Dixp d proprio Alcnirante árcI
mifmo Bariltas ::£s cñeneibrcnoen-.
dcr, Arnigo , que los hombres de
mi cs€:ra ,TÍiDen coq <l)reQ)eco. Si^
Hii4gá m/táth- . Edando formado el Excrcita
ÍÍÍÍ/JLi'^^ de Eftrcmadara . y cñ fo frente el
(¡uuiMtfeftiM^' de los Enemigos , odupaba el alá
derecha , que era la de mas rieígo»
con anBatattónde do» Compañías»
que jnaiddaba BarÜlas s. U^ó tm
Áyüdanüc General , y le dixo z Señor
I)on^AitíQmQiAffe.h^Aá.i^e:V,. S¿
... «Qfl^ i le toca al ¥aroft de ; Ckb
randoW, fiicípotidtole : Jjavaliera
httfo'yfríéeíe Vjnd. ap^efoy hembra^
9* vüuifMioi . : : L-Tufo' Don Babhafar ¡d¡¿i Villalt
fx^o natura) grada ^ era^Major^
«Mjw 'rtmemid domo dc d Kcy ;y cdaba una deftá
ifiüZ^jU ^ Vcr3t|0F de guardia ea U Antc-
^camar^ ^ reclinado Cd^reuQ Bttfcr
^ , dormitando $ falio á la puerca
4le enfreoce > con. alguna dcíi]sl>ar
Í€ U ii(a€€im$y en
4nas, U Rcjj^ 'Dbña Máríá Luiiá^
que íúc can úikrctaí , comoí fe íábé
dixole , con & ::acodumbra4a do
mt Dm Baíík^ar, Abó poco la
cara > y íin más dcmonftracion , fcT-
^ í:^cndo.G«sírcttifeí«)rclc?Milan fi'j^¡^J¿^^¿
el didcrcctí^iaio Duque dé Feriat» n fr*«^' ¿«fn-
hizo reparo; ^quíifiémpRrqúe'liaaa ¡I^S'^fp/^*
!Qcócíhclá;imfSbyadoircp'ia&^uer- fpúo^-^mM, ^
ta^de Parado , (o pandaba '/ cepi<-
deodo' muchas .veces :^£'/i¡ai'>i?4»'d^ .
sív;z«rr. Etact^íe en 'Otnrioíkllid , |)r
toando á un. Ajrmlaintc JR,cál ; que
en mudándole ,íe le traxeíTcs y
eftatido eh üii preféncia , \c prc^uñt^
ma es li$fuya,qiietánfrecftémtéf
fnente dke , eikshaii d£^%teñtrhKz(^
pondio : i Señor i^cflbs ¿bsfc Ijdrfpátaces^
coa qii^ íe di vidE'tenlás crd báras ilo
Ja Goardtai ^ISÍo , (eeplk:Qi^\I>aque)
Li K4 de
isa D^LEU^TE DtE LA
digo , Señor , que Ibsqae^han de
-yfcnir. pírcci^tn¡ent«l;íbf) eres :■ EiCdi'
&r , .epÁe másqmü d ftki] ¿jUe 'pa-
que nos pagitíiimj9i!4'fft^ ^i^^Exc^^f
^ úe:tíhla.)Á^6\íi^\aéáoz'c\ Du^
: .qiic .eíl¿rcfpifeüi£,qued^ejeiitoá«.
Dm Juan de Mi- Ca3Sfall«rá,''ciüc tórccf.'dfíci^dntés vc=^
. ^e/^ á quien f4- ^scs^coo^ fobcado *cípiimu?ii jT- gTan
tjrrua I» mifim i^cfíiáfibuifítihuvoi uiiasi3JFÍfcftaá\ven
fKC el btent. ,' , i • i ' / ■ i \
Tmásíá'..^ en j ^o ttrawon tres ;^ía
iquaoro muy /fnal ;, eüabafé la tx%>
íutnpco^ ]Ír el que tpas 'hiiúrmuraba
de los "iiarcádocQs de : ehdia antcs¿
(O nDoíií Joan lide: )Múan^ -S* "(^xoiq
tÉi0s de \ bs? ehícunübntbs^ ^¡tanta
. DISCKECTON. 15^
t^^cxn&bíÚ caígame lÜost^óxíQ
ctíotro,5 ) y como /* faffa ti • Mmf9^
cierta /Jiüe parece , cjuefUe ajers
Salió en otra ocafion , apadri^ j^fU tfit (Hfie,
nináo ú'fmiKLofífaWao attor car j ca- «^ >f«^f ^*^
yo€l2mtja(iD;.IlegQ£i locorrerleief-' Cfimedudei tin^,
tando empeñado cocí d Toro , y dio *^ '^fi' *'**"^'-
uiaa xucInUa^sd eiü lelr fombráráa eí
qoeiifQidrinabb ycKqiaaMevancándo
la cara, le dixo; Señor Don fuan-^
e^jüo fs ^iftadrmarme a mi ^fino a
; > ' ;HavÍcndo toreada en. otra oca- ai profri» uwan-
fion , entró la noche de el mifmo dia ^^ \'tp£^4,
d:iiéar FicAái.^eEtií 4a."jOovefíádoci/dc el
C£óndcdei0^ati3jtdhí¿Jcd düfcrécii^
(ittio: Don^Fecirandó de AvÜa : Aú*
*
ran¿iajnfo,-qMoí'haimshecimefi¿t
tarda 'i/ *i')í>:;?f.'iC3L ,.-/;••••;,••(- ...1
' Toraafea.';>cew.dh0nt.vilbrv y s^^r ?«j«/4 </r-
dfffttcza.uüft'XLiaÉv^Uero.'vcn^bi Plaza t^ftim de an^
MayoTi jdesi]^aBridr}it(wb ^ionc^s
pedo ,^:íobt£ qbeisftnoilXin o^rlero^'
(cddél¿B^ná> Vedcsoil ):^'deoaqüellos
-^'^ que
itrtjr.
»>• : • ,.'',
(M¿4 bMidád,
■l-i
Mariis que vo-
iS4r DELETTE'DELA
que murmuran lo jque inén¿ce^ah>
baoza: Muy hvteneífHeKttha^fm he-
cho efie^ CdvalUro ,/i el Titm m
fuera, rahon. . . • .
Umthd Tmtf £n cl mifoio Lugar /totcaba
otro 'muy trial « j cori • nuedo á
eu^hiíjtni» M los ToTos 3 havia uno braviísuno
f'^'^'' en el drco^ ,; ¡ 3Í iim huícarle fe íHe*
gó a: un Baloortí:^ dónde-. fojbbao
unos Amigos fuyos , y dixo: j?^
iwr quiere ei. ^oro , i«í#fl esgaíUna,
Refpondióle uno : Hay canhtrJtda,
Jt v(U(yer>ais'loquev!aJtcíettdo el
^oro, :
De el ctnie dt i Capeabau'on Madód, cn^uá^
lZ?íj^Ít^^- <^Ua de muchos , un líiVierno los
ftñM^ti tu bailar qoe. llamaban Agontzances 5 y diC-
^^mu '¡tinta?** curricDík) una noche Ips CaValle-
ros mozos , de ardiente efpirícir, la
que débiera/haeerxl valor , eh caíb
de encontrarlos , .huvQ pareceres
divcrfos^ ihs más Helbizarria) prt«
eunc^eV ^VlmiEahcc a Qon Agonfo»
V«l«80,. Confie acTdníepalm,;
Cavalkixx jde( ScvittaV^ dai ígaUaíRio)
• : > ct.
' \ :discrecion.\\ 15 si
cípiííto i; 7 !diícrccion ; ^r^ W/*r.,
F, S. fn ffteca/o} Yo fuera de fcn-
ijr , Sénor , (xefpondtó ) con liceii*.
qa denlos <aup han votado :^<f/.
mej^ hited/o -. tf^ m fopár á los La»-
Iba á un eftrivo de el Codie jdéi oe nm rrmifc
las Damas de Pahcio d muy 9eAr^ í'*'^" ' ^^'**'
do uon Fratiatco de Menefes , tía- umat , tn m»
blando en la dulzura Portuguefaj ""^J**^-
dixc^e ufia de aquellas Señoras : ¿$V
Míencion en nuffiro. nAfcífuio , ar"
rajaos a effr 'Efi^wque. i Reípondio
i^XQÍ»i¡/to .vtQfAfokfírmss \ Ñmnfe.
-. jn^Burlabafifc mucho ícntte SI , con '^f^.^^f'i
graiit diferccján ,' el Cond^ftable , yl Ii,í "ílííí^ ¿
cl Almirante 5 dixo el f€gundo;Aí? fiftf*'»ii'^
jjifpmdenig4ryqueUpr$mfraCajA
de Cajhüai (tlU ma, K^fpondíó ti . .
finticmé :':££i.fira ,¿ ^m/gc , J¡fe,
empie¡ta a contar ,^iC <Uíi^
Eftaban ^.oiri ctsaOo^ pai:%
\
rs^ DELETTEJ>ELA
^"^''^^ comer jiimíisi en oa^ de.cliMm^
g4i4 , qu ádmtd rante^ Ax(>:cfte': Os h^fo fabír .aue
(¡ difeiirfi , r 4d- i - j J \ /- ••
9útrt ti áfidufi. comií^eis de mana4t ^n, Cocmer9^
teniéndole for pariente. Rcfpoitdia
- ./:,,;:í"''ll -z**^ í/iAf.'wíW jsrMf^fe? ^/éfutOlic^i
■■ .' \.i. './I Mejor -W Pedido , ^«¿/» 2lm9f' u. •
i5í z-<r4»í irf c;#*-' paíTeábáfccníiel Prado de Ma-»
áí-D«í«í : ^áw- ¿^y.:aAa€i3c^cbre)Pdáíaí2^ííraec , a
íMíM «ni , ^-«r* . T . nL*v X i:
rutJcimZ^f^ b mckíicolka;., y.fcvcro dc^i»
áe Cochea C(9c);0 : ^»Mi7(¿^ji^v«6ar^
^^ri ¿^ Miíndo yfenor ZXa^^'ild*
r / t)6tídi6 hádCttíkíraólqgcyr Scata-
liihQukrldo, t0:)E¡¿^lem!Í»
ínande ifemr E»it¿lemÍf^mo¿r .
Di/ prinfi^í ic Paífaba de Flande»i Akman^
Beauienuttt'. No- ,- ^,. . ., " -. v , ■'■• -:. <^ i
tabu ftntdiex. de tF mticnpe «t msááccct&aííy^ ^
dcrpedtrfe de (u r»u¿e(i^3eá@fa é^
gran virtud ,ydifcrc€GÍ<Ki)be'dÚKfc
de
% 9 ¥ f
.:-. tíllente
reffuep.
^ ^ñlSCRÉCÍÓÑ. \ I $ 7
^démi Mm^^é iñirtf macha ¡wr fia
/dkdVJffí ^éfníandarfe efíUsVan-
eructes t que tanto la aventtiran , y
que no 4e mezjtlesepf los juegas ^rut*
-nadelósMiltéalehenl&demasqUe
íitdace aüé Alma , tu conciencia 'te '
étvifara loquedéhes hacer. Llegó,
pues, a Vicna, y cfcrivió á la Princefá:
Hija ,yo quedo bueno , pU/diendo afi'
figurarte ^ que ni contó - con defir*-
den , ni juego , ni moceo 5 ho/gareme,
quete fucedabmifmoi ^ • '
Era ti DUC^UC de Alvá fümá^ Esunaefftcie u
mente mcdrófo- de Ids Truenas i t T^'^""* '^'^^^
nabJandoíe dé eíteaifumptó' en in
cafít, hatlandofe allí «1 Embkkk) dó
Florencia , de quien fc' décia '■ qu^
no íe inmutaban , l^dixó el Duque: :
Señor Embiado , qUe scxecutd VlS^
•qüando oye iroharil Yo¡^Señkn», ( xt^
¡^vs^^Ufciofai^^Si^K^^^^
Aquel infigne Caudillo j ;Cor<í- na €<nmi r«f>,
ncl en Fkndes- , Fíahcifco Yerd¿ V^
gó y Qxxj^i hazañas ocupan tanté
lugar en lasHiílorias , foFia decir,,
y
Vfísmrefir: u^ , Aísíftíí . (rjcqucntcnacn^, Doff
^^pdTíne Francííca Montefcí ch «n?. TcrtUf
típtftxtodeu \y^ j^ Madrid , dondq jCQncurrian
\tcbl\l^ Mi4- muchas Damas , y cambien fus msh
^ , tyi^ftsfd- j^ Jq5 j ^pji(j ^iIq5 pacíficos » y fus
. iiiygeres galantes , y cQgjrcidas j ha*
m^ Tprps en ^aliacas , , y pcrruadíea"
do el día antes á Monceíer Don An-
tonio de Toledo , y peros Ca valleros
, tnozos . , ;quc fueíle cqn dlps , re(^
ppndió:Fiíy4!^A KMxceícncids con
fpJ^^iff¥ftPH-f,^^fi^ít a quienes na
De m Andídh,: Eftaba fcntado á la rcxa de unt
^Q , en^ Madrid:, un Cavallero hnr
daluz ^ ^a(sd uq hijo de la Villa
aconipanando a ^ tnugcres , y
íin reparar f»^ qqc en ellas ^ dixa
e! Andaluz : Reynaí, qnttíren quf Us"
finja I B0IW6 la cara el que hs
cfctt-
/
rado : No «i^p , «^«ír tó» ióñmigcli •'
Rcípondió tífotro': Pues por aue ts
e¡e tneí^o;fi^ 'miú\ Lo mtfmo '
algo A Vjrn^.^ éfHB^^ tptrDAmas^ .
Cay oíc tan en' gracia cfte dcfpc jo, '<
oue deíd? entonces foeron amigos. • -^
Mandaba las Armas deFrancia, _p, ,^ jj^^j^j^ ¿i^
en Catbakna , el Marifcál ¿t la- ¿<Mff/<:E/¿fc-
Mota i Caudillo de reputación 5 y « ^Ltu'núUtM
las dcEfpafia ^1 eran Don Phclipe' ^Donpbeiiftde
de Silva , a cuyo juicio , y acerta-
da dieftra €Onda(Sba en fu Facultad,
celebra la Fama : Dixeronlc ' á el
primero j que el inundo eftaba
muy molcftado de k Gota , y por
tal achaque Im^feibilicádo dé regir í
clExercitos 2Í que réfpondio el Ma-
rifcád : Señor ef , en Don FheUpe dé-
Stléanó {e'^hm dé Unm^ió/jpíesy
Pairando áíftiandíir-elExcrdtoJ ^»^^-'^"^^''-
tencta ^ de auí n$
deC5«hafaSa.c!l>mifiíliS(»t)ob; Phcli-i tapeumpmtd,
Rey, en cuya Aüditfnciaic confiíK M^'^ ^¿^^^^^^
' ^ * \ en los miembros dit
$^ íuerpo foUtico^
160 DELEITE DE LA '
t¿,^ bs: i^9?icliéDCÍ9s , que ' cm hkit
cía de las Tropas .5 dixo fu Magef-
JUnZjd, qtée: tengo < de fir <üos quien^
hd de déjemipemr mis j^mas podéis >
K llevar de que quedando To aquít,
no : os faltara nada, Hc^ndio: i/i,
Senof , que y» ^ag. y y yor^ fi>mos\
^¿•tf/. Dando a cmeader , que rc-
ccleba fueífen cardas las providencias
dejos Tril^unales.
Ȓ timfwux Es : . Tenia cftc gran GaudiHo fitia-
muj diverfiji ef- ¿^ ^ Lcrída , Hacíalc careo la emú-
tHit» dt la Gutrrs , ' O
iei ie idsujts, lacion en la Corte délo que fe de-
í«j;;?iur!lft: tcniacn tomarlaPlaza jembióel:
rcRempublicam Rey ;40S AlcaldcS. dc. CpíCe á ;qUC:
ri^* **""" averlguaíTén fi bavia alguna omif-
Íi6n en e^o : llegaron , halláronle:
en la Tienda de Campaña , i^aifcA.
taronle á lo que iban , inandó al ifl(^
canee poner un cavallo , j qtte le
(iguiefle. la Corte , <:on d E(i^and^e»
• j Trompetas , y á los Alcaides ¿ que
k acompa&tflen , 7 los lleva a re-
: 3 co-
DISCRECIÓN. i6t
<:ónocer las Batcnas , y adelanta*
das Obras > llovian balas de las Mu-
rallas , con las notorias Teñas de ir
allí el Capitán General , el qual fe
acercaba mas , y -mas 5 en cuya
con^¿bo los mifcrables Míniülros,
que no faben lo que es Guerra , al
paflar zumbando las balas, fe capa-
ban las orejas ^ y cara con las ca^^
pas, y decian en voz de lamentos
Señor ^ nofotrps no venimoxaejloi
ya hemos v'tfto mas de lo que quifie-i
ramosr^ 'V» Excelencia fe -retire ^a
nos dexe retirar. Reípondiá : Mo^
Gavalleros^Kjndes, lo han de regif"
trartodo , fara poder dar. formal',
y judicial cuanta AelKey.. Por.ulci-*
mo , pafso todo d recinto : de la
Plaza , y íiendo milagro , 'que.no
fnuticílcnde elfuíloJóS; pobres Al-,
caldes , bolvieroti a Mf^ctd, dtcien^
do j que Don Phelipe era un loco;
deípreciador ^e las :vklas 3 a ello fo
¿guió rcndirTe Lérida; . .
, ; : Dicicnd9lc . a. un Cavallcrq, ^tf^Mft* fau
L que
162 DELrrTEDBLA
que cuaba para caÉttfeenMadrid ,{i
qucñairavcrciiunal^üaa ia'qac
havia de fer fü muger , rcTponc^ó:
To aot me cafo for loi ojos ,Jinopor
los oídos» ,■■'•■
seo.reüxTMT' 'Sícudo Govcmador de Milán
t t^n^lt ^ Almirante , y firviendo^ debaxo
laüM : esuhíO' de fu mano en aquel Eftado Don
Ztt^"^"^ Félix Pardo , hermano de d Mar-
ques, de la Cada ¿ Cavalleró de gran
dcfpejo , y donayre , yjcon quien
el primero fe chanceaba , en fueros
de;, la amiftad que prófeílaban , le
dixo al falir de una Feftividád de
Igleíia : Félix , venteé fia tarde tem-
frano a^ F alacio^ para aue .fkigamos
jkhíos^aeipafseo^tKtfpoñáió.: Sct
nor\,no tengo Coche, Pues yo íe em-'
biari el mió. X anadio con donayre:
. Tero no ., elCoche dé na fferfana es
nmcho , ira m Volóme v^t^irAien
efio es demafiadú , te einhiar) una
CaUfa y todo, és mas ide: lo que
mereces yira un Borrico i ¡ que es lo
que te cémfétej. Refpondiáí^I Félix,
ha-
' DISCRECIÓN. 153
hacícrtdo una gran cortesía : Señor,
V. Excelencia en ferfona ha de que^
rer honrar mi pobre ahergue ?
Hizo una Confulca el Duque o»^. ^rteft-
de Avejro a Phelipc Quarto , fien- /* Qsfn» , m*^
¿o General de ia Armada , reprc- **^*^
dentando á fu Mageílad Iónica que
^(laba de Baxéics , . Tríputaciones»
y otras colas 5 y concluyó dícien-
xlo : Efio , Señor , es lo eme falta
paraV'Mag,,q}íeparamíbafiante
ornada tengo , jorque cobro bien !
mis fuelAos , y mando lo que fo*
Notándole á el Almirante , que ia-*
vórecia mucho á^os hijos , que tenia "fin* dTxt'^siv»
fuera de matrimonió , refpondió: í^"".^ /«' *'j»'
Jtionro a ejtos muchachos , por no
deshonrar a mis júbuelos,
Quemabaíe la cafa de un Mi- t* deCordenad*
niftro deluítícia, pocoefcrupulofoj If^^^Z
Y oyéndolo uno qe los laftimados, gr*' comu» *» /«*
iba diciendo por la calle : Acuda-
mos , (eñores , a recoger nueftra ha-
cienda , que fe nos abrafa,
Li Quc-
De ti AlmtTMte,
difgratitu.
?i5f iy-ELETTEt>E LA
Juez. infam4j. de Qpcxabafc un Litigante de que
tídiiiofo i Diver- el miímo Jucz gaftaba mas de lo
tpdquterA sdtj' que tema , diaendoie a un amigo:
"• Efto de florrde fale ? El qual rcfpon-
dió ! De lo que entra. No pudieran
haqcr cíTo fus paíTados , exclamo
el dolorido : No , camaráda, ( dixo
lá otro ) fero lo hacen fm preferí
tes,
j>ej>.iimkfud. Yendo en Barcelona una tar-
Meuávidesi stbre dc juntos en cl pafsco cl Duquc de
fd^f^dl^tTit Turfís , y Don Henriquc de Bcna-
yet del duth iig- yidcs, llccarou UHOs CavallcTos , v
MM del deftunvy i ^ i ^x ^ i !• i „
• j thido. y > que ef- oc Coche aCochc , dixo el uno : Se*
ñor Duque yquandoeft a mañana id-
trajo V Excelencia alPage^que lie*
*vaha la falda de lafeñora Doña JNÍ.
fufo y que era Criado mió \ No por
cierto, dixo el Duque, y el enton-
ces bolvi6 á fus compañeros , diciea-
do : ISlo me parece , que nos qued/t
que hacer, Don Hcnrique , aunque
no (abia nada , viendo poco ayrofo
á cl Duque , dixo á el de la pregunta
afsi : Señor mió ,y quar^do Vjnd^^
ti» imdtnadtu»
V
r
-J
Cafitan,
: DISCRECIÓN, 165
fimhw ejfe- Page , par 4 (^tM Jir'viejfe
la falda de la Señora Doña M.for-
hia que la Jirve el Duque ? Nó íc-
jripr , rcfpondió. Solvió entonces á cl
de Turíis , diciendo : Na me parece,
que nos ha quedada que hacer.
Siendo Governador de las Ar- ©« «» nfcuto
mas , en la Frontera de Caftilla , el ^<^h'^"/ ^«-
' que áe Offma, ma-
X)uque de OíTuna , f. de la Plaza nifepndo huma-
de Almeyda Pedro Varquez Ma- ¿f, I^S'. ,' J
gallanes , Gavallero Portugués , de «/«er*o de iiupe
-antiguos , y grandes ferviciós á
'íu Rey , aunque muy defc(^uofo
en la pcrfona , le efcrivió, cl Du-
que , diciendo : Que la Señora Dú-
qucfa , fu muger , dcfeaba ver los
celebrados Campos de Almeydá,
que lo tuvieííe á bien , dando aquel
.permiíío , que no fe opone á los
nobles . eñilos de la Guerra $ iñ-
cluianfe en el Papel todos los hono-
res , y pueftos de el Duque , co-
mo Capitán General de la M4-
.geftad Gatholica , de fu Confejo de
Eftádo , de el íníignc .Tovíón ..de
L3 Oro,
\
166 DELETTEDELJ
Oro , y otros muchos. Refpondi^í
pues,elGoyernador, en eda manera:
Pedro VazjiueZj Magallanes , Co^
jOt Torta , / ainda mas Caho , dice,
que tendrá a gran vanidad, qtse .
venga a honrar fu Jurif dicción la "
Excelentifsima Señora Duque f a de
Ojfuna, Fue fu Excelencia , hofpc-
dóla,fettejandola,y obfcquiandoia
magnincamentc con una excelente
Baxilla de China , y otras cofas s y
en igual correfpondicncia á las Da-
mas , y Criados , que la iban üt«
viendo , haciendo repetidos falu-
dos de Artillería la Plaza : Bolvió
acompañando á fu Excelencia con
dofcien'tos Cavallos hada un Fuet'-
te , que mediaba el camino , obra
de el Duque , y muy coftofa , en
donde quiíb qucdarfe fu Excelen-
cia. Preguntóla el tiempo , que fe
detendría alli , dixo , que tres diasj y
pallados , bolvi¿ con la Guarnición
de fu Prefidio 5 y íabiendó , opcyk
no cftaba dentro la Señora Duquc-
ía.
DISCRECIÓN. 167
ú , atacó la Fortaleza , de qué fe
apoderó en una femana.
Era Preíidente de una AucKen- Demmtufltrre-
cia de Indias Pedro Pafqual , pu- 'J^*^ ^ •"•
iole un Liionjero en pintura ador-
nada quacróPP. haciendo de ellas
myfteriofo Geroglyfíco , que def-
dfirado , decía : Pedro Pafqual Pri"
tner Prefidente, Havia entre los de-
pendientes de aquel miniílerio uno,
fumaniente eficaz , y puntual agen^
te de fus dependíencías 5 entró un
dia fatigado el tal Juez , y hallando-
le allí , como fucedia íiempre , dixo:
Senjpr , no me apure U paciencia , fi
quiere que le defpache, me ha de ex*
pitear lo que dan a entender las
quatro PP . que efian en aquel qua*
dro. Reípondió, cflbesmuy fecil,
aquellas quatro PP. dicen : Pobres
Pretendientes ^preparad paciencia.
.Agradóle de modo, que le dio el pre-
mio , concediendplc lo que pedia.
. Llegó de Flandes á pretender ^mc e^m^ de
en Madrid el Maeílre de Campo ü^l'J, ' * ''""
L4 E^on
, i6s DÉLETTEDELJ
Don N. Cabeza de Baca , natural de
Villa-Robledo 5" favorecióle el Con-
de-Duque , por fus fervicios , el
qUal le dixó un dia : C/fr/^ , d'^tf /»tf
fareciera mejor ^ que V. S. defcan-
fájfe , apartando fe de U Facttí-
fad de la Gtterra ijfigtifta y yo le
cafare con lafenoraDonaN.mH^
ger de gran calidad ^y de muy hue-^
na cara , y crecido doté. Y no igno-
rándolo el Maeftrc de Campo , ref-
pondió á la propuefta: Señor, 'uenera
ia honra , aíée merezjco a V. Exce^
lenciahpéro mas quiero fer en Killa-
Robledo Cahez^a de Baca , que en la
Corte Cabez>a de T^oro.
carta , que futie - Sollcicaba Dón Fraucifco Mon-
fi'SaLll u *«scr , en Madrid , los favores de una
Teri4^au Dama,dc quien fe decia no fer ingra-
ta : cmbiólc ella á pedir por la Me-
dianera de ^ftos oficios quinientos
ducados preftados jrefpondió a la In-
terlocutoria '.jDecid hija a ejfa Seño*
. . \ ra, que no compro tan c^ro un arre^
pntimiento. '
Go-:
M^
DISCRECIÓN. 1 6^
Govcrhaado á Cathakiña el 5 j>^ ^/ j^,^ ¿,
Duque de San^ Gcrmaíi > vacó- en: ^'** ^«^^^ ^"»'
uno de los Teroos de Inianceria- niA.cmeimfm
Efpañola la Sargentía Mayor j hizo fj^' ^ ^* '^'
empeño el Macftre de Cíimpó Ge-
neral , para que íe la dieíTe á un re- '
comendado fuyo , de pocos ícryi*
cios 5 dixo el Duque : No puedo qüi-
tarfela al Capitán mas antiguo, ha-
^uiendo 'veinte anos , que milita en
ejios Exercitos, A que replicó , con
relación de mal informe: Ha, Señor ^
que es hombre cobarde. Conoció el
Duque que hablaba el dcfafe<51;o,
- mas que la verdad , y ^xjlo lEJfomif-
tno me obliga a darfeld , pcroue el
que ha fabido rejifiir 'Veinte anos el
miedo, no hay con qUe pr^mtarle. \
Governando á San Sebaftian .^^ . _
Don Pedro Pantoja , que fue un w**<-*.
gran Soldado , y de mucha gracia^
entraron en el Puerto unos Baxc-
V
les , en que fe halló mas ropa , que
la que conftába de el Rcgiftros dio- .[
U por dccommiflb , y rcprefen-
tan-
/
I70 DELEÜTEDEL^ '
, tando lias Facce$, que la traían pa^
ra diferentes regalos en Madrid , y
otros Perfonages , en que fe incluía
el mifmo Governador , hizo dcícm-
barcar los Fardos, y como 'vienen
reliados con Marca , que hacen for-
ma de letras , los fué reconocien-
do , y los que tenian R , decía : fe-
parenfc eílbs , que fon los deílina*
dos á el Rey mi Señor 5 á los que
P , eílos para mi 5 pues la P. figni-
fica Pantoja 5 los que /, cftos fon de
jufticia de Doña Ifabel mi mugers
y los que S , eílos tocan á mi Secre-
tario , Uevenfelos luego. Díóíe.
cuenta á Madrid por lois intereíía-
liossa que decretó el Señor Pheíi-
pc Quarto de fu Real mano ; P^r-
dono a Pantoja , por eldoñayre con
'■' que . ha fahido engañar a los Jlíer-^
caderes ,y le advierto na lo haga
otra vez»' *
»* el Duipu de MurióDon Fcmando Ruiz de
Cardona : Ref- r^ ^ n • i t
fmit i la cm- "ContTcras , que era Secretaria de el
j'uua de las «»ve- Defpacho Upiycrf^ , cafada con Ja
Mar-
mmoniQ*
. - - • -
DISCRECIÓN,. 171
Marquefa de la La pilla 5' y'parc-
cicndolc á Don Alvara de Bena-
vidcs, buena boda la Viada, por rica,
y de galante parecer. , faé á con-
fulcarlo con el difcrccó Duque de • "':
Cardona , como á pariente mayor
de la Caía de Frias , el qual , ha-
viéndole oído , réfpondió : EJfe So-
hrinomio , era acertado caf amiento
fara i)os^fi 'viviere Don Fernando
BjÚz» de Contreras,
Dixo Phelipe Segundo a Dot| De Don 'Diego de
Diego de Cordova una tarde de ^'^*'
Diciembre: Gran frió hace, no se
en que gaflar la «^í-^^. Rcfpoíidiót
AcuefiefeV.'Mag.porc^en^ hajco»
famas caliente eilrymerno , ni fnaí
frefcaelVerana^quela cama. Afá
lo haré , venidme ar deídudar 9 f ya
acodado , mando \ qtt& le leycíTé.
Tomó un. Libro , ^ la Palmatoria
hincó la rodilk: , y cf&ivo 'leyendo
- tanto tiempo* pquchav^ndo^buel'
to ú R?^ a la pared", pensó que dor^"
mia 5 fodfíc á levantar con íilenció,
dixo
172 BBLEXTEDELA
dixo fu Magcftad : No me duerme^
á que haciendo una ^ran rcvcrcncúi
Don Diego , rerpondió \To sí y Se»
ñor , y mcíTe.
pf Dw iMu^ dt Gobernando el Señor Don Juan
**'' *' de Auftria las Armas fobrc Barce-
lona , en tiempo de la fublcva-
cion de CatKaluña , <;ongregó Junta,
en la Capitana , de los Cabos de
Mar , y- Tierra , para difcurrir el
modo de eftoryar los Socorros , que
prevenían los Francefcs. Huvo dife-
rentes pareceres 5 y oídos , dixo
Don Enrique de Benayides , que
era General de las Galeras de Sicilia;
Lo mas feguro , Señor. , es entrar^'
fe en fus Puertos , t afte fortes , o
quemarles las Embarcaciones. Rcf-
pondió fu Alceza,con alguna mefurá:
Xfe atrevfiraJi^.S, a hacerlo afsíi
Jlcplico Don Enrique i Pues me he
atrevido a decirlo , que;^ es lo mas y
j no me he de. atrever a execut arlé
Diófclc la orden j j cunapli^ con caí
dicha , j gallardía , que dentro de
DISCRECIÓN. 17 5
el Surgidero de Tolón íacó, y que-
mó con fus Galeras íetenca Tartanas,
cargadas de Badimerítos.
Don - Brancifco Melgarejo , ( a »v «» ^*^ *
quien . llamaban Barrabás! } Veinte ^'
y quatro de Sevilla , y alli Cavalle-
to de diftincion , pafsó á Madrid
por Procurador de fu ' Ciudad en
Cortes , y perfuadiendole el Conde-
Duque á que concedieíTe los Mi-
llones , (c reOítía , con que era
materia de gran efcriUpulo , de que
abochornado aquel Primer Minif-
tro , le dixo : Bueno es , que fea tan
€onci:!Bnzjiudo , quien fe llama Bar»
rabas , y tiene un fie en el Infiernol
Heípondiócon fumino acatamiento:
£flo es , Señor , por no entrarlos
ambos', ! - ^
Haviendofelc perdido una bol- ^ ^ ^^^^
fa de doblones á un Cavallero en
Madrid, decia : He ofrecido albri"
das a quicen la halle , y me lérefíi'
• tuya^y Mfffasa las j4nimas,porque
no la haUe ningún Theologo , por»
que
y
■
^-i
I
Belnuqiée MaI^
bitrquefijue a Phcr
Ufe QüáJtto y j f»-
fiña , que la frn^
dencia humana na
fe eftiende ^fre^
venir millas.
174 DELEK^EDBLA
ime enconar ara, 'mor alfíiad yp'k^^
aaedarfe con ella , en'' buena concienr
Cía.
.'. ] UegG» nódda a Madrud de havcr
iiciado Francefcs á Girona : llamo
Phclipc Quarto á d Duque de Al-
burquerque Don, FrancÜco.para que
áe iafórmáíle , por el conocirríienro,
'^üe tenia de Cadialuña , donde fue
Genéramela Cavalleria , y dixóle íu
Aíageflad , mpílrandole la planta del
.modo que canünaba con Cus Ata-
iques el Enemigo : Parecfos , qtiefe
podrafocorrer la Plaz,a>. Mojeñor^
-(dixo el Duque )/ii?/(rx laconfidero
perdida $ dando para ede juicio razo-
. nes de Soldado. Vino fegundo avifo,
a pocos días , de havet levantado el
Sitio, por el condnuado, y {abido mi-
lagro délas Mofeas de S.Narciíb» Pa-
trón de aquel Lugar .Entro con otros
muchos, a dar la enhorabuena en Pa-
lacio el mifmo Alburquerquc} dixole
el Rey. V^ets, Duque, como no fe per*
dio C'irona \ Refpondió ; S<ñor , yo
DISCRECIÓN. 17%
foyConfeitro deV* M^fiad, i no
Sicndof Vintjr ' de ' el Pcríi xl Bt w népátr dt
Conde de Alva de Lifte , le prcgun* ^'^ ^ ^*^f
to á urt Reidor dc:LÍ!iia í Í)igamá
V.md, , ;?^ w^ focara deuna duda}
que me confunde ^ fin poderiaavert'
guar\ sEnque fegafianUs^andesL
Pronos , ? que tiene efia Ciudad} ■.
Kefpondio agudo : Señor i en losfra-x
platos, en bs proprios. v . ... I
Llegó a ia poíTcísion • de aiqael ^ senumu nfcrtu
mHmo Empico el Coiíd¿ de-Chifl-^' cbh!"^^ '"'
chóti , y en la primer Viíita de Car-í^
ecl fe le hizo relación de la Cati^^
de tin Caualiefocde'Quico ^ que bn^'
vía feis años que eAaba preíb . , p<^,
dedrí ^s émulos^ intentaba íeño- .. ,
rearfe de lá rsÁCaiz Provincia , d¿
q^ 01$' naáiral'. jCúoúáó h pra^^
:^a : ijc. d:? ^ktzy; en fia Tubáan-^f
m ídé los Aucqs , que era ^emula*"
cionibaftardai és^rhi cálviavpíta :p vi
ftmdéfl por Sentbilcía , cj^e aqtKclf
óavallcróvfsditíílc luego de U prit.
íion.
•^•[tl
1 ■. . .'V
176 DELETTEDELA
fion y Hbre , y íin codas , que padai^
fe á fu Patria , fe apodcralTe de cüa,
< ¿n clcerdúno de fds tncíéss y de
' ao hacerlo , los Delatores le pagaílén
los gados ^ j cónkquencias de iu di*
latado arredo.
De m im^axd- Embió PlicÜpe Segando por
d^ de Eff4S4. Efíibaxadox al Gran Turco un Pcrfo-
nage , que.cenia fea la cara de heridas
recibtdás.en la Guerraj dixolc4in Au-^
•i •• ^ ' *
lico del Sulcan :JNo haruia otro me^
. . msixfenalado t que embiarnos > Si
,' h^0Vfd,(.xcíipottdx6t¡,ymm:bosipcro
qaifó luí Rn 4Gí>r daros con efias' ci-i
catrices las ctíchilUdas y que os d¿^
mos en4a.rmeHte Batalla áeLt'^
fAntO..: .■;...».;-;•.•■. '
Bohre atender en ' EntTandoíái Audienaa:"prubricé
L Audiencia dd d dífcrcto Doft DicgO! de Mcndo-
Othomano al de- « « - i 1^1 y~k, •
cm de fu auti- 23 * Ensbaxador • oc Ganosí Qoinía,»
ridad, j ferfana. y . nó hálUndo pl '? aísíéflth /4"CpCQi»
so. correípondta a Cu cará(5^' , doblo*
la capa , y fe femd' (obce clía , yj
Reviniéndole al falir , qir&^ k^ récoM
gieíle , reípondio :l fjós\ ÁGnifii
DISCRECIÓN. '■ 17/
íb • 0dl grsdít4cion , yde f4l Amó}
7ió fe llevan U $UU en qm fe Jiifn'»^
tan. Agradóle cauto al Sultán la ga-
iJarcTia , y dcfpcjb \ qüc le favoPéíia
mucho. ^ V *'" ""
Hilaba prefo tn Uzeda el Du- ot a du^» it
que de Alva Don Fernando , por
havcr cafado á íu hijo íinliccnd^'
de Phclipe Segundo : llególe 'or-s
den de fu Mageftad , para que fuefr
ic dando conduifta á las Tropas,
que paílaban á tomar la i^oíTersion/
que reíiftian Portugucfcs de aquct
Rcyno. Refpondió : Que ohedeceriá
fuftofo , facque viejfe el MwKJb fe-^
ñia fu Princife. V^fallQS 'y que^
arr afir ando cadenas ^ le coHqfUfia-^
han Profuincias ,^
<\ iAtRiqüe los Préítdciites de Pa« Dtumcsciats»
ñama . €(l3n.íubordiciádos á los Vir«
reyes de el Perú , como la diftan-
cia es tanta , íicmprc acaecen cqm«
pétencib .deJurífdicdcKy.cBra-.Vír* . .
rey d düaetiísímo /Marqués de;
MontcsrGaros » j confultando en
M cftc
1 ii.
cftc.>íi(fi)ie^i;ií> a el Rey . i idixd : s$V-i
ñ^^i cimo dejdé^aqw falo alcanzj9
a>n Us puntas de los dedos a los Oí-*
d^tSi de Fém^m^yyy fu Prejtdente^
no les fue do afretar la mano.
9€ tMt iMí át ' Fueron Donjuán , y Don Luis
idáfkk. Palayicin , dos Cayalleros de la
prio^r Nóblícza de Genova 5 el pti-
mero fumámente modefto , y cuer^
do 5 y el fegundd donayrofo , y dcG- "
pejado : Eftando juntos , con otros
Gorc^fanos , llegó a la rueda tm Ca-
Tallero , dándole el tratamiento de
Señoría á Don Juan , que el no que-
ría, admitir de aquellos , a quien no
k bolyia , dixole : i$W^/^<9 i F'. W.
no me trate afsi, A que atíadió Don ^
Luis , oyéndolo : Señor mió , mi
hermano ha dada en effahokerha ,fi^
VMd» es. férvido de llamármeU ém
mf, quefoy fu inmediaio heredero,
lo efiimare infinito. . , . .
me H pnfm. - .' Entró «ná tipcho itardc cli Almi-
rante en fu cafa , donde bávia ma-
chos Cavalleros , y entre ellos Don
Lub
' GiSCíLECrON,- 179
íxas PaUvici»; a'^trkuesÜhce t Se-
•^(fí^es ih^n& ihunidú , ebñ'^^n con*
fuelo\ f oróme me ha dicho un Relh-
giofh de fiim^y^fad"^ fqve he de
inofkSJtm. A ^i? Ye(^FídÍ6 Don
Luis : Bsf^fiÜkkf'tfiüí iá '^aü dtf-
<récton de V, ExcéiéH^a arta en
Moütésef'*! pof dependencia pfc«
ci(a , con tres , ó qUátüo honibres
necto^ yV:. cóiál^aiiítplc ^ftk * ¿fKi^
tcáda' (us arriíg^s^ Vtefpoiidiá :r (7^
'valleros yjo pifio alfí el fiempoy con*
Jrderattdo^qíiefuegoaJacaKf^ajas,
piego, que Mm'^onftr tdn¿a4iz^^
no le^altAn Tahúres, ^ : • ;
¡Senda Adriano Papa «o poder ^' '^ ^'^'^
averiguar los Autores de los Libe^ JdrtM» se»».
Ibs., qdofáliari éontíá fu ^víeYnc^
^n í^k)do tal , que á las Bílat^as Faf^
quin, y Marfodio , mandó arrojar-
ías ai RiaTyber 3; fóbréqutie drxá
A Db^uc di Scíli ■ Embásfadbr cn^
tonccs por Católos Quinto : : Santif-
- Ma fimo
fimo P4iflkfi\Mmp',qmí ffih^ar^
Jen las R^)lf4s Us.^áfyras^^^nefi
r^mdoUs 9^ m4^or^tfiip^i4^ \ I
^ m QíáMjHu , , Dixqle uíi C^wd\htó. Franca
a otro Cachalán : Los d^ y ueftr^
.1 NaQ<^ foi:\fe(ilcflr!d^<figlBajC.í Rcf-
pondifé^: Somos 'faqiües ^e4^9mo$
pngañar , quando npsrconyiene > y\
fe, qq^Lv^ VQs cega&íwloíiCQfl dif-j
currir, que yo Ip quedo.
-^w. 4^ Carlp§ ^S<;gund9 i W ta%n« Bo-
latín , que virvpi 4c MU/á ;íá»Ck>rt^^
> > f tonfidergndoíe en JaiRcál gracia»
íP09cC(JicfíéQ ; lq§ ft^fiof íte;j|íiáaigqi
ibbre que dixo; él Duque dt^y^lva?
DCr
,' ' PíciíBilc 3 un MjniAío «te grao *"" ^^^
jntegndaclyzéb vy.juiftifícacioo', i^
le haciao cargo ác entero > á qué rcfi
fOai^<Effats. final evidente dtná
- '.: ün:¿Jal^o.I^rtugUCT nisjndó o» mnrmgf^ \
pÓQermfu Sepulchro efte Eptcaphid»
füBÁf^á Btgaemra y Ca'úat^ptoJe.ti
^ijiPódeAvts yben que fine ¿^ a fué
• n vjabwfhánáoía el Perú, el Conde J>«' cw* ie le-
'á6\hevdp^:¡'Si'h:<\üc\hmnk pobre Z^tturl* ^'^u
gaager. ,;dc que uu Compadre fuyd «f«^'«'«» ^ ^
la negaba el yalor de feis aiil pefo^ mj^\ ¡iJuf-
€»ie le liavta entregado én: cón^ativ l""'^^' ^^ **'
za , en Jojas de eftc valor , j gs^
un Báulillo y de que dio las ^eñas$^
cqi^ocio, por lo dcfnudo delinfof":
me , fer cierto 5 Ibmó á lar parte ^ y,
mandóla reílituir las prendas: Re- :
fiftiafe con decir , que fu Coma-
dre h^via perdido, el. jmdo , pues,
nunca le havia. dado tal. cofas y
como falcaba probanza con que rp*
M 3 coa-
^ ' ' " *'' ooiirctórlc ^ procuraba. oLiGdndc;
noi fícndo baftante ' , dixo con mc«'
fiíra : Es .jmptifúMé\; auf homh'^
que comete f eme jantexhnpeÁaA^feÁ^
,ó. ...i.», VI (^ri^tinm>'^Yen'fVnt&Adáefi¿^'ver^
dad , 7»«ix ^/<r /^o /r^^_ Rofario>, Co-|
B10 Do ^ SfeÍK^r '^ M. ^óa^k'Aftoska. qae
bcrácoai|^añaieít&,t|Q6 y¿ V. £¿:c\
koáas ^ficole } y Ic^ fionio d Virre^f,^
encerró al tal Compadre , j mañd^
. -> ^ sboOiadó^.queéicfieáífaDcaía^j'pi-
, J (iteíTeáJainagerypdrí^QasoáBaquiBL
Hofario ,id BaúliÚo queticñe ;de tSM
Ips. j y'taks marbas , ¿cgim k) que iiáK
vía oído : L(^ix)^c'£eiizmente el ia»
DCQto ; p'axole ;. 3^ jeotregób^ ia que-
ccllante , con dos mü efcúdos mas,
en que.coodcnó a el DeÜnquence , y^
en . quocra años de Prefídio.
Se ti Conde de U l¿At Otigínal Ic COp'lÓ CO» ígUal
- ^'"^í?" '' ¡'^l cbriftiana difcrccion en lo reciente
el mtfmo *Jmf- -
». Don Melchor Portoearrero , que
- governó ambos Reynosdela áme-^
rioi, ladquinoádofe fus operado^
-c --' ncs
htsAc^eáióiy = JuiÜciá , los aptauíos^
que ííanqüeiAdío Í03pf;e(iss k 'hfoCí
tericbd; púcs cñmdo en Mesko^xís^
la miíma chridiflna <kftreza , íin mas
diferencia , qae tUíipo aHa fine Kqíí*
- :. .Teniendo lá! Tatolea . de) cfta» Deeiou^VieU
Corona,:fliiÍartic«or edáddé-Catr ^J"^ '• /^"/í"
ktt/Segando,'^l7''&e^til|'j})oa]p^iaa pi;^r4 </« toque,
ciaba <^';Aaftfii,';qo>ffiw.iaii.con« £„í^;;^' ^'^
o^íbda de etnulaciohes; coáf(yii&.
]^y¿a.cn vircudc» ,. matidó -A. fui
epefad^nes de Boa Juan ér Auíc
tria, que eftaba enZ3rágoisa':>Ref>«
fADiidieroh .únbs por clcriicaj otros •
cá Reprdémá^Qn^ ifeiibaUy idí Dqh
qbe didla Phlata ; bomo'iQiiD daihs
que teniat],por Vice- Chanciller do'
Aragoa ^taiica parte ;eo el Goyieirno^'
dáo «oftmdcíja lospies deitÉMagé&V
UzjAyfi'degeriera áe las ahlkacío»[
mx de J^ytffjílíoi o fMffí^ frtm'tsrU^ .
JM4 i^r
•i \ ' ¿.
I
IS4 mtmTEpEZA
^ ^ad a Madr'tdyj dele acción en ei
InJufdo^ m (juefera fácil, perderle,
fi ganarle. Aísi lo acrodicó k expc*
ciencia , íalienda ácrco el pronoftico
4eun can gtian£(ladida. ',
jH Den wmti Comícndo un día en la Haya.
* '^f* , 1, o cóh Gbiiiérmo , Príncipe de Oran-
ge, Don Manuel de Ljra,dixo el
hív, ilü.que reípphdip el íégundos
Si véwrani Señor , losi júnelos de
V*^ez¿aJiuvfer4ñoídó^fJfaheyt'
qiée r^eslDomn^if', comoMo ée hecíuf.
^i^cdrdandóle cora cfto , que fue-t
rdn Gatholicx>s. .
He 2>M •BtmMü' ' Haviendo curado a Don Ber-^
miiAjM4. nardiiio .<fc.:A;ala: , Gayallero d&
gran: donai^re : , derto, Medico . do
uha enfermedad gravea le dio en-
ígtis^cion un pulido Arcabuz^^ re-:
W^á a: Suiniitiiie ; i dicieacb , quo
lio cf^ alhaja , que le íervia deir
nada , y agena de fu proCefsion:^
<3wwtf v^^«<i (tcpliica Don ^erníHH
dmo ) á¿|^4¿j&iR^jBÓM¿\^^
DISCRECIÓN. 18 $.
fdr y^ coa elU.,y fn habilidad^
La cofa mas parecida a la Muec* otatiig^ré,
te (bn los Medicos«deda im SatyricQ,
porque acaban; CQd codo:
Defeadohe defde ISTíño , ; .
T antes yfi puede fer antes,
Vhrtm Medica fin gií^ntes y • ;
^'. T un Ahogando lampino . . . ,
St muere , /Hego /u hora ,
Si vive , me h^o inmortal, . -,
'. ¡BienhA^^laCieñcifa^Mmeni'^- .,
Donde- no. fe puede tricar, : .x S
... ... . • . . t
Hizo merced Canos Segundo »^ ^ *^» ^'»-
id M»!quie^ db ^illagarcía de ¿I ^", ' ^^^^
Vinscytiaiq de elPcíUrefcuíoíe a
a^dn(iitirl& 9 y perfuadicndole Don
Juan de ;X;arrea ,'Scdrjetáno deel:
Dcípachp IIñÍ¥.er^ iJSpti ñq repugn
naflc lo que cancos {olicicaban^.di*)
xo : Señor, V. S. me ponga a ios ^
pjiesdeeíReyydequien.fveaero'^o^ú
tf jujio , U ^atitudqik Usmere^rs
.-• .' " coi
f^
c^ 5 j rtp'effnte , (fue hasienia^Hien*
tas conmigo j hk halMo , aué me.
cowvténe mas ^)mirf6brt ^ qué' mo-
rir rico , y de morir efioy cerca:
de viiimtci. ros 5 cftaba de mirón Don Antonio
de Vülarroel 5 difputaiPon fobrc la
diferencia de ■ arjcis cantos., tan pc-
íadatuetitc j que arrebatado \cl^^ uino
de impulfa m)xtk6¡ , foc áv cófecr
el ca ndcfefo 5 arrebatóle al mifmo
ticnjpo ) eacrdamentc, prcvcnKlo,
Vili^ocí » ^? ievánckiKblie v dixo:
haxo , no h^ tales tantos, Reparófc
d imprudcnifc , y notóniendo éílbtro
de quci:íbiríaaií ^áh fj^amtk ihvi
d aáiago&pudaíiobocér í>fc fewiió
b cbnncbda J y: ^(iguió d jucgó,:
¿«rci(Rit«ifcbdx^óeJaíc¿ortó , juicio,
ej^flrjca p imopcióii inofcflé ; ^ y pnt-
dínciav ' ; .-"-i ;\.:í - ;.•!• . ; '■;■
^uZtf^^'^^' C^neuiTia , cómdi Pr^tendicn-
fe • , va ía ^Gaíá vífeKCoaddDÉiqoe,
Wí Oficial de ^Elandcy5j|[.^«¿mrar
en
t^osN( qtae otdimriamemc foo no-i
cios ) intentó detenerle : con paia-^i
bras pfefadasí^fobi'equcrc áhovV^
los cún\ efie 3i*fton , Mrqm aofUi a
nadie ft da lo que in$r'ece,
CííivallerorR^^ano vcomo cftaba él: umMu.
tan grueífo ^3^ fa Cavallo tan flacón
Refpoñdioi Ptírque dt el CarmiU^^
cuida ptfFal^íneiró ^^de ^hui^
' Iba en Madrid un- Cávalkrd
con fu magee en el C(3cbe,<íífeb*
a^^lá puerta de fu caía Don- >Ff d[ncif-
co Monrescr, violaa ella , y entena
diendo que iba íola ^ WáiJCOiQu^
De Menteshr^
d marido , diciendo ayrado : Qué is
la que dice ? Rcfpondió fereno Mon-
tesér : No haMú con VJmd, Cavdlle^
r^ , fino con ejfa' Senor^i
Fia^ cl^afqacs de Malpica uní d* ^uifioh
gran
r
tit DELETTEDELjÍ
grati Cottchoo ., tenia, una Hjs»
tan celebrada por fu hermoíuní,
conso por fu virtud' , y. prudencia;
fcrvia de Mayordomp a. Phelípe
Quárco , chanceábale con él (k> Ma*
gcftad en aquel modo , que no dcT-
dice de la Soberanía $ cncfp una
^., , mañana á d .ultimo Real quarto,
halló al Rey íplo- ,. quien le dixo,
afectando lo fevero.: Quien os ha
' ¡lamido 'i Que hicieraií. ,Jkh4Uarafs
cQnmgo a. ivftcfirA fs^jalA quc'rcf-
pondió , poniendo los ojos ¿n el
fuclo : Se^r i eñ tal defd^cha ,yÍno
me fmtrifira » Me matara* . .
9*tí<mveérom' Prctcudia Don Alónfoác Gra-
nada , que el Ercíideqtc de Haciea*
da Don Pedro Ñuuez de Prado , le
4iícflfe . íatisfaccioH dé cierra, canti-
4ad de dinero , que fe \t libró por
fueldos vencidos en la Real Caxa:
dilatabafc el cobrarlo , entró, im-
paciente de fu eftr^chez , y le dixo:
Señor Don Pedro , o pagarme , o
lí'tve Dios , que/e acaéo U Señora
• DÍSCRWION. -189
Jíufirtfsma , r^«^^i no hay toleran*
j qUerer que me ^Umenie cm éfpe"
r4n¡^4s* A ciiyaf intrepidez, rcfpon-
Vftnd» I f hace tdn poca falta el df-
■ffeto , ; com0 a fm.ejf trat^amienío,
f ata nada le ka in^emférvy ^sijer
ra 'jí4fio , ¿jue fe llague 'a otreit , qK^
-efian necefsitados,
- , r jCombidó, uní Cavallcro Pprtur ?' «" '•^i*^'
^cs ; de graíi doydarc , a com^r
en fu cafa a cierto fleligipíp 5 y
reparando . di entrar,,, que íe e(lira-
Bd Iqs Hal>1tp§ i Jé dtxá: PWr^ , «í
yj- engr)á''yiqf^ . ^» ¿"^j/^ ^e haf mtff
MeresJ j
-j i El mjímo dficia con admiracijocu
¿¡t{tn éÍV'aUe<áe.j9faphM nofep^a
^fos las hembras de los *^a^onesjnos
hemos de *verengran aprieto,
-/) : Fiíe'iel Marquéis de Priego fot »* ««€»*/« dti
mmmrMt^ . ,; vivió >íic«ipré iTLtJfi'i
^^Mói)tilU j.primeí' Lugar. 4c fu3 «'>«' ''^ «» ^''-
* ^ Tj'n. • *»í'i/í'* ''* Toledo,
i9d DELETTÉDÉLA
fn h^tr ¿4i»i Eftados en Andalock , guftáía á¡-
u» Mquimtjta fu- . . " / . .1 ^ /.
maieitnatyfá' v^fCir ci OCIO cti cHanzas COtl U»
ra comprar m^c CfiadoS : UnO dc clloS , dc buCft
f tales paré Id Píc^ ^ /
dra pbiufifbdi, humof, cmpIcaba el tiempo , hír-
ciendo anotaciod diaria dc los áií»
parares de íus Compañeros , y de-
más Vecinos de la Villa : Acaéd^
.paíTar un Correo de Sevilla á la Cor-
te , llegó á ver í¡ cí Marques Ib
mandaba algo; entrególe cinquen-
ta doblones , y una Carta , para dar
éh Madrid 3 próíiguió fu carrera , y
defpues , eftando comiqído el MaTr
ques, reparó, que entre la familia
havia rifa 5 preguntó el motivo , y
refpondieroh *.' Señor y e'fto fe ocafib*
na de que Fulaiio, tá^bicdha in^
duido á V. Excelencia en el apun^
tamiemo de los que llama dirpara-
tes , fuponiendo que lo íac , ñar dn-
quenta doUones de un Correo no
conocido i calló por entonces , vi-
no a la íuccefsiva Poda notida de
haverlos redtído la períona a quien
fiícron. Uamó al tal Criado , jr
dixoi
DISCRECIÓN. ,191
dixo : Veis como no. fue di f par ate el
que hice t fues el din^o fe entrego ■
puntualmente} Refpondió : Señor;
korrare a V. Excelencia de la nota,
j pondré: Difparate delCorreo, que
dexo de quedarfe con ellos.
El Gran Don Pedro Girón ,Du- oe ti Duque de
que de Oiíuna , a,qmen la fabiduriá ^^'""''
de Phélipe Quarto , conociendo
fus talentos , fácó de la borrafcofíi
vida de mozo, á los mayores Eta-
pieos ,:cn quetiívo tantos aciertos,
y no pocas emulaciones , (olia de-
cir con gran gracia : T'odo lo^ue me
murmuran mts enemigos jes falfoi
pero Jí ellos no ignoraran lo que yo
[do se par a rnt , pudieran hacerme
mucha guerra.
Quexabafe acierto Juez diícrc- ntmáifatttui-
xo m hombre , en voz enhueque- "j^;;,f:t
cida , ponderando haverle agravia- *"'/' ««'-«" i«f
¿o otro de fu Gremio. Dixole, dcf- tZ"!infomes. '
pues de haverle atendido muy fcrc-.
no: Vaya V.md. con Dios, que qué'
do enterado de lome me informa,^
El
1
192 DELETtEDÉLJ
£1 cal litigante , que quería exe-
cutivo Deípacho , aconfcjado de fu
, paísion , replico : Pnes qtfe refaehe
K.S,) A que refpondió : Hijo mío,
rtfuelvo , antes que determinar , o}r
a la Parte de quien os que x ais <
Düfrofrio: ua- £u q^^^l ocafiou etitro cl tniíoio
ánrez:,y que rfpie- . „ ,. '«
re» us determina- rfetendietite , y cott aquei orgu-
ch^es iudicuies, ¡Jq ^^^ dcrmcfaráda , hizo un
para que no feán ' J . ♦ «n «
Atrofeiiadáí, e in- alegaco 31 proptio MiDiitro 5 a que te
\ujt4s. refpondió cuerdo : Mirada amigo y
quando fvos vems a hablarme en
vuefiros Pleytas , falo ^e^f ais en
ellos 5 y en m\ hay quiltro confidera-'
dones para refolver^ que fon \ Dios,
' el Rey f To, y Vos. Diosyparaquefe
haga lo que fnere de fu a^ado. El
Rey, par a que fe execute lo que man^
dan fus Chrifiianas Leyes, To^ para
cumplir'miminiflerioiyVos.jpara.
adminiftráros Jufticia , f la teneisi
, ■' , y efiasquatroconfider aciones fe barí
de premeditar fin ligerezA,
Preguntóle un necio á cierto
iCavallero , que ufaba anteojos., fi
dor-
:i>iscrecíon: 193
dormía' xon ellps:^ Y üci xy&ndañ
de defcnrejante defatino , refpondioi
La nocbr que hace frió ufo de eje i
ah'ifo,
.. Siendo Preíldente de Hacienda tíídmcmUsU-
el difaetifamo Don Carlos Ranii« ^tx.4eAreUaiu.
tez de Arcllano , entró á hablarle en
Audiencia púbdiái un Contra Mádf-
tré de h Armada ( que es oíicio in-
ferior en la Mar ) y fobre havcr de-!-
xado de fadsfacerlc cierto libra*
miento , le dixa en eo tonada voz
muchas libertades $ oyobs. con tem •
planz4 el Prudente Juez , y. acabada
la dilatada neda rciagion » le ref-^
pondío : AGrad, Amigo , ambos be*
mos dé menejíer paciencia yVos pa-
ra tolerar 'vuefira pobre z^a yjTo
para, fufrir vuefira^ defverguen'
z>as 5 idos en buena hora , que fe os
pagara quanto antes, ' ?
Llamaba el Marques de Falces»
( cuya Caía, es de tanto luftce , y cainZ
antigüedad ) Señorta al Duque de
Cardona » dieronle la Embaxada de
N^ Ve-'
CP €l Duque de
194 DELETTEDELA
VencGÍa á d Míirqués ^ohallarta.^
Duque, y diolc Excelcndars a.iquc
rcfpondió : Señor Marques yamt no
me ha hecho el Rey merced de jüfmá^
na^EmbaxÁdavf apsi^f^pRco a V. S.
• me hable- en él efiHo quefiempre.
De el mque de u Acácció , ficndo Virrcj del Pcrii
el Duqtic de laíPalata , un año mnj
eftéril; j para íup^ir la bkz en Li*
ma , llamó a los Labradores de el
contorno , mandándoles , condoxeí*
fea granos .: vino entre ellos uno
tan rico , como báfto > pcrfuadiaic
d Duque á queaumcntaílclopoco
que ofrecía,. y íiempre que íacaba
la -Caxa de Tabaco , el villánoce
entraba fus dedos , y tomaba : ac-
ción eftraña a la íuperioridad de
aquel Empleo 3 peroefta licencia 00
badaba á convencer la negativa del
tal Aldeano , cuya inocencia difsi-
mulaba el prudente Virrey , hafta
que canfado,Ie dixo: Miradbuen
iombre , que tne 'vais apurando el
fujrimtento , j el Tahaco^
Fue
\ pISCItECIOKr. .\ 19 5
. Fmc Di l^icgo Cav.allcrouno de DtimDitgi oh
los . dicftros gallardosCaudillos , que *^''**
tuvieron en íu férvido los Reyes
Don Phclipc Quarto , y Don Carlos
Segprtdp 5 fobróleJo üuí^re de fu na^
ámhtnto para bbiiener , con el nteri*
to , .que le ad(ipirió fu Efpada , los
EtxipVepstde msiyot graduación , Mi-
litares, ,)f J?plitic<^. Cph con Pona
^. de Cárdenas /Señora de tan alto
linage» pero, de tan intrépida, y furio-
fa co^odicíón^que el Marido,que nunr
ca conoc¿éíelmicdo,fe le tu«p en
cífrenlo. Acaeció ,,íiendo General de
laCavalleria en Eílremadura , faltar
NQ^cial al orden que le . dio>
Hamole- indignado á fu prefencia , y
\c dixo : Comí , Señor Capitán , un-
homkre. de fu honra j y 'vahr dexo
de^^rreglm'ferii U infiruccionque. k
di , malogrando la gloria , que po^
di^ha^erfe adquirido 'i No se que
c^igfíft^hafiante a fu def4cierf§i • '
.ponq^pfitierk en uiiCafiiUo , esp^-
co , perojA.stMiqm.le corre ípondí'"
nz Vi-
De Dm lUw^
M§mir9*
i9< DELETTEDEL^
Vive Dks , Még ha de hacer uñ ano
vtda ton mi muger^ que es peor que
efiar en Galeras,
Don Ramón Montero , que fue
un gran Corcefanó , iba por Madrid
con un Amigo foyo cierta tarde de
Quarefma $ oyó que fe predicaba
en un Convento de Monjas \ entró
en la. Igleíia , hallándola can> íbia,
que no havia nadie. El Predicador^
fobre no íerde los menores, fe di-
lataba mucho j ibanfe á fallir canfa-
dos,.y viendo. que le altaba aquel
poco Auditorio , dixo imp^adence:
Que fe van ? No quieren oír lapa -
labra de Dios en el tiempo fanto -en
que efiamos^ No fon C^ifiianosk
Los acufare a la Inopiificioff. A que
refpondió Don Ramón , haciendo
una profunda corteáa^t t con que
fTefiigosPadre'i
De el cwie de Vivia uu Cavallcro ttiuy dif-
c<m n. ^^^ ^ cafado con una Scííoríí dé po«
> co fabcr 5 decíale repetidas iFec^cs ai
marido» que le amaba mucha., y
DISCRECIÓN. i 97
ci la rcfpondia: Ihña Inés , tu no me
amas for mis merecimientos ,Jino
u>r t(t infinita bondad.^
Don Duartc Pcrcyra , Cavallc- ne numt Pf^
ro Portugocs ,dc fumoayrc,y dif- '^'-T^
crecion , declaro en unas Pruebas>
diciendo tenia quarcnca atios de
edad 7 pañaronfe diez , y citado en
otras Informaciones , que hiza el
mifmo Freyre, igualmente fabido, -
depufo tener los mifmos quarcnta
años $ j arguyendole : Señor Don
Duarte^hagaV.S, memoria, que
me dixo ejfo mejmo diezj años ha, A
que le refpondio : En ejfo conocerá
V, md, la 'uerdad con que hablo ^fues
¿kp fiemfre una mijma cofa,
Didendole al mifmo, que \os ntciptirn.
de fu Nación eran prefumptuofos,
y vanos , reípondia : Huve e multo
fogoe multo fitmo.
Irritada injudamenre una Da- d^ w, otfatn.
ma , de gran reípeto , y hcrmofura, .
dixo enardecida a un Cavallcro:^
Va^afe de akl^t que es un def'uergofp-
N 3 KA"
1
^ ¡
YilUframá.
198 DELECTE DE L^
Zjodo, A que refpondio , poniendo
la rodilla en cierra , con fumo acata-
. miento : Ejfo , Señora , que parece
injuria , lo admito por honra , pues
^ no tengo alhaja de mas aprecio , ni
que mas me firvA* .
Sí/./ií'T^" ^ ^ Marqués de Villafranca , que
tuvo tanto efpiritu , como deípejo,
fe cuehta , que íiendo mozo , antes
de falir á feryir , eílaba en Madrid
una noche hablando á una rexa baxa
CQn cierta Dama , llego un hom-
bre , y le íüxo : Qmtefe de ahí, Rcí^
pondióle : Vaya noramala , que no
quiero. Replico eflbtro : No debe de
haver viflo que tengo efie M.ontan'
te con que mandarfelo^ No fertor^no
lo havia 'vifio 5 ( dixo el Marqués)
obedezjco aV,md*y'me *voy, Acor-
dorequ6 h?via qna.Bíírbpría cerca,
llamó al Barbero ,,jrpi'<^nt¿lc,4^-.
nia.9nfi Efcopcta? Sríeñot' Excllen-
tiisimo ) ¡refpondio i.(:QnodQnd^e,
pero cí^a dócargadji v' y.hi ¡feís qtas
no fe ufa. No importa j iapíémdd, \
to-
r
DISCRECIÓN. 199
Tomóla , y bolviendo á el firio,
halló al Contendor , y puedo á cor-
ta didancía , ufando de las mi(^
mas palabras , dixo : Vaya fe de ah\
lluego , luego. Replicó: Ñó miero:
ISIó debe de baver 'viftoJÍTc(i^nói\6 el
Alarqucs) que tengo efie Lércahuzj
con me mandarfelo. El tal, que tam-
bién era de buen humor , refpon-
dió : No fenor , no le havia 'Oifioi
*voyme , obedeciendo a Vjmd. Aca-
baqdofe con femejante gracia el due-
lo , celebrándole los Difcretos, .
4
CAPITULO IV.
DE FRINCESJS, SEnOKAS,
y otras clajfes de Mugeres.
LA Princcía de la Roca , Fran- m u primfé de
cefa , tan difcreta , como dcf- '-* *?*'*; >> f*:
• I - - . - . fumo de la def-
graaada en ui calamiento , decía, paaéd* tUuim
que de las tres Pbteiicia^ con que
fe defpQ^ó ., las dos le haviá ufur-
pado fu Marido , dexándola fob,
N4 para
de fugettfíBté el
matrimtfiit.
De MMd mugir i
fu mmdoi CüU-
fie de U ciegd fáf-
jÍ9n de un méorido^
Ufrudificiá de fu
Xlenfwte»
Be n» mmd§ éí
Jk muger : Md^
hien fentido , fero
smmeiiable*
De el mifiuú : Es
fenteudayfue ácre^
aira el ufe.
De una Dámd.
200 DBLEÍTE DE LA
para mayor tormento , la memo-'
fia, que renunciaría guílofa , pues
(blo la fervia de acordarla , que
eftabafín cncendimienco , y volun-
tad.
Decíale una cuerda muger á ñi
marido, que eílaba divertido con
otra : Solo quifiera verte cafado con
€jfa Damaiy entonces cierto es, aue
no te parecería lo que ahora , m a
ella bien b qtée haces conmigo,
Guílaba una Dama de engreír-
fe , y adornarfe en tragcs reparables,
fobre que la decía fu prudente mari-
do : Qíiando te veo a/si ,ine caufas
devoción, porque ejfe trage no es de
efiar vefiida ,fino revefiida,
. Y el miímo decía : Mucho íien-
to , Amiga , que blafones de bien
quina entre las de tu claíle 5 porque
has de perfuadirte , a que los hom-
bres pierden fus Enemigos , y a las
mugeres fus Amigos.
Cierta Gran Señora de las de
primera authorídad^ y grandeza do
nueC-
.— «-.
DISCRECIÓN. 2oi
ntieftfa Ck)rte , ora de dcígraciado
ícmblantc , y no dichoía en el ta-
lento i intentaba , por vengarfc de
la Naturdeza , murmurar con <^dio
de las difcretas , y hcrmoías : una
Dama que la íérvia , era dotada de
ambas prendas , la qual , con lága-
cidad prudente , aíeé^aba deíalino
«n los adoraos , y reprehendiéndola
el padre, refpondió : A^ confiderais^
Jknor , que fi me ijt en^eida mi
yÍPna yV fi ^efume qtée no foy boba,
me ^borrecer^
Vivía n9al «na mugcf cafada, ^p^^ ¿, ^^
^ivoredendo a ¿os Corteíános, y «««*';• ^^fi^iti*
eílando el unoen fij caía , entro el i^*"^mUtt'
otro 5 «cibiólcla Dama en la eíca- " ^'f*s^ t*^
kra, dcufando d que íubicílc,
'Con diferentes pretextos , que mats
le irritaban , que le convencían en
la d¿fcon6anza de zdofo. Llegó a
efte dempo d maijdo, que oyendo
la altercación ', preguntó , en ama-
gos de enojo , el motivo. Refpondió
día , (m immutarfc : Qi^ ha de feñ
/
fu marido.
aoa DELElfT£ DE LA
haverfe entrado hafia aaui tfie Cf-
'vallero en fegmmiento de un hom"
hre que efla alia, dentro ,fin hafiar
mi refuta a.confene,rle, Akerófe el
finccro marido , ofendido de la inf*
tanda , y hallando tan buena falida,
fe fueron ambos ^ con poca diferen-
cia , dando facisfacciones , y gracias,
-acompañándolos el infeliz pacien-
te.
jH una muga I Casófe unCiudadano, y a po-
co tiempo-íiguíó la facukad de la
Guerra , de donde bolvio , hechas
dos Campañas 5 y entrando en fof-
pechas de que fu Muger , celebrada
en hermofura , no le havia (ido fíel,
fingió , para aveóguarlo una ma-
ñana , que ella fe iba á confeÜar, fea-
carie en el Confefbnario en habito
de Religiofo. Dixo la miferable:
He e fiado divertida , Padre yCon un
Cortefano , un Soldado ,y uri Fray^
le. Arrebatado el marido del impulío
tie los zelos > dixo ; Ha tray doral ya
se tu culpa ,pagarasla con ia vidtt*
Ella»
_¿.
"^
DISCRECIÓN. 20 i
Ella , fin akcrarfe , bolviendo fobrc
si , refpondió : MaiCaualle^o ^ el ^
targo es ítíjo y en la defconfian?:i^y
que has hecho de mí honor: pen faifas
que no fehama conocido ? Vmaca
ignorante y no he eftndo divertida
contigo quando eras Ciudadano^'
defpuesde Soldado y y Oora que eres
Frayle h efioy foco con han^erte en^
ganado ? Convjcncido el buen faótiv-^
brc , la pidió perdón , y cotttinuarbn^
en paz la vida maridable.
Dccia una Qrah Senor¡a , ían^ Demaoma,
difcrcta, cómo. prudente ./ídifpiJtani' •
áo (obre \os colores : £l que mas
hermofeaha a las DdtHüSt era el del
rubor en los fofiros* ' - C > >^-*
Pairando por jFrancia el ;Eh1péra-^ DeUmuger de ti
dor Carlos < QyintO' , llegó á en- ^^an amohío de
tender ^or;uhaIpa«ía dcPalacio ( á* S^íwcfw 2
quiípir.dcfpací- prcáftíoii'déíaidtelJa- '^^¡^'¿r^sr^
^Ícíl3Bi'^Jj^!^Í^t{cñti^^^ (es, que expreft-
donde .4cpafsó^ql av^^ tmfcái^)
quf el R'd/ ; Francia le detetote;
en
i
2Ó4 DELEITE DE Lj^
en Par» ,ñoo le eticregaba d Ca^
tíUo de Milán $ con cuya adverccn*
cía » luego que fe lo propuíb , £kP
parecer que lo repugnaba , por no
experimencar el defayre de preíb,
dio Defpachode fu Real mano, en
que decía á Antonio de Leyya , Go^
vemador entonces de Lombardtar
Entregareis ejfa Foriaiezjd a Is
ferfma , que os pidiere a>n efia Ce-
élítUfupoJfefsioñ , en nombre de fif
MagefiadChrifiiamfsima $ porqise
Tofob quiero , lo q[ue quiere el Bjey
mi Primo , y Hermano. RecHo el
gallardo Caudillo el orden $ j haUan<
doíe io^cicnce , conflincüdo, j du*
dofo en fu cumpltaoiento,por las m^
las coníequencias , que k égnian á lá
Corona , reparando fq muger ( que
^a tan sabia conao pnidenie)aqueila
batab de difcuribs : No^ se en 4juc
digáis ( le dixa ) porqm ejft Carta
nopínede efiar mas clara* No dUe
ei Emperador^ que quiere ¿a msfmo'J
que 4 Rey de frdnáé ? Plues>effef
es
V
•^^
'DISCRECIÓN, ^ ao5
ta s\d Cafidlq d» 'Mítímtjio: que
os mmda^es^qtie íecanfeyue'ísx con-
fejo que abrazo «jtiue tan udl ,^uci
^ pocos días, fuetayá de peligro Caih
los Qmnto/le Hcgo Gorréo^cv'Qcam
do el primer orden.
. ! San Gcronymo refiere » ,que en CMf^admírMt,
fu tiempo huvo una mu^er. en Ro^t
ma , qae havia tenido veime y dos
mandos $ y viuda de el ultimo , ajuf*;
«cacaíámicntQ con uii hombre, que
IWia ccqido veiofie mu^e$. Muiá6
eíla , y la República mandó. ^ que ea
^ Entierro, dóiidc xx)ticurrió' todo
el Pueblo / fÜKÍ]^ di .Viudo con pal^
m^ en la manó , coma tntíofo de fu
vrftoriá. . I ' .■■.■:
Decide a Mcd¿a;.¡ fá) Ay» : i/ m iítdi4,
'^'dMJ^odostt^i^¡Henhfi:^t«¡u^iiéfi,
ijtie té ha dt':qtttdar/i}&^icp(i)^'^oú'
di6 ammoíar: -QxédoMniejp', , qur es lo
^ HM^ {pmefM»sfmfarfnins.pémprc.fe
Ünacídé lai Mátfdhas tic pri- ^ Di «,4 D^rf.
me-
:r -■
tos DELEITE DE: L^
en (u ^an éaÜHad^^ , cómo en los.
dotes de -d'rfctecícwi , virtudes , ^
kermofíira:^ circun(lancías,qae tan
de'^Of^náríoí: acrahen . la defgracia,
tav'<9 k' deletrearla un iñarido ;:que
apreció poco prendas tales. Entró
un diaj, hallóla con vin veftido , que
acababade eftrenarv y ladixo^.tan
ignorante , oonao grofícro i ig«^ exr
célente rala ^ pero qtie mal fífrplea*
a^í;Ai<jcre reípondióyiconi gravc^ j
cáerdá .prcoji^i» jmcnfura^^ coma Ib '
D'tfirecton de unx tíeípOSÓrCJeQ,. Madrid" ímpCOVÍr
íatt^etttí id P/ubo^MÍidct ode .tiiia
gran CaCs ^iconruna Señará idciigjuíd j
fangrc, pero el Padre del Nobio
deíi ntioi de i la. 'BbsSal, >no !poc la cali-
4ad.}'.ic(áii Qira: idcfs'ada 4 iicaáfoiiilQS
íín que . ningun. meí^ocle -^eJanvfiQ-
de algunos mefes áGa£«kL»/<qtie * (k'
liendo la Nobii de'pyadopor el
quar-
SHt^e-
• la 1'.
Janeo la roclillia , y le ákxoiSefíér ,yf
títfí^wrr^r^^íf». ObHgó^Ie^c tñoáo
cfta diícrcta humillación , qucarro^
jandola los brazos , con cxtfcttjo» d«
alhagT¿s.,*qitré<Mrarten>cariñoí/ramif- - '
tad , y fué dcfdc' entonces amante i jr
obfcquiofo á la Nucfa^
- :7PeiclijD.'iconxlan[)ores"atia:áii¿ía4- m una mtM4.
námugcr ítalos Diofcs ,.^ail k cent mgn).Dionjfu,,
fcf vacion i y falüd . del Rey EHdftp-
{iQ ;: |>regumola el mÜtno ^Bráicip^
qué tílodxQ k ! io&ligabaxa^Vqu>élíos
piadofew TuegoS;\> .^feoéafeafo^^a; ^
pondcrs pero. inííáda\Viixo t ¿¡"«^¿ws
iié Cúmcida. d&s^ ambire ffor^ hjuef-
feony ^os, que escomáis dter^ietót '
féfimo 5 j afíi ^temo que os herede
akun4 tnfírnttl -furíd',.. ',■■■.
- Entraba en eli Colegio Ittfpefial Difirecm de «na
de Madrid una gran Señora , can ^'*""''
los
De U Jnfigne Rey*
na CathdinÁ de
Mcdicis.
t ' I
Cuerda refpnepa
de Pjthia : Senten-
€U masproprU de
ma Santa Virgen^
que de üñá GemiL
ao« DELETTEDELA
los Críadosv y dedeocia , confornie
á fu rcípeco. Díxcronla unasmuge-
res : O , como fe ha de pagar en el
Purgatorio efla faperfiua obílenca-
^kí tendremos ¿jtée padecer , fiofo^
tras por la 'vanidad i y ufiedes por
iaembidia.
Murmurando dé Cathaltnade
Mediéis algunos Soldados immedia*
tos á fu Coche, los oyó elCsrde-
nái de Lorena > i que quiíb ahorcar*
los » )( la R^jna Íó :cmbaraz6 , dí«
ciendó; Hade ver hm la pojíeridad,
epée:xSüHcmrre en una mifma per/ih
na, h Mmger , tóReynat..y lo Italia-'
49^tfplH'i^ fabrno'ob fiante fujetar las
fmpHlpisM. fu cólera.
Fue Pythia hija de ArÜlotcles»
tan sábra , y prudente como el Pa-
dre , dotada de gallarda preícncia,
íobrcíaliente hermofura y difcrc-
clon , y recato , y un coínpueílo
de virtudes mor'ales. Preguntóla
un Philofopbo : Qual era el color,
que
DISCRSO¡ON. : tn 1
que dahamejfir vif^^ d fif*^^^^
Rcípondió prompta : for mi eUc- «
don , el de la modefiia.
Concurrían muchpsrCortcfanos jy^ „^ i>^„^. ¿^
en la Tertulia de una Dama difcrctaj Miondiz. d* ,i a-
propUÍicronla , en mododeProblC- mgemfamente m
ma : Que era lo que mas ofinMa a '^ »««*^*
los fentídos^. de el entendimiento*
Rcfpondió lAmly nada me ofende
tanto , como tolerar la hediondez»
de un animal muerto ,o los difcurfos
de un tonto ^refumido , y porfiado^
defeBos , que ordinariamente an*
dan juntos .
Eftaban para falir los Rcjcs^ Don mustié nutf.
Phelipe Quarto., y Dqña Mariana de f*^'*»'-
Auftria á Atocha , detenidos en qup
baxa0e de fu Pofada la fcñora Maf-
cariñas 5 { que fti^ un^ Danoa dif-
crcrirsinia ) dixo fu Mageñad^ cnfa- .
dado de lo que aguardaba : Vean fi
'viene í^ «/»g^r , á tiempo , que ef-
tando ya en la puerta , lo ovo, y '
bol viendo la cara á las Damas com-
pañeras , dixo nKÍurada : Que 'vie¡q
' ^O ejla
r
i 10 DELEÍTE BE LA
éfta el Rey ,faes llama t^u^eres 4
las Damas» •
CAPITULO V-
Z) E SjftIKAS , SENTEN-^
Cías,y hechosde Philofophos^y cit'
riofas moralidades»
Diví ingoquo- /^Euxis, cxcclcntc Pintóf cntTC
níam «temitate \^ j los dc fama , cfa eCpaaofifá-
£Ty«r2^4 í íno en fu Arte , y haciéndole cftc
ti sáku : Fcftina cafgo los quc pfofcflab^n , rcf-
pondia: iVb confiderais que las ohras,
que fe hacen para eternizarlas en el
aprecio , y la memoria , es menefier
que fe ^emediten mucho\
sjbiát refptuftdi Concurriendo con muchos Sa-
^¡^^J^^''^ hios <n los Juegos Olymfácos d
^miftH*s*feexf»^ Philofópho Bias ^ (ele hicieron üetc
tiá , j»ár4 í/i«e¿» jpuedc Uamarfe dichofo en cftc Mun*
Míima .mrdts*J ^^ • QuM csla áccíon mas dií]cuko>-
f£i de juzgar ? CJual la mas diíidí de
d^dr^^ Qual la que ¿ébc cumpliiíc
íia
DISCRECIÓN. 111^
fín efcuía, ni oaiiísion^ Quales las
operaciones en que los. hombres han
de fer mas folicicos I Qtal la que
pareciendo pereza , merece elogio?
Qual la que mas defeá el abatido , y
k qUjC mas aborrece el prófpero? Ref*
pondi¿ á la primera : El mas de/gra*
erada en el Sigla es aquel ^ que no
fakeftéfrir ,y contra fiar las infeli'.
e/dades i porque: ellas no mataran^
Jt las refifiieramos con animo fere^.
no, y á la ÍGgunda : El juicio mas
aventurado es elquefe hace entre.
dos Amigos , porque fe ha dk perder
nno de ellosiy alcontrarh^ entre hs
que no lo fon y elunofe gana; H b
tercera dixo : La acción , que mas
prudencia remiere para medir fe ^ es
el tiempo » porque ha de fer de modú^
quemlefaltea Uraz/m j\par,ah^
cer bien , ni le fobr€al.oció,para ha^
cermaL A la quarca-: En lo qj*e no
fuede hanier amifsvm r^i efcufa , es
en eumpkr krofiestdo. Arla* quinta
tcíponáiOiLa mayor* vigilancia fe hai
Ó 2 de
*\
^
/
DELETTEDELJ
deponer en procurar los fanoscon^
fejoSypHescon eUosfe def precian las
emídaciones , j afianzAn los ac'ter*
tos. A la íexta. La perezca es útil,
guando fe gafta en' el fáh'to efiudio
de elegir jínigos ypara conocer los, y
no de X arlos nunca ^ fiendoles igual
en lo prófpero ,j adverfo. A la fcpti-
nia concluyo -.Ló que mas defeaei
de/graciado, es, la mudanzji defor^
tuna yj b que mas teme el prófpero.
ntfftttftd mwd Embiandoá Phqcion^ Fhilofo-!
^VJÜl^t. Pliordc Nación Griega . elMagno
mtrtfidefprecicde Alcxandro Una cantidad de piara,
Sr^i;: didendo los Mcnfageros: Eftcdón
u aftSdit ftr yor- fe Hacc nucfítc Mon^rc» , por lo
íábio , y poco ambióiofo quc:crcs¿
Rcfpondio : Decidle , que aprecio ftá.
memoria , y favor , pero noju the-,
joro^ ,qUe. de:e^ de JuimhíryparafUf
fiterainfamar miQfm,que me. en^
feñaa def preciar riquezias x y qua
fip4¡qu^ldf^ ük'P^rinap£S¿es ferdie\
€onfe¡Qs4que éneff^rcauMqite^mei
femite fe )nuefira cruel ^ipaesie-^
.5 • nien-'
»4¿l9riá,
-^^
\
DISCRECIÓN. . ^i 3
tficnd^mepor bueno , me h4*tifÁ4f:
mudar aparecerio, y no exfonervutei
i que ht iñl codicia me haga malo*
Abogaba C;l EloqUCntiísimO De- ámeme Oemaf-
mofthcncs en dcfcnfa <k un hoin- ?'""/ *""^»=
^ , . ^ La Oíftrmio» áe
pfe que citaban para condenar ^ us senadores en
muerte 5 v al esforzar fu Oración {Z^'^'n''"' T
/ , rada refoluftm dt
con authorizados textos del Derc- negocusyj expuef-
cho . que po%ó . y maeftrcó , H¡- ZL^Z^Z
zo reparo que los Jueces fe diver- i^t»-
x\zn hablando entre si $ y apartan-
doíe de el principal aíTumpto ^ en-
cadeno un cuenco , conciliando la
atención 5 es el caíb ^ feñores , digno
de reflexión ., y acaeció aísi. Alquil
Jó un Aldeano á un Paílagéro un
Aího » falieron a la jornada junto»,
el dueño a pie, y cflbtEo en el Ju-
mento. Era en el Eftio , y hgra de
medio dia , fat-igaba el Sol , baxó-
íb aquel á pie , acogicndoíe á la >
íbmbra del Jumento. Eifo no , dí-
xo el Alquilador , que joel Jumen*
co alquile , no la fombra j y aísi
apartaos ^ y dcxadmela : EÜb no;
Oj re.
i 1 4 DELBTTE DE LA '
reptó el otro , que fi d Afnono fe
puede apartar 4e la fombi^a ,<juaii-
áo yo pague el alquiler , tatnbíen
pague fu íoinbra. E aqui armado
• el pkyto iemfe la's partes , y <]uc
taíi ai Tr)buívál con fu querella:
citaban divertidos , y filenciofos
los Miniftros ^ eurioíosde faberla
Sentencia de talpléyto j.y el dicftro
Orador , dando «n gblpc á la Ca-
thedra , exclamó enardecido : O Se-
n4do Supremo i eíUe ti defpreciabU
ih'ma déuñ Afno os merézjoaatefp-
írhn ^y no la importancia déla 'vi-
da de un hombre> De que reconvc-
fiidos i o afrentados, enmendaron A
y€i¥0;y DeiiííQfthenes corifiguio li-
bertar al que defendía.
j>t Afeies * «tt ;, . Un Pintor de moderada mano
J>ÍHt«r prefumido: ■ ■ ^ . j , . . • , ¡ ,; . ■
£1 Ademo exterior íc cmpeno ^»rctrácar cl'Mortginal
di mas ptchfr ¿^ Elénáiq'tie de ^el pincel de Apé-
4pmepctá Jt ids y- 1 V • 1 I 1
íofas. les > liéndo prodigro de la hermo-
furá y fe <jclebraba por milagro del
Arte, fefoi^o aquel ;,'quanto {Hido,
la idea i y viendo que' r»o podía fa-
. . car
^ msCREClON. ; ^ 1 5
car cí rofíro de muy ordmacio /pufo •
toda fu aplicación ,y connato en el
vertido , Y ropagc > los colores mas
vivos j.,Io$raaí áriQSi'ealcesj llenóle
el cuello de Perlas , el pecho de Dia-
mantes. Miróla A peles y y dixo rifuc*
ño : :Ami^ji f^ ^^ ^^^ pi'uent ajados
na ^tfdffijp rttr4f4rU hermcfa ,Jf.erQ_ •
¡a pmfdfi^ rknt yv a/sp tendra^ mAs
Novios*
Marco Cat^n.ácí:ía,íqucqy?T í!^c«fi«:,íííMs- " i
tro acciones <íexabaít íbmpne arrcr l^" f f^.. ^\ '
pcntímíento de executarlasj^<ir/^-
ereta a mífger 5 hacer viage por
Ji4ar , píidiendopor %ieYr.0: » orar ; ;
enpuhlicosyacofífejaratoníqSf ! ' ,
Veiafe en lo antígtio en Roma "MardUud : b»^
pn fumptuofo Sepulcro, en que fe ^''rr^L'-íí
gravaba con letrasíJíeor.Ojeft^.Infi- ykm^faét^' •«
crípcion : Pajptger(f,fí^pf-J^de-^if^f' . , , ,
Jof y advierte el portentofamUagrOy
q(ie^em'4frra>ffia:Pyra^\m Marido,
fmíK mogcc, íií? que teng?i>. ^f»
cordias , ni contiendas, ,
Advertido Julio Geíar de haVer ^*^ «* Mmeh
0+ un ce-.
r
, 2\6 DELETTE I>B LA
ctfárinuhtmtj yj, hombreen Roma, que fe le pa^
d0. recia infinito , como era afst , hi«)-
le venir á fu prcfcncia, y le preguntó;
Decidme acafo, podemos fer h^rma*
nos ? Vuefird Madre eJiu'Oo en efia
Corte en fujuvetud t A que ref-
pondió , con poftrado acatamiento:
JSlo fenor , quien hahifo en ella en
tiempo defHmocedadyfue mi Pa^re.
stmnciás ie u» Trcscofas decia un cxperímcn-
Mfcreto y jQbre de- , i . j r
piMiáds , fieyttí^ tado, ique le vengaban de íus enemi-
^ ^Tf* . ¿OS'. Pedir mdsque le diejfemplej'
tear mas quevenciejfeni jugar mas
me ganaren.
utrMtdnd : De Pinta Hyfopo en fus sabias Fa-
imch0í modos fe ^ , t-irrví J
nuraiUd efta F*^ Dulas , qüc havtóndolc laudo de
huayj, H uAs MU conformidad á la caza en los Mon-
«j , ^e las *fir- i
t4s del F^dtroíP, tcs á Jumcuto , la Rapóla , y el
íií;,7«i%¿ ^ i á- d; diftribük la prefa , tocó
íhofuy.ofientMwt fcnáíáf páftes' ál ' Afto 5 quiíbcjuc
^dH "' fucífcn iguales , <lc que ofendido el
León i dándole una manotada , lo
ahuyeñio , mandando a la Zoír^,
que tomaíTe para si 5 á que rcfpoo-
/ 4ió: ^odo es vnefiro. Principe de los
1
DÍSÓRECION, i\7
(frutos , [in ijjue a mi me deba tocar ''^
eofa alguna. Quien te ha cnfcñado á
fer tan gcncrofa ? preguntó el Lcon:
JSJhtdoéfrina la ií/>r^»¿¿/(refpondio)
del bárbaro Borrico , que por ferio,
'vatan efe arm^ntadoy y jtifi amenté
cafikado.
Previniendo á Scipion fus Auli- De stifm -. k«-
cos ,/íc guardaífc de las traydoras Z"**^' "!!^'f' ^
cautelas de Maíiniía , reípondio niu dt cmtia.
prudente : To fiare de fu amifiad de
tal modo , que quede affegurado de
Ji4 perfidia.
Las continuadas lluvias, y nie- MerdU^iQúten
V€S fítiaron en el territorio de íu *" >"^rf«^ \ ^<"
. , Til II qae HuefítU, a tt-
QtHnta a un Labrador , negándole ¿m ejiamiema,
k comunicación de los Lugares vcr tf^ '^*' ^"■^'^ '^
dnos , y faltándole los alimentos,
matal» de fus Ovejas , ,y Bueyes
p^TSí manceneríé á si , y á fu familias
obfervaronlo los Perros , y ahuyen-
táronle de la Caía , diciendo : Que
hará con nofotvús elmetrata ajsi
a mimle da de comer ? Fábula es
€Íla, (}ue eníeña mucha moralidad.
De
r
11% DELEITE DE LA
o»/4a*< iti ^t- De edad de cinquenw años crá:
uMe en sdpm^ Scipiotí , y úo havis vendido , ni
jtnfuumf», comprada- hafta entonces cofa de
precio , porque fe contentaba coa
poco. Moílraronle , por íí quería fe-
riarle y un Efcudo fuerte , j bien
gravado j regiílróte , y díxo : Mi de-
jen f a en las Bat4l£<ts , mas Ufa de^
la mana derecha^ quédela izoO^uier'
da i y afsi tenjip^or inútil e£e gaf-
to, que me cenfurara la emhidia.
De siftmet r vre- Dlciendole á Sócrates , que cíer-
domintt de el Sd- t<t 'r ' t -rr'*'
bio )í fin indina- to Phuonomico havia hecho juiao,.
por fu femblante , era hombre de
peryerfas columbres, rcfpondió: Co'
nozjca , que efie Arte no es tan 'ua -
no y como penfaha , pues ejfe hombre
dice lo cierto > pero fe engaña en no
penetrar , ciue mi cuidado hafahidtf
corregir el defirdende mis pafsio"
nes, cafiigandolas lo mal que me in-^
clinan , apartándome dé ellas , yfi-^
guiendo las 'virtudes^,
Füéíe pronoftícáda por un Ago-
rero al Gran Alejandro > que le con-
: . ve-
(tones.
lie Hit Villano- %
Alexandrt-
DISCRECIÓN. 2 19
Knia , para tener propicios á los
Diofes efi la cmprefa , que intenta-
ba , facrificarles lo primero , que
vieífe al falir de fu Palacio. El íuc-
ccfsivo dia determino cumplirlo, \
creyendo el error , y encontrando
con la vifta a un Labrador detrás
de fü Jumento ¿ le deftinó á la ho-
guera 3 yfabicndo por lo que mo-
ría alegó fer ínjufto , pues prime- .
ro que a el vio Alexandro al Afno,
que erad que debía morir 3 y afsi fe
hizo. .-...-.
Preguntando a un Laccdemo-íi Dem iMtdemo-
«lo . que pena dabín los íayos á el ZJ„^^.
adultero , porque lieurgo en fus ves matjir*s de
Leyes no hablo de ellos ¿ refpon- " "t"'
dio : No hofj ejfe pecado en Lacede*
Tnonta. Y íi le hu vic0e ? le rcplicároni
No *V€h que es imfofsihle en Refu^
blica 5 donde fe déffrecUn las riqtie^
z^s,yadórnos,yfoíoJeAmalohch
^ Yendo inal fatísfecho Platón d* ndm ^dí»-
¿e Dionyfib ; Rey ác Sicilia, le di- ="'>•
xo
aao BELEtTEDELA
to al dcfpcóÁrk'.Na mttrmaref de mi
^» //» T/rz-i-^í. Rcfpondiólc zNotit'
ne Platón tan poco en qtie emplear
el tiempo , atíe lo de f per dicte en e£o.
iHVomfp^: im- (¿edó' prifioncro , y tñal he-
fottderable amar i^ , ^^ * » / ^
URepüUkd. rido en una BacaUa con Micry dates
Pompcyo , gran General de los
Romanos , y para traer aquel Pr ki-
cipe a fu Partido un Caudüio can
fetklado , y de tal ^ma » le dixor
Mucho te Sera ^fiquifiejfesfer mi
Amigo» KcSf^oaéxbXo.viSiefio' te pue^
de fer de férvido » U confeguwras^
fiendola de mi República,
ptcieariK, Preguntándole á Gcer6n,quat
Oración de lasdeDemoftbenes^ le
agradaba mas I Refpondia : Que la
m^s larga ipor me tenia tanto de
buena , comade, mucho,
lit m pm/óphu Llevando óerto Ciudadana un
mala sfimia , que híjO lujo a un Pmloíopho , pata
Uiifmam4. ^^^ ^^ ^^ g^^^^^ j^ maeftraíTc,
defpues de havcr cftado en otra,
. qúiíb enttar en ajofté 5 á. que rcf-
pondio a<^uel Preceptor i Primera
me-
DISCRECIÓN. 22 1 .
me ha'ueis de plagar el trabajo, que
he de poner en que ol'uide lámala
doÜrina , que trae fabida.
Siendo Platón muy anciano , y ¿, p/^,j».
prcguntanclolc, qué edad tenia ? Rcf-
póñdiÓ4 Veinte años , que fon los
que hé 'Vivido con de f engañó , y co^
rtocimiento de la caduquez» de el
Jidunda.
Decían los Efpartanos a fu Rey jn LtomdM.
Leónidas : No tienes que bkfonar,
pues íolo excedes á tus VaíTallos en
k authoridad de la Diadema > a que
refpondió : Para ajfegurar ejfa
Dignidad, hwve menéjier fer me-
jór que 'vofitros , adquiriéndomela
^on mis méritos.
Mirando cierto dia Catón las Dtcáth.
^(latuas de^lasiYircudes de Roma,>
le dixo uno de los circuuílantes, qué
por qtc no íe: colocaba alíi la de un!
Philofopho tan grande ? A que ref-,
í^Q^\Q^\iR^JJ^fdkaJidomiíma*
:^n 40}tff6ji»gT^ ; lo echáis memA
F^os y los prudentes h y Jt ejluvfer ai
' '■ { " " ' di'
aaa DELECTE DE LA
diñan los émulos^ que era mjnfiif
darme lugar entre Héroes tanjan",
des»
De un RmMtT gy^ Muccio , ConfuI Romano^
Midlb'tm difim^ <fc pcrvcHas cofttrmbrcs , etnalo de
*"' las Virtudes. Viole el Puebla an día
futnamente triííe , j dixo juiciofo:
Delfem^ante de Mucchfacff una
dedos confe(fuencias,a aetiehajtá*
éedüb algún gran mal ^ 9 a algún
hombre honra da algún bien»
lie Venen s tt Focíon ^ Capitán , y Philofopha
Ifkiívfepbue Sel- -- -r-V •• n r
rugM» ytHd red' oc los Athenieníes , vma guuola
hid» del mmie, ^^ ^ xcivco de uii Gampo , de cuyo
cultivo Tacaba lo bacante para alír
mcntarfe. Etnbiólc un explendida
prefentc Philipo , Rey de Macedo»
nia ; efcusófe á admitirle ,. y perTua-
diendolc con infancias fus Amigos»
j Criados lo recibieíle- , |ior bien ds
fiis hijos , reípondió^: Effa razfin
m'tfmame empeña en no aceptarla^
porque fi eüos fueren buenos, pocq
les hafia ijfi malos ^ naitíé^ranh-^
xarles con que/ean*
De
discreción: -2 2 ?
Dcfcando un pobre Poeta Gric- »•»?«'- i ^•-
go complacer con fus Epigramas a üm^ Efipjmés.
Auguílo , le dedic(!> tantas , que ini-
portunado el Cefar ^ para rccom-
penfarle en moneda equivalente , le
rcípondió con Vcríbs de fu proprió
sngento} y dandorelos,l9S leyó, elo-
giándolos , y con defembarazado
deípejo íacó de la faldriquera unas
monedas de oro , y fe las dio a!
Emperador , diciendo : EfiA corta
ófrenia , Señor , t$ impropria a
*vuejlra Soberanía ypero admitidla,
porque en ella os tributo quanto
puedo. Movió á rifa al Concurío 3 y
agradado Auguílo , le mandó dar
una gfan fuma.
Diólc un atrevido un recio gol- TitSíAnta.
pe a traycioh tn la cabeza á Sócra-»
tés , ponicndoíc en fuga 3 y el Phj-
lólbpho , íiri altcrarfe ¿ viendo la pri*
ía que llevaba , decía : Huye fin mie^
do, y ia €idpa no es tuya^finomia^pá^
gando ia inorancia de haver faii-
Jo de cafapn morrión e fia mañana»
Cul-
Í24- BELEfTMDELA
Dt iHtmfkmu Culpándole á DcmQfthcncs,quc
dexaíTc; de admitir los Empleos , que
le ofrecía fu Patria , aufcntaDdoíc
de ella , reípondió: Guardohte ahora
ejfe favor y porque Ji le acepto , no
podré fervirla aefpues,
o qKOHto mit ef- El miímo Piíilofopho decía a
f tn el Mwidt, - . • . * ,
un Satyrico , <:|uc lo murmuraba
todo : Ta te ajfegwro , que fi twviefr
fes de Saino lo que de Parlero , no
hablarías tanto.
Di f^pjru, £f 3 cftilo de los Romanos , que
los hijos de los Nobles , y Minif-
tros , llegando a la edad de fíete
años 4 y concurrieííen en días ícñala-
dos al Senado , alternativamente,
para que deíde la in^ncia fe adief-
traflen , oyendo a aquellos honi'
bres Sabios , y en tan corta edad
les hacían , que proteftalTen íccrcro*
Acaeció , que entrando con fu Pa-
dre , que eraConíul, el NiñoPa-
pyrio , y dilatandofe el O>ngreífo
aquella mañana mas que otras ve-
ces, bol viendo tarde á fu caía, pu-
fo
DISCRECIÓN. 12 5
ío en curioíidad cüidadofa á la ma*
dre , preguntándole al hijo el mo-
tivo de tan larga conferencia : el
callaba , por no relaxar el fecretp^
pero viendofe oprimido , fíngio»
con gran 'miílerio , que el aíKunp^
to mas grave de aquel dia íiic : Si
feria bien , reípeébo del confumo,
que havia hecho de hombres la.
Guerra , que las mugeres tuvieííen,
dos maridos , 6 los maridos dos
mugeres , quedando fuípenfa la re-
íolucion hafta mañana. Creyólo la
madre , dio cuenta á las Matronas
Romanas h de fuerte , que en bre<
ve alé entre ellas público , y te-
nido por cierto. Congregaronfe
muchas , y compareciendo en el
Senado , preponderaban en alta
voz fu quexa , alegando fef mas
judo tener dos maridos. No com-
prehendían los Jueces el caíb , y
íabido , fe reduxo á rifa , bolvien-,
do . ellas con la afrenta de enga-
ñadas , y a Papyrio fe le dií» lúe-
ttó BELEÜTE BE LA
gD la Toga, en premio de fu arníido'
fadifaedon.
0# iMimt» Díxo Diogénes a un Mancebo
anardfado, que afe^abaínhcrmo-
üira con poco decentes coftumbres:
No te afrintast ojoven^dtjacar de
und hay na de marfUuna efpada de
plomo , mofirandou ingrato a la nd'
turalescja , (\i*tfe efmero en dotarte
de tan nehle 'tmagen\
Dteim/m$. H¡zo fuga un Eíclavo que te-
nia , Y notándole que no hada dilii
genda a buícarle , refpondió : Pues
no fuera afrenta , í^ue Manes pu^
diera lAvirJin Diogénes , j no Dio^
geneijm M.anes\
He AgefiíM'.uájiA Aplaudiendo á Agefilao el con-
«l fin midit ts ái- r 1 r J*l_ l J'r
0k»fi, curto de lus dichas , y elevada for-
tuna, refpondió prudente: A^i^ ten-
gaispor tal, hafia que termine elpe^
riodo>demividaypuesfiendoYued^
*úoluhle, temo fus huelcos , acor dan"
dome y que cometa a Priamo enfeli^
tidad^j ahora efiaen defdichas.
m-níkt. Pccguntandolc á Tales ., qual
era
DISCRECIÓN, :2ZT
era lá cofa mas facÜ , y qual la más
difícil \ Réípondio sabio : La prima-
ra ^ acanfe¡arbúnyylafe^mida, cg-
' mccrfe a sí.tnifmo^
, ■ EligícroB í por Senador ^c Ro- o, cuerh.
- raa a Qtnioio , empleo qac íhavia
riblfcieado con fobrada ambicioQ;
hallok la nodcta cafí moribundo,
pues: falíedo al fuccefsivo día^ y ¡
aun en tat trance admitió la mer-
ced, fobrequedixaCicerón:F)il/»ax ••
apr/fk aJarU ¿a enharaifuena , an-
tes atte efpire.
Leyó Sócrates una Obra de He- AUptfmKfdm
raclíto , y no pudiendo compreheo-
derla coda , confeísó ingenuo, que
era excelente ló que enccndia , ¿re*
yendo lo fueíTc cambien {oque no al-
canzaba $ exem^o , que nos enreña^
deponer k pr^mipcíon.
Era iracundaen extremo la mu* j,^,/ ,„^, ^ ^^
ser de Sóaatcs , v snoíada un dia tre fufrmitmt 4$
con tu marK3o , oetpuss de pror« ^^
rumpir contra xl much^ fnjurias»
que tolero prudente, le arrojo Una
P 2 hcr-
1 2 8 T)ELETTE DE LA
'herrada de agua afquerofa , á que
dixo rifucno': Siempre tem\ o¡ue t^n"
tos truenos parajfen en Uwvia.
^ FwM«. Embíó Alcxandro Magno a Po-
ción un magnifico regalo , d qua]«
admirandoíe de aquella demonflra-
don , preguntó á los Menfagcros:
. Qiialifra el inotivo para ufarla e»
fu Principe ? RefpDndicron : Que
por tenerle por el mayor entre los
demás Philofophos i á que dixo:
Pues fenores , b>ok)eos effe 2i4agef'
tuofo prefente , que na amero admi--
tirle , por no decaer de la opinitm
en que me tiene.
De m ^mmi Vieudo uu Cortefauo de Róoia
Sobre el muiLe /- t \ -^v • • . t^ -i i
ituUiiu exenim ">lo ^ Domiciano , Emperador , le
ie el Emperador, preguntó otro , íi podía hablarle > a
que le refpondió : Entrad , que le
hallareis fin acompañarle né una
mofea ; aludiendo á la vil divcrüon
, que tenia , de matar eílas fabandijas.
De Diogtnet '. u- , Llamaba oycntcs para orár cn
publico Díogenes , diciendo : Ve-
nid a Oír do¿irinas bMesi Cercóle
graa
^trtad Cima.
o
un GentU*
DISCRECIÓN. 2 1 9^
gran Concurfo , y caqfado de lo que.
fe dilataba, fe iban apartando, de que
prorrumpió impaciente : Idos todos,
aue yo convoqué a mi Sermón hom-
bres , no jumentos , quefolo entien-
den el idioma de los. rehuzmos* , , , r;^
Preguntando un Gentil por De
irrifion , á un Chriftiano \Que har^ ^*
ahora el hijo de el Carpintero \ ( ha^
blando de Chrifto nueftro Picp) Pjcf*
pondió : Labrara el atahud de fur
íianó Apofiata , i quicapoco antes
havia muerto un rayo. _, -
' ' Perfuac^endole á ^ Sócrates fus Destrcrk^titoMf-
Jiferos , y Difcipulos , procutaffe ■.ttü'^l'^'Zi
libertar la vida , expuefta al fuplí- fi*»^^ « t* pr«-
ciq:, condouendoledetus Hijos,, y maspropriade un
Amigos, reípóndió : Muriendo inot- ?«/««• chtifiu^
eenté , cmdara utos de mts h$jos, ,//.
no careceré mucho , pué^s , precifa*
mente m^haveis de ffguir aprifa,
, /; .Preguntándole ;á! Demoprit^, j^ejimi^ctih
que-pqr f^e;,ficpdpJiombredp,tap :\ ,
^5 • S^-
í
1 j.
2 30 pEtmrE DE LA
gallarda eftácura , fe' havia cafado'
con mugcr pcqucSia de cuerpo \ RcC-
pondió : Porque fiempre fe hd de ef-
coger de el mal el menos,
imfimi «Mor. • Promulgofc CH Roma una Ley
tan riditulá, como fué imponer vcin-
'. te y cinco maravedis de pena al bofe-
tón, haciendofe tan dcfpreciable, que
cierto Ciudadano donayrofo , en (u
ifrífióíi , andaba dando bofetones , y
pagando la multa , y afsi huvo dehrc-
vocarfc , con no poco rubor de los
Senadores. * !
Dcda un pcfvcríb' ,' conocido
por tal en las columbres , en tono
de piedad; (y era íindicaabn) Temo
que los' Athenicnfcs , íí fe buelVcn
lotos , maten á Poción , por lá clari-
dad con que los reprehende $ a que
reipbhdió , íábiendolo : Tjo recelo,
q^e ahorquen a ejfe hombre , fifi
« ./• • r huelven cuerdos,
mifnufereptredt Ycndo . Ifmcnias por Legado
t^TSÜptüár <íc ios Thebanos aí Rey éc Pcrfia,
redcrico, kqmen « fe 'pre viníeTon , havia dfe •hacer lU
reffemud : Et mi- * . _,
hi,&Petro. ' • ttn-
^r^ ^ • ^*
1 1 < . •1*1
DISCRECIÓN, .231
Bmbaxada ante aquel Principe de
rodillas , en forma de adoración»
parecióle barbara idolátrica Cerc«
jOionia , f para cumplir {in . coof^-
.rar en ella^quando le hadaba, ar-
rojó en el fudo un Anillo , que entre
los de aquella Nación es imagen de
reípcto , y deda : No a^t) el cnltQ,
Jmo.afLjinHloi- i .•
Gran moralidad enfenan mu- ^mdUiá -. stht
..chas íle Jas Fábulas. Publicaron tidl^de^lJl/tZl
Guerra Ayes ^ y Animale&í cayó f^"* lunarfe, y
en acrra de la batalla un Murciegalo,
aíióle la Comadreja , y alegando
que era Ratón , le dexó. Oyólo el
Gato , y queriéndole por prefa , di-
fXp ícr Pajaro :, librándole afsi de
Gato , y Comadreja , que es lo que
.hacen los Lifopgeros^ que quieren
.vivir con todos. .. ,: »
Motejando Mctello, a Cicerón nt ckerin,
. de baxo Uñase . le dixo: Saves amen
/« f ^álf^ifL^ rcfpondió :Sí a
jki tuja , í^ífici^enfe, ío. /!¡j¡fe forana,
^ P4 ' alu-
=«32 DÉLEYTEDELA
aludiendo encftóalá opinión ^que
'tuvo de pococafta.
Hizo un hurto un Efclavo de
Cenon ^ tnandó queleiazbeaíTen ,y
al recibir los golpes áñái-Perdond-
me t Señor i que es mi hado elrohar"»
A que rcípondió: T el mió espigarte
'for Ladrón,
m ijff^ Notábanle a Lyíipo -, que en las
infancias de un ruego ', que hizo á
Dionyílo', Rey de Sicilia, no pa«
' dicndo convencerle ^ \fe húrm\\6,
hincando la rodilla ; a quedixb : Mo
es cargo mió , feñpres , Jino de effe.
^yrano, que tiene las orejas a hs
ptes,
íttTtmijttdeu Themiftocles hizo Almoneda
de fu Cafa , y mando al Pregonero,
que entre las otras calidades dixefle:
Que tenia un buen 'vecino ^ dé que
fe hallaba tan poéo,
»ecmUo. Culpándole á Camilo, Roma-
no , que ya en fu anciana e;dad d<&!
xaííe de cákikm hijo ,. que tetúa
único y J6ven ' de altas v crper^nizís»
^ xc£-
- DISCRECIÓN. 2 33
f cfpondió : No tómúeffn refihciúh^
"forqiie unos me -han ofrecido para
JSÍueraDamarfcaidtros ingeniofai
otros hermeffa 5 &fros^, Iluftre Li^
-nage , j ninmnúrfue frM la-njiittyo
bufeo para lapofiéridad, qué ha de
fer modefia yprudente yj dotada de
•'virtudes , y- a[si tendré lo^ Ni»-.
tos que de fio ^ • ^ ' ■ . /-'
Aquel Sább Pbrtagaés Don 2i»diiid,
Francifco Manuel , cuvós Efcritds
i fe adquieren tanto á^Üaüíb;, aconfe-
'ja ^quc huyathbs:tie las Damas /poi-
qué las liermofas ion precipicio éz
los hombres.
- í Obligados a los grandes benc- i>< H'fi^ • i*
• ficios , qüfr recibieron de Agcíflao tliJ^tZl, ^
los Tafíos , le erigieron Templo,
inticülandolé Dios. ( cftilo deia bát-
^fear^* Gentilidad ) Vinieron a dadc
cutíftta, y puefto.cn lo$cftrivos de
la cordura , preguntó á los Mcnfa-
gcTos , íi tenia íu Patria poteftad
^pavá hacer de los hon^^es^ Diofes?
i{lefpottdi«r¿á (pea j-ü jqúc .dixo:
hünefiiddi^
\-
í 34 DELETTE DE LA
fia yfues , uémi^s, hdcefls primera
*üof otras lyeydades , obrandá coma
téiles^y entonces creeré ^ que mepo^
deis ¿ar ejfe renomlfre^ue ahora no
admitojhafia fener ejfa experiencia.
».«»M.¿íj#:K En una Ciudad de Grecia llctó
tof» efmMte de u 3í tcymt con tal fuerza el humor
. melaturolico «X que muchos (efp^-
cialmence mugeres , qué allí ^afi
•-h0Uc(liísinias):rer macaban cp la
?de(éíperacionde no hallar remedip^
'porque ,no Ichavia .enJa Al^dicinas
>pe(¡Q ?un ^ptudcnte ^ediccf pidi^ á
vjá Repúblicfi :, publicare por: adic-
to, qüíc todas las queJallecje^;i
- : • en el cruel irophUb dCi la , 4prehen-
fioú , las IlcvaíTen á enterrar, def-
nudas 5 y el tiemor de llegar a e(fe
trance , que contemplaban inde-
cente al decoro de fu reqaco ,.obr6
de modo» qute extbguió la enfer-
medad.
De T/iiih Dixoles Tales á fus: Difcipulos:
Para nu^k pnoprk'^s, 'mvrtK^ ^iw w-
;<i;/r. Replico ópm clk)ftilin-Qaci>i«
^ llcr:
w/#
' DISCRECmiSt. 2 35
Méf : Pi*ef p9t que nó te muerts>Kcí-
pondÍQ el Philoíopho ': Forop$e esh
proprfo.
Dixole con gran fevcridad Ale- ot Diogem,
xandfo de Msícedonia a Diogenes:
No temes mi poder} Rcípbndio: No^
porque fi eres bueno ^ no hay por quei
yfi malo , los Diofes me guardara»
de tu 'violencia.
Culpándole á Philoterío , que j)e TbUtfix^i
introduxeíle íiempre en fus Conde-
Áins malas á las mugeres , qqando
Sophodes las pintaba, buenas , ref-
pondió : Porque ejfe Philofopho las
fupone como dehenfer: t j yo como
fin* \; ■■
'■' Hace un Dialogo el Pecrarchá, nwaidM -. xn
entre un Markíero,*y un. Merca- ?'^.' ^ .'" J^T"
' / . _ jen intxttMlts US
o^ ,~ que' cafuaknente' caminaban íiUgrus ,jcm*
juntos. Pregunta el Mercader á el '" """''''
• Mmncró:I)oitde Tmtrio éuefi^o Pa-
'^r ? Refpondió , que en. el mar. T
njuefiro Abuelo , y Vif abuelo ? En el
m^r tTcakñsxi.'í fMendo '€Jfo , es
pofsible,que te atretvasa embarcara
Dif-
V
\
236 DELETTJEDELyí
Difimuló d Marínqro , y fatisfizo
con que no tenia otro medio, ni h-
cukad para mantener fu familia 3 y
. i breve rato preguntó á el Ciudada-
tioiHa mtserto 'uuefiro'Padrci Si. T
dónde falleció ? En fu cama. T'uttef-
1ro Abuelo \ En íu cama también. 7*
- es pofs'tbUyfenor^ que con effe deferí''
gaño tengáis alipnto fara acó fiaros^
De m perfiMk : Moftrandólé el Emperador
MorniidMt ^ aur- Conftantino a un Embaxador Perfia-
a efcnsáiM, ^^ j^ Gorte de Roma , fus Edi/idos,
y grandezas , y .ujulcitud. de Puc^
blo 5 y pregubcandole, que le parecis
aquella fumptuoíidad maravillofa,
que tanto concillaba la admiración^
K^poadí6:Sereñi/}^moPrfnci^e/io
■hay corHif pon*derar lo magefimfo de
tahnáqmna 3 pero advierto , -q^
también aqui fe muere,
anfejo de Di»x<- Mando Diogcnes a : fijs • Difcí-
pulos , que no fe empeñaífen én
■Corregir á los prefumidos , porque
era infamar la Medicina, intent^ar
curar los msíigr tos,
. So-
nts*.
^ mscREcioisr: .2^7
Socuatcs, que fue tenido por Unum' r"^'^^" *
Oráculo déla. G¿níilklad,'dccia ció- nihii fcire.
gtandob : Sólo tengo de menos ígnü"
rañte el faher que ignara, - >
- Af ifliodcs- dedico^ áPJatón, fu ^logh^^apiao-n.
Macftro , una Afa,xon cfta Infcrip-
cion : Aquel Varón , taninfigneen
fabiduríd , y 'vtrtfides , ¿¡ut. na^'
den ÁUbárlt lof mahs fin hacerle
injuria» '
Quién le mete a el Zapatero ^ ^Pf^"- . ...
/ i '^i - < I \ A / /2 Tractcnt/abrilia
(decía Apeles) eneenfytrar « rojtro fabñ
de U imaien^Mrrefieíian bienpun- ^" . .^"'^"^ "'"*
•,c>- , J I í crepidet orar.
tadóflos zapatos y que es lo que le
toca a fu oficio jjy fepa , que yo no
daré voto en.elmódo de cortarlos.
Tenia Catón en Romael cargo sohe ei abufo de
de Cenfor , á quien tocaba ercor- tZfZ^^
regir, y caftigar qualquiera acción, ro.jfudmoc*.
• que fe opufieííe á las buenas coí-
tumbres. Acaeció averiguarle' á un
Senador , que eftando en la mcfa
con fus hijos , y á vifta de la fami-
lia , hizo alhagos poco decentes á
fu propría mugcr , y le condenó a
no
[lonM feligro.
a3t DELEÍTE DBLjÍ
nd entrar en el Senado ea dos años»
didendole : Adfuiertote^ que táler
demanfiradonisfon de mat exer»'^
fb ,j a-tmmugerfila kepermitiéle
que me oBrace^iertéíoh otroe^uan-
do trueudy porque es mujffmedrofa'^
com9 foeerrimdofe de nif , me ar-^
roja los Wazjs^*
»e Dugems. Fabric^ uoí niágtii6GO Palacio
cnr Falcrtno un hombre rico , y por
confcqucncíx avaro f pufo en la
porcada rComo^Gerogíjfix)j|a^n-
ciofo: Por aqui m entra cofÁ mala.
Reparólo Díogcncs^ y preguntó^arlos^
Crüados ; Si aqueüsCUfa Unía otra
pftrtaX Rc(pondicFoir4:]aer ñor Pues
fientrs^ ellaet que fufa aquella
Inf criación > Ixt Infcriptcioeí ^miente ,
porque no puede haver cofapeor.
Viendo eí mrrmoPhibfopíio la
Di el mifm, Cíudad dc Mindo, que era rtiuy pe-
queña, y de grandes puercas^ requirío-
á los habicances: Si naqueréis que la
Ciudad fe oshma, cerradias Ruer^
tas^
a i* «
Prc-
-J
: DISCRECIÓN. 2i9.
Preguntando á un Cortcíanp,> ^<^"» ^ «» c»»'-
cckno le ha via parecido cierta Corte? ****
Rcfpondió : He vifto én ella admi- *
raciones^ , porque alü predica el
Lobo alas Corderos i oye la Zorra
de Peninnciayy el Lee^ reprehende
ÁelAfno de fobervio. Sobre que di-
xo un Difcrcto : Pues -ejfo es pif-
iar en 'verdadero retrato las Cortes
todas.
Didendo un Bachiller nial de cnrigt cuerh i
las aplaudidas Obras de Anthiftenes «»'^'>"^-
delante de Cicerón , le preguntó : S^
ha*vM hallado algo bueno en ellas>
A que rcípondio , que mucho , por*
que induian grande do<5trrna 5 fobrc
que le corrigió íevcro el Philofo-
pho ^ diciendo : De ignorante te
acreditas , a/ri en lo que njttuperas^
tomo en lo que de xas de celebrar 5 j
efiome perfuade a que ni uno , ni
otro entiendes.
Oyendo Dic^cnes tocar muy j„jD«xe»«.
mal á un Gaytero , y que al ronco
ibnidp de la Flauta fe levantaron
co-
2 40 DELECTE DÉLA
como ahuyentados los circundantes,
le dixo : Dios os guarde GaUo,
Fk'cguntóle : Por que me llamáis afsii
/ A quercípondió : Porque el Ga-
lio defpíerta con fu ^anta , y
njos efpantais ton njuefiro mjh-u^
mentó,
nt el mfm. • El mifmo PMofopho decia, que
el Oro eftaba' amarillo , como te-
merofo de los muchos , que an-
daban acechándole para encarce-
larle V o hacerle cómplice de fus
infultos. .
De Tertitt. lie Nofolo uo fc ha dc vloIar cVju-
donde fe tenih ti r ' ^ \
^ajil: Amicus ramenco , que con reípcto a lo que
ttfque ad Aras, fg promctc , ha de autorizar el he-
cho de la verdad- , y la conílantia
del que la hace , como lo demuef-
tra aquella sabia rerpuefta de Per»?
des > que chríftianizada pudiera fer
documento á los Carbólicos. Pidió*
le un amigo , que en un hecho, que
le importaba crecidos intereses,
juraííe a íu favor ; y conílandolc
ícr falíb lo que pretendia , refpon-
dio:
DKCRECION. '- 241
íJi6 : To foy vuefiropara quanto fía
excedáí délas jaras ,qtée ts adonde
üega la mas fiel amifiadi pefo allf,
frimero que vos efla Dios y y no le
hiede ofender en .culpa tdnfed^ ■ .
Qyffoáo Demarata en dcfW De omioratr.u^
AíTamblca , cjuc fe murmuraba á ^^ ÍJ¡j^^^^
un Foraftero , que entró ai ella , de ^* (h^iatMerU
caHar mucho , dixa: Si ejfe homr ¿f * ^'^
ere fuera ignorante , núfafiera cáh
¡lar.
Reparando Cicerón , que St\ De cuerh, .- Muf
hita- Julia indaba* con deTmefura, *^^^yífíf*efr
agena de d X€v^cxxkAo Sícootiq.^ y
íu Yerno con afectada graredad mu-
geril , los ircprehendb , diciendo:
'Si andmjteffes tu como tu marida-,
y tucomotumugeTi pareeeriaisimh
ger, y marido,
.Preguhcando ain hambre int De ei sok sut,
j)ió , y relaxado a Bias •, que coía ; . .
era Piedad « y Religión , fe cícusó á
fefponder. Ofendido el otro de fu .
íilendo: / jíc . qdexaba , : indandoj .
hafla que ié áh&tfF.of^ que te h¿ de
Q^ ha»
342 T>ELFÍTEDELA
hdbUr en 4os.cofaé , epu tptalmthit
j>t ti mfm. Navegando d. mifrno. Philofo
pho con. hombres de depravada vi*
da i les fobrevino üGia reda, tormén^
' ta 5 ckimabati á los Dioler > pidienr
do remedio en aquel evidente peli-
gro , a: que deciael Sabio -i Callad^
Amigos ^ íjUe- me jorfes qu^^noli^én
ias &eyd44ts^í^'vienén:aqíá en^
m'tgos fmús ,for íoe^fe oponen- a
' . ■ y fasJLt^es, ■■■'..
TU sicrdtts t Sen- C^nTarandoba Sócrates^, <Íaé
tmutyMnicuU. goncumcíTc algunasvBocs;€n k ca*
fa de línos/Ciudaáanosvqoe 'ie te-
nian^poi: hombres dtfolaxadascof*
tambres , refpondia\ iJüoi Menkcos
f artos , porque en efiós ts '0ciofa> U
»t?Í4thlDi9' ■' Enero Diógends ,:Philc3Íqphb^
^enes: Humillar fe cofí \0S OfCS dcfcákoS , V Cnlóda^
f^e humillar i Gos , 'piíando cn Baierma los obu*
teñcofos Erados efe. Ptóton^ ,. v^t
viéndole^ le óÁyio^x Que haces I>ia^
ge-
9$r9S.
de Platón ^ Rjspltoói- Pbc^n I Ea f<y*
btrvia de Platón pifas , pero n^.
falfesfffiafiit deí^Dfo^tursi ■ 1 .'.>
.', . T^fniia ^Thcmrftoclcs en fu. pOí ne nmifiocUs.
breza ana hija , educada. en nobles
virtudes ; y d9tada de la naturalc<»
zá i en i dtíctedqiri,^ j hérmoT^ra. i&
díófela cierto ' l^fiuicebo- noble /.^
|bderóíb 5 p^o tah íimplb '4' como
poderoíb , y noble. Hegoída , y b^*
<&cndole loS' Corcdfaaos eb cargos idb
bue^prcciaíTc foftcttíaí^t^ti grande^
y can baftantc k^reditnir fas ^iferias^
Cttfpondió : jén^^s ,■ >a^ mmho ¡í
ifJ¡kmu¡éaffk^,^eifámecoffrffpWKbt^
tMriíüf4yfrmíneHte^yfue^,a^juf^
fteiid hacerla , por m mtifer^ ffíar*
tjfen el-túrmentif , d' c^m ykM^
fiendafáka '-, ypradentt^^n mari^
do ignorante y y yo mas quiero park
Terna m hojkbr^ y€¡ue nicefsite de .... , x . í
rÍ4j¡tíeZjds » quie- riéjueñja^ qHeneeep
ptén dé hombre,
< ^ Fregiímañdo
Q^a de ^""^^
r ■ V ■
144 DELETTEDEZA
durtaí Rtfpohtiia t £ó! /^ J^íif ¿4
de los fr abajos yque me han enfeña-
¿o a pajfat flgotfrdf fm hmrsfcaSf
eoj\ etft^romrte'dc.tapaciincia.
De 9tr9 sAtn Ai' ' ' Sobcc lá tnífma pregunta dad
y„fida¿ mifd* oao ?h\\o(ópho I Empece a fer Sá*
mo , iqftátndffrjapje^ptfytemaifif^lQK:
farare/^iréíkw^fidades.i
p« rp^0r4s. í: 1 ' Eftaba fixadarcn la puci^a de k
Adad^n¿a de P^cagoras una piedra^
lo, qt^dehéfalnrttshritt.o entre hs
bombries •$ «/ ^^ mfake -. mas de la
j\el^q¥efitk{ h'ifMe.átpiftofSeKi «
hombr^Jentré, m Diofés. Y. y.Q.áñar
¿o.,, quft í;I qpc quiere fabef,niík? de
..j > . . • . . •
í r -. ... \-.
jpí j««>/W'. " ^pviofc difputa fobi-c qual d^
dos. .cpfe íc deWa elegir , Ssx Siuan
pie íubliniadó , ó 3ábJo^báó¿lQ^/4
, que Mp<mdi6 Xenípíajíce : '^f^/
H
D£ CaioniLos Ife-^
cios finen de exer^
cichyjlas sSÍ0s.
■ i>rscRíció}sf: 24-$
^ éffikto^dex^ a Mi hija con foi
yfabiduría , queeon riegue zjt ,^»>f •
'^cedad i porgue itl necia cae ,para na
levantar fe , y et SÁhio fe levanta.
Catón decía, quétran ¿le más
-uril los bJecios á tos Sabios , qqe
-los Sabios á tos- Necios , porque Iqs
•iti^eíftos de el Necio advicrteft í á el
Sábi<H y de el Sabio » mincaf toma na-
da.^. Necio.
Combidó un Gudadano a Co- otsmnáieu
4íier a ^mónidcs '5 él Bih\, Jr^comó ^ . ' '^
íüíáfletrage fiiodcfto , j fueíTé li^
•de Toftro , un iámifiar de la oafl,
«cnicndole ^pftf ;Gríadb iijfendf ¿
bs que vcnian , le pidió le áyüdaflfe
á rajar leña para ía cómiiíá ,k]ue fe ♦, ^ , . .
difponia. Hizolo afsi , vino el Due-
ño, jradmirado dixó : Qué hactis/Se» '--'^
ñor ? Refpondio : /^ág^ Í4i ^^/^^ ¿ir .";
mi fealdad,
pióle un dcfcomcdido unpun- i^^^^^^
SíkratesV : diciendo le ; V^n->
injuria. 5»í»<?^^dr (i»e(pioíí¿
% »
•V V
:jL46 DJSLETrEDEL^
- um cQz¿.y dark 0m,
^ifZñí: ^t Qucxandoíe Eurípides , infignc
frmitu. Poeta Griego de no havcr podido
hacer en tres dias jnas .que itcs Vct-
■ Jos , le dixo Alciftcdcs : Pues yo,
para hacer ciento , me bailaba tiem-
po muy limitíído. lUfpondió el pri-
(mcro : No os, admiréis , ^rqke
iHíeftras, Ohra^ fan p^rá borrarfe
luego , y las mtas faramfrimirfe
j)*D«íw/. V. L<| ^prcgqrjtíiron á Diogcncj,
^ que tiempo feria, d mas apropofito
para cáfaríe f Rcípondi© : Que quan-
td(f im!(j9 verHíffmprano i y qi^éné»
DeHtmittutDc ' PafMadicndo fus Affiigos a
T'J.T.'Z, H«r!«inio . Philofopho . fccaiáffe.
MM /«, I,, fx 4ecia;/Vfe fltjoeftteftaihtporqiái
mmkMnh* jo de aborrecerla hj¡ rica ,aefHÍrirH
,. , . ¿ . ^ ifihermofa, d,e guardarla 5/ dif
cre;4 t,d(f Hmerlé. ^fif-^tífAfd^^m^
Em¡-
I^$ ; fó kacta tcn;¿áa^ias: Contrae
' Edibidfoíb üh. í^oble^Rómancí sau reffnefta ie
de -tó'íl Sabio, ««ron fciiNaquolto fti,^'^
^raó > cotí • ítriptc^dadv y ooofc^ *íí«ir/Aí.
jo á la República, no cenietüda^ái
{{czaiidó fcn,cl (urE-inagc>a;jqijcta&u
p<M)di6 ^ ncob feiíóo»!Jitfinfeda^m{)
Diofís',es ,¿péf.y¡fre ha^ofui^^dol
¿e tH perniciofo exkntflíK^f ¿íífda^-
- '£)icíohdotóaDSá[¿oíiivq^^2-^'ÍD;
0^4 triun- res.
">
s4t DELEITE DFX jí
A tnuQ&dode jCarthágoi^y^fujecido a
mos mat , ^es no teniendo a quien
temer i nos. amenazAn los rie^s det
»cm , *l ^w'tfndds que originan.
oe MÉít» imt' Decía un Frudchce por donay-^
i!e.:(que\cs moralidad de no poca
' ^fcñaozA ) qúeiaioiaeroe , y la vida^
■■.■\ «OQ. pocD:^<íttiea£„jr urbanas ) por-
, ! <|t3&^<^ei¡bt'fc.xntra:.¿nlasXIÍaias- ,y-
Palacios íin áviíár , j efta (e va fia'
itf.
ckfpodtfi
tboiítít^ «c«o\lwn*rc^^odc«>fó:i f por
cOnfcqtKQcia... irano ., ' --y íobcrvio; •
(pQckpobos fíodcrofos desacidepa'*:
dcsécc eftifr ia(^aq«e^: móftradbalo eiü
ici^ adooaos'^e la: Caía^^ y cubiertas -
las paredes <3c:'iicas Tapicerías., i^in- •
türa&^ei-á^ó.p!t9ecio ^cubíerlos tos'
j^niaiwuss dc: Alfombras cxqui(i<-)
ta&, fia.'doícubnrie.bianoo , m fitio <
alguno, que dexa^e de tener alhan;
túñcaí [jtQim^oyX juntos d: {^iie«
• * >
• 1>ISGRÉC!0N. 149
•So , y d que éñcf aba , «ftc fcgiindo
^cupí¿ on la cafa á él prttiiero. I%«'
xólc initado : ^^ hacfis necio ^. Os
káveh htélí9 loco í Rcfpondió {ere-
9 > A y • • • »
no: iV5», JÉmigOyfim amntcefs'tian»
áo^ dé efcitpir, rfo lüatle en 'ci ^sto ¿t
^Duefir<asSAas forte ma.s dejoctíf^'
da mte ij^efiro roflro»
habiendo AgdÜao , qtie Ape- ^ tfgUs'.rtiot
IcíJítóa' pobre ¿ t ínfcrcno , le ^^^'^t
ik>nrb piadoib / enci^afiaó'*a vifi- ^est^jmasjkiM-
<rarfc,y al <l<ífpcdirfe , 1c dcxo con "'^^
ÍBcrcío, , dcbaxo de h almohada/
«lii l)iQ4fíHo <con cancidad dé'oro 5 y
ttconocide , íiixo dcfptics <l bcnc»,
ikiado á ífes armgbs ^j Señore-f , ««igP-
¿ fiógar OQ á Platón los ^e Circ- í>/ «<íi* ^ j<rJif<
nt •<,« te-ihi^tóMe leycsia que ^^Í^ÍT
tfdíportdi^íct^lofopho -: Futra ma-
logradas ^Heyo doMnú emplear-
las íca *Dofat^of ^^ quandola álmn' .
Ji^^iú ^4a phofperidad'os hace in^^
tctifaejésdfi foM/efjBirlas:, ■■'.'.-■
aso DEf^EtTEDEtA
De Lidiü» BM- Havicfidofe roto difercíntcs ydr
T9.H : L9S Más fíf- ■ i , ^ ' * • ^ 1
vados baiures éÁ» cts la , Digdeiii£^ quc {K¥iiad a 12|
pJls'Ehl!" EftatuadclGran.Scipipn, cnaplau*
fq de fu glpnofa memoria ^ dii^a
Xicinio Barron a- los cir<:un(lances:;
J^Q^s ad^irei^yfiprque es pequen^
l^ Corona ^y grande la c^k
jmdacu cinicj, Encoticrado. plogjsncs QiniGa
S^"" P9f lasEfquadtasdcPbilipp.lcUe-
varón apríiionadqafa'fi.ealprcíefi-
cia' 5 y no conocicndolc , k cuva
por Éfpia ,;que incentábá:obfervar
fus moy^niiettcos , á cuyo cargo tsC-
pondióclPbilofopbo,: iVtf o/>»-
gañáis i SenQr , ptfesfolo he, i/emda
ajfuia canfiderar v^HffirÁ^ demen-,
^^.r^f no:fat$sf€fhaJS>n </ Reymt^
de M.dcedonta^ afutra ^u^Jíra am^
hicionya cofia dein^enfos peligros,
ufurpar las Pro'i^nciaf comarca"
»>x. Admirado el Úcyfdc la au-.
dáz fcntencia ^ y conocido el Aupr,
mandó ponerle «nlibciicadi,
peder de Udmbi- . Imputando dc ingrato a Sü^
trosiri^mH- ^^'^ ' P°^^"^ ^4^mM h^.cr r«»r-
taá. DI-
\
\
DISCKBÜIOÑ. ¿51
.' bido de iu amigo Cacóte ittiiéhos fa-
vores i pretendia én fu competencia
una Dignidad , dixo: No debe efra*
ñarfe que la honra ,fiendo el mayor
délos tienes ,fepare elefirecho vin»
culo de dos Amigos.
Quilón i uno de los íiete Sabios ^e SMUh,
de Grc^ , para perCuadirnos la pru-
dencia, y la modeftiaen las acciones,
^cái:Se hade querer al amigo, co^
mo temiendo , que dexe de ferio al-
guna'oeZíyyno fe ha de aborrecer a
nadie\ puesqmz»a^líiempo me obli"
¿ara ^ que ame al que me es, o le
Advertido Dión de que Calipo,. ne Dih: mfiíhc
iino;dc los. Amigos en quien tenia Jf^^,;^^^^^
mas cOnfiaftza , coníj)iraba contra fu ^' tr«ti*hy '"^
pcrfona , concibió tal fentimiento, ^ '^
que: le pareda trifte el vivir , y dixo:
Sf para mi feguridad ine he de
*uer obligado a cautelarme contra
mis mayores Amigos /íelmifmo mo-
do que de mis mayares Enemigos,
ghodm la muerte preferible aJá vi'
da» Pre-
X I
25«« BELEÍTE hE LjÍ
D4 jfioMTMr Pra|iiiitando á Matncrcb y<jsát
era el medio de conocer k fiel
amiftad f Rcfpondia : Las aíhaejf"
'dades,^
i>e j»iptties : Br . Ariftotclc». llamaba a fa amóí-
donde falih el 4d4-- ^^¿ ^j^ g^\^g^ CH doS CUCrpOS j "9 cl
gft : Acnicus al- . , i j ' •
rer cgo ; tero fi miuxio dccia, c[uc e\ ttombre de ami-
tó queiadr ente ^^^ emptéofin ex€rckh , p&roífg
«<íjí pocos qíie'jepaff ferio. .
Df í>«i»íí>> : La . Sccundo ,, Philofopho /!Ltho>
"tt^/eni^T^ue nícnfe , f« pTcguiHaba ,y fc fcípoft-
/e itau /4 j!»4;24v día el omO^p? Qu^ es un Andigo? *Ui»
hombre *v^mo ttn^ hombre , cftie tn
fe halla jarnos , > féft th¿f<^o efcoxn^
¿ido , eme nin^na felicidad le can*,
ftgue.
be ataÍo.. u <fír Mufiendo Araí<ix de wn veneno
xc el Real propht- igm^ ^ a qMC tc condciió PhilipQ,
cíete in Princi- CTimmo : ^pre»¿Ka bojmres en mt
pibus , jn quibus ,xe)nido ypárd no confiar deifanwr,
noBcftfaluSr . '. ', j / r» • •
m amtjtadde mirrmctpies*
Df Dogents» Diogenes Cinico decía » que , la
c^ayor de las ignorancias era la. A(^
DemphUofifht trobgia Judiciafía.
>>/ defpreaó^ , Ovcndo un PWofiwjhaaxiCÉta
de la Afirtlena _ -
"Judumia. . ♦ AgCK
\
\
Agofcro encarecer fus prcíjicacioiici <
k áiXQ : Sf por Ufii'erZA dé tm ^f
tes puedes trafiwnar U faidi^A
4pI defiino , .U paga qm tt daaej
fQC4 5 pero fi fon infalibles fiiis de*
erutos , de qne te firve tu jérte
imaginario ', adelantando a la lige»
ra creencia de hsihomh'esfHs def- ; . ■
dichas): .
Catón cl'May^dr, que conocía la *jje Céán,
falícdádde efta ciencia ., inventada
para cngañ<>de Ick; ignorantes, dcctai
JSlú. sf como. un adivino, tiene defii?
mulo para ver al que lo cree fin
retrje ^oal que es df. f^falfi ^rte,
para dexar: df hitrlarfe.de.H :■■:.
Pr^guntí^íido a I^ogeñes , qjúc stinogents,
animal era el qüc mordia con mayor
r^bi^l R^fpóndioiSi bablai^ délos
brarps ,. el Maldiciente j ^y 6 <lc lp§
, Dcniofthencs, qu^ eh las Ora- nefyrtch^uü-
^fia^ publicas proCuF^ba mas el ^"'^'*'
agrado del Pueblo ., díte ;,pedkadir*
k documetitos ucil^ , ;<lixo uti dia
a
r
4J4 DELETTEX>BLA
Vi^as dabaftloabicenfeñanza ,ii lo$
Athcnienfes íe enojan de tu ri^dá
doékrina, te vaüXÁx^m, Biazjim /^
fftfí (rcfpondio) yí í?^ enjiérece üif
^oerdadh pero fi obran cuerdos y fera^
iu la ^íBimd.
pe piath I Dif . vin& Platón ^ vificar al Tyrai
no Dionyfio , hofpcdólc en fu Pa*
' lacio , y perfüadicndolc defpues á
que en recompenfa de tal lionra
oraíTc en elogio á la Real Digni*
dad , rcfpóndió el Sabio : LosPhi-
lo/pphof jíihenfenfes , qi4e aman la
i^erdad ,y /iguefíiajHfikia ^nofn"
hemos* humillarnos ¿ tributar ih^
.1 ciejifos alO; tyraníalOrariyficjuie--
res y en alaban ZA de la Diadema^
pero en vituperio vuefiro- por h
malaue la tratáis , • "^
Dion dccia : jpcxarfc camivaír
de ia adulación , es imitar lá cobar-
día de las Liebres , que tictien pot*
álhagb cogerías por tas orejas;
Aihágo de la Ala- . Sicildo recíbido Themiftocícs
a
^ BISCRECfON. 3 5$:
l.Iosr JucgQS OJympicos, Cpd feG-,
tivas adatnaciones dixo a Io$ fuyos^'
jÉiora configo el premio de los^fer'
vicios que me debe lagracia^ porque '
n9 hof mufica ,qi4e. tanto Mhagtée
losotdos i €<3mo ía que canta prch
frias alabanzas í
Pcccnio dccia : El -que agratja ^9r*Ud,
CQn.las operaciones 4e 1 4 vida /lo- -
gra en ki ipuprce los presos j áj^au- '
ios de la pofterjdad.
Dedicándole «al tnifmo , cierto Tíatjitid»
Orador ; un Paaegyri<;jO,k dixo:. -
^^das o{ efiimara i que ejfe elogio leí
di/éjfeis a algún Capitán fam«f o, ej^
jíimi^ñ4pjiñe.4 if^af;^ yjenpíen'
dar mis erradas Jtcíiiqjíiiff^^ .y
Quiloq , uno .de los tó^ Sá- ^s u Mien4^4
bios de Grecia -, graduaba por ar* jíj'X'» ** "^'^^
«í^ muggil^ ./l§s-^íll^azaí{ ¿ y de . ■.
i]o^x|Vtc^|aserati pre^fcR> Éfcur
dó,^^ ^ fcpafécl golpe clqn^
el
m*
2$6 DÉLEÍTEDÉLA
el ufo del arma , fon f aludo de fot*
mora fin httU,
ittfptM^U tjt- Ccnón reparó en gcfca AíTam-
Dtea de hombres , que havia una
ámy compueílo , y muy fauma»
do s y pregunto donayrofamcntcs
Quien de vofotros huele aqui Á
muieri -"
cmfrehtnfm fd' • Solcitó Pompeyo atraer á- fi»
ma le pidió dos Sobrinas : una para
•' * mugtr fuya , y la otra para fu hijoj
pero entendido J?oí el Philofopho,
fe negó a^ la aíliánzai y dixQ : Vuefira
amiflad me fuera efiimahle mien-
tras no fe úpüfieffe a el bien del Ef-^
tadoxperofiendó contraria , no fué'-
do daros rehenes^ áue ofendan la
■ Eiepubliáa.
he Tbemijitdeí. :. Thcmiftoefes en h Guerra , qae
ios Grifos hicieron éontra Xcfxcs?¿
deícónnabá^dc el , Govcmador de
*
Athenas., y para (bífcgar fu nácelo
h ofreció una gran (uÉha ' ,'
i re
J
♦ DISCRECIÓN. . «57
renond ^ ^c cl'Eroplco , temiendo qtif
la cobarde ava rida , no avcncuraílg
los íncereíles de el Eílado.
Un Antiguo , entregado de el jbH$r}t u lef.
mando, de fu República , renundo
al tomar la poíTeísion todos fus
Amigos , teniendo por difícil con-
fervarlos , y defempcñar la obligar
don. •' ■ . . •/,; '
Ariftidcs decía : Yo no figo nint
gun partido , por no authorizíir in-
jufticias.
: Controvirdcndo en el Senado Áim}tUrátriM*
Romano , fi fe debia fuprimir la Dicr
tadura perpetua , defendió acérri-
mamente Bibulo , capital enemigo
de Pompeyo , ( que era el Di(5tador)
que debia confcrvarfe , diciendo:
Si la República fe puede prefervar
de la fervidumhre , Pompeyo lafaU
*vara infaliblemente 5 Jife ha de per-.
d& la libertad^ no puede recaer en
otro mejor Dueño.
Sabia máxima Ja de Antiald-!' ctmentiá,
des, que prai5ticaba , y decia : £Í
R me*
2 5 s DlStríTE DE LA
tiicdió'ttias fcgdq^, placible ,'y fa^
ien'<fc''fét atijadosíos Superiores de
fus Subditos ,y aun de fus Enemigos,
> es la afabilidad del trató .-la piedad,
y la franqueza , virtudes que hacen
•loable hermandad.
Ahmifm, Anaxilas exclamaba : No ma-
loercn los Monarcas el masfobera^
no Privilegio , que tiendn en la dicha
de poder hacer bien.
Di Aijfip». Gloriabafe un Relaxado de be-»
ber mucho fin embriagarfcáqac le
• dixo' Ariílipo : No Mafones de una
cMutad^quefe halld envíos Jumentos^
^fftem 'kuvé' Reparo Demon^x, que un hom-
bre , veftido de Púrpura , fe cnva-
tieciade aquel ornamento, y le dixo:
'Ño te mueftíres prefumftuofo de ejfa
' ¿ana, que fe da trage,y enfohervecei
advierte , que antes fue natural
d^fperdicio ae una Oveja,
He w Amigo ie Inticntando un Amigo de Sá^
siAráttu crates hacer odiofo a Anitó fu cotv*
. .». trario, Ikv^ á fu caía afeunós Ef-
trangeros , que venian de Athenas
mdad.
DISCRBCTON, \ i'S^t,
a Ycr al Philofiopho, ylcs\dwo cñ-
prcí^ncia de el Pueblo iMftc merise^
mejor 'üHtfir.a. cujriofidMty es mas
Sabio c^i^ Sócrates ^ pttfs fe atreve a
calumniarles. Hilas p^abra$. l^iá.iprpr|\
imprcfsion coi el !Vulg0 » en
memoria de la fabiduria , y la ino-
cencia de Sjckraces, que fueroA.cfi-'
caces a dcílerrar á Amtb d§ b Ciu« :
dad. . '.
Un Experimentado dccia : Es; »^»* <<« i* ««w-
tan crpcl , f traydora U cept^raj^
que arruina con W doHcos que í^V v
ge , atinqüe (eafií £ú(ós >, fin que baf-
te juftiücar Ip cojnccario ,. para <^'
dexen de quedar U$ 'dcsicrioe^ ^e 1^ j
herida , feñilesi del :eílragg) 5 iVerdf^;¡ {
que acredita la experiencia: on lafti-',
mofos exemplos. . ., „<
/ EftandoSofodes f)T©ííctáawní(jl tytteruUt.
an^ftrado d^ ! Ift&pcíf^cipee^ áf^Mkí^
Dama,, fgmamenCt hesmofe , k' di-',
xo Ecrifiks * ^veHi4v^em^^ qm^
'vuefiro alto minifierio , y,t.e^fi^<<.
...... Kz obli-
r
2 60 DELEITE DE LA
ohügd'k la furetíA en las manos ,y
pudenda en la lengua , fino tafn"
bien a la íemplanZja en4os ojos , La-
drones internos , qtte roban las pO'
tenctas , adormeciendo eljuicio»
Fiedadde pmfe- Hávlen3o faallado Pompeyo
^*" entre los papeles del Scrtorio dife-
róices Cartas de la Romana ^!Tobleza,
las quemó i íki leer alguna , diciendo:
Es con'v entente dexar arbitrio de
orrepeMirfe a lasque han delinquí'
do ifin prcnjocátrlos á la defefbera-
ctori de fldefpecho, -^
Di mtígom* ' Mürttiuraban los Saldados de
Antigónó' , porque ¡os acampo en
uíi' -' teftitório incomodo y conve-
niente ár fus d¿fignk>s en Etiilitar
dódbriría 5 y fué tan inmediato á fu
Tienda , que pudo percibir la info-
laicíjf'de fi^ís tócbs , y queriendo
c^wcgirlofr i dixo -i deíá& la puerta:
Si no 'vais fnas lexos atener ejfa
cénverfaeion , quizja podréis arre*
ptntiros, .^--'vr'','.- ■••..?. <i'\> ■:•.•;'._.■.-■
Bí Du^ms. ^ OVaba .cd p\¿lí(C¿r iDiogCrtCs. cl^
-J -^ ^'1
DISCRECIÓN. 161
Eftoyco , contra los impulÍQs de k:
ccSlera , y fe atrevió un oílado á cP.
capirlc en la cara $ calló él Philo-/
fopho,con los ojos baxos, y prcgun-.
taí^doíe los drpandances , fi fe havia-
ifricado > Reípondió i No ,pero efiff^
átfcurr'tendo fi debo enojarme C9ti.
ejfe Loco.
Con el ndfmo. ademán agravio, oe cm}»,
Lentulo á Catón , que defendía un
Flcyto 5 y el Sabio , íin immutarTe,
íblo pronurici¿> : To acreditare , qite .
id M^mdofe engaña ,fi cree , que tH
boca no esfucia.
' Eílraiíaban los Amigos de Sor De s^Mtu
crátés , que ckxaíte de quexar.Ce ei^
Juítícia: coptra cierto -mozuelo , qtic
le dio un puntapié en publico 3 .a
que relpondió: Efivaño es el motivo
de vuefira admiración , como hfff
ría en mí , que os quereHa/eis a los
tribunales de la coz, , que os dio 0f
Jumento. " >
Hariendo el Phílafopho kú)o* we ^thmdgrf,
fipdoro^ por' el prccéxto^ de (U: (6-
R 5 nec-
%6% DELEITÉ DE LA
licitud , obtenido permHb de Celar
Aogufto para reciracfe ai defcanío, le
dtxo al tiempo de dcfpedirrc , cono-
ciendo qac, aquel Principe fe arreba-
taba ác\úxi>SffMr^ qmndoejf^
fafston os mámete. > nfynaMa Jim
tefolver dfciotty recstí^^,antesjn'
ter tormente las veinte y aitatro te*
tras del ÍALphabeto > documento,
que confeiíaba el mÜixio Monarca
baverle fidb muy util«
i>t s^tráttí. Defeaba Éíquimés fer Difci^
pulo de Socratos i deteniéndote Ja
pobreza , y conociendolp el Phifto*
: fopho , le dixó : Tfl /r y^^r^ /^«
fiéentffico ^íjue Id gtoHaide tfipfaifir
étmA me jea la mas fitferaümnh
^antepaga s y aisi úiccdip.
Es máxima ide Diogeties, que
|»ra fenalarfe lo» hombres de \rAgi
ncsbanmenefler, ó muchos íkles
' Amigos , o grandes Encnúgos $ por*
que ios unos con leaies avífos » y cif-
Icxrds con cénfúrás , ¡advierta ios
<kfe€toSi y edím^iian laenmieü^i
De
• DISCRECIÓN. \ %<^i
de las Gentes, que trabaja en inda?
gar ios fecrecos de la Naturaleza , oU
TÍdando el peligñdíb mundo dclinT
terior decada uno ,qcíé^ de mayor
udl , y de tanta difícülcad.
Preguntando a Tales , qué coía Deíaút.
en d Siglo érala mas fácil ? Reípour
dio '.AconfejarAre^íbenderalos
Oíros \fin aprovechdrfe de canftjos,
m rsfrehenfioncs ,
■: iiegó Paub£ixtilto a la pc^eft
fíon de el Excrcito , dé que nuevaí
mente le havian dacio el matado , y
queriendo muchos de lo$ Oífctale^
(que edo es ufual) incr9(iuqrfe4
dar confejos (obre la cotvlu¿ta de
Tropas , les dixo : Señor ei , foffegdd
los difcurfos , afiíai las armas yy.
■pre*vemd las ffíerzjas para el cofi»-^
b ate ^que lo demos eji a a mi cuidado.
Demetrio Falereo , Maeftrodt Bei>m«triu
el Hey Ftholomeo , le perruadia»
que quando quifieíTe hallar íégoro
coníejo ai logro de fus máxima»»
R 4 le
i 64 T>BLEÍTEDEhA
le bufcaífe en los Libros, que hablan
con verdad , y (in liíonja ,' en que
tanto peligran los Miniftross y al mi^
mo aíTumpto decía el. Gran Doit
Alpnío de Aragón : Los Libros me
fon los me jotes Confejeros-,ftues ha»
. Üo en ellos ¿efatüdos los def engaños,
y claras las advertencias , Jin /<•
fifpecha de la adulación. >
Df É$\us. A peles , en conduy endo. alguna
. Pintura » la exponía á viíla de el
Pueblo , y oyendo recatado bs de-
fe<5tos \ qtie ki ponianv los enmcn^
daba , diciendo prudente :Z»(fj/nr^
fttmpciones del amor propio ; ana
el vtUgo fdbe corregirlas.
Uft prudente expertrhentado«
figuraba las Cortesa los quarto^
Henos de humo y de donde el que ea^
tra , /ale con lagrimas en los ajas. ;
fitj^ i€ üern^ Quiíieron los Athctiieníes efta-.
blecer entre si los combates de Gla-
diadoresr, y opueílo E^monax , le»
dixo : Si defeais admitir em imef-
tra Cittdadefta efpecie de Juegos^
H^liXa,
hemos de arrumar antes el ^emph
de la Mtfericordia. . . !./
Sabiendo Mecenas , qúc Au- iv MmiM».
gdfto entraba en. el Senado con imr
pulfo. colericp , réfaeko a conde*»
nar a muctte.nuoKro de petíonas,
y queriendok prevenir, con afc<5lo
leal, que aquella acción fe tendría
tarfele , ler pafsó un yilletC', en que
decia \ Diflingmd^ Señor , el pioi
dofo oJicÍ9 en i^eos cortfiiíaye la
Diadema , con el cruel de VerdpMOi
Eftp fbé bailante á eftendcr el Pcpí
don , en general indulto de k de-
mencia. .' •: ''■ : .;/ •'• ■ ' '...• ■ •- •/;
- . Catón decía : Mas Ínteres ton* i>e éatín. t Vtn^
figue el Pueblo en el caftigo de una '^^-í'^^"-
injuria , que el ofendido , que la re-
cibió 3 y cfta es la, primera , j mas
encarg^a obligacióo de ios Princ^
pcs.
* »■
CA-
266 DELEITE DE Z A
CAPITULO VI. ..
DE FRVTOS EUEL MISM>
defconcíirto déla r^zjtnenios Lo^
CCS yyfandeces de al^ms
^femifatuos. ..
D
E las protnpcas , dtfcnetas , it^^
geniofas , : f aun Fhilofo-
phicas fentendofas rerpueftas de Juan
Garcia , aquel celebérrimo Loco,
que huvo en Sevilla , y dcxó tanta
memoria , fe pudieran formar volu*
menes.
De ti Loco juM Oyó decir a un Caballero aquel
t:^ L27e píovcrbio coniun:: No hay que te-
-juvinkt , sar/r, fner a la fortuna , haviendo Hoípi^
I. Sed nos for- . y '' f. i*% . . •'f
túnate Deam di- t^es > a quc refpondio , corrigiendo-
loMmus **^°**'** '* * '^ fi^ ^^ enttndido ? lo quo
fe debe decir, es: No hay qué temer a
los Hofpí tales, haviendo fortunan J
íi no, decidme inadverndo: quancos,
con mas razón, que Juan Garcia, de-
bieran eílár en las Incurables , y por*
que
■ n
\ DISCRECK>N. ^67 **
que tienen fortuna , y dinero los
llaman sabios , y cuerdos , fiendo
irias Locos que yo >
Entró cierta mañana en la Par- Tierna ,;¿r*M
. , _ -> 1 V, lactira , que en di-
foqwadeSan Pedro muy engreí- urioseñfiHaUre-
do, en; aquel modo , que feengaía- ]^^^;:}
na la l^ctíra 3 encontró en el Portí- fedaí fm us s*-
ciyh ios BeneficWos , y Gum J^,^^^
preguntáronle. : i)<?Wí!-¿A?<?wí fan hu mjftertt de ei
íf^ir^o , fiSorfu^n Garda} M. 2%^^
pendió : t^engo a vcr^ a mi ^h ,y
d^rle4os buenas di^syaco^m^^ñenme
Y' tnds . haflajíé qkarfo» qué <jÍ4 as
fu obligación» Q^xkti es cfle Pcrfona-
gi;,qúé nb le conoccnaosf replicaron j
^•que dis^o .^nt^decido ; - QHfidt. éjk^
hay mhsTerhflofi de Dio^ S^b^h
tos , a €ÍP(rí¡entcDuénafétJ^ri;k
no fón^eis I Hoy hhfiM4ít> :f*^m
cía infdibUJojJH^ebrinQ ^y^smt
Tío rj'afst amero que mecmoZjfiA^
mí , mfmt^ d(!^k^eMdfO'i . ;
Di-
2 6g DELEITE DE LA
u, im^tU Dixcronlc : El Loco, por lá pcná
étrt* ti enttMü- cs cucrdo. Micticcs totito 9 ( rcfpotv
•"**•• dió)íi dixcrasrEl Cuerdo, por la
pena cs loco , dccias la verdad.
íí«iw» (Jí¡^0foy Piifofc una mañana íbbrc. él
Mr 4 convencer ttttá i i ri t ^^ ■ \ i
miofidÁi necia, parapcto dc U Pucnic de -GuadaU
quivic en Sevilla , diciendo a grab^
des voces :■ Nada horfthre- , nada
hombre , coriOirno mucha gente,
peníaiido que fe ahogaba algunos
y preguntándole : qué es efto Juan
Giircia? Reípohdí¿ con Temblante
ferino á quantds le hablaban i Nada
h^nbre , riada hómhre.
^iiná rtffnefiá I Encoritrahdo á un Alcalde de
^J:^^ M Aü'dien&v.gueíba de Ronda.de
tiodic i y preguntando , quien va
á la Jufticia > Dixo serio : La San-
ítfsima ^rihia^d. (Conocido de ci
Mihirtro , y viéndole hecho andra-
jos , le diro: Ckrfofemrjuan Car-
cia, que farafer tan ¿ran Peyfo'
nage , lle^a V^md. muy mala ropa^
Refpóhdió^: Majadero , ko cofifide^
rais que. rompo ¿or tres J ^ . '
Sa-
DISCRECIÓN, Z69
Salió un día con la mama de ctnvenee y que us
decir en alcas yoQC%\No hay quien fir- Z^/i'íftmsl7áe
*va nuefiroRej , ni quien fe con^ '« ^•*'
duela délas trabajos détaMonar"
quía,Yo me prefiero , con poco pne-
itíio á hacer rico á fu Mageftad; Í?re-
gumabanle : como ha de fer ? Y ref-
pondia '.Venid a o trine Arbitrifias
harbaroSy quefolofabeis hacer malos
a los Vajfallos 5 oidme Con fe jos j oíd^
me Jueces y y veréis quan fácil es-> de-^
eidme todos : ISfo paga el Rey creci"
dosfueldos a Virreyes , Prefidentes,
Gobernadores y y l^ogados) Pues ya
le daré a fu Áíagefiad Togados,.
Q&vernadorés , Prefidentes , y Vir* .
reyes;que le Jírvan de ^alde^y ahor-
rara tantos gajlos a el Erario, que
le confurms,
; Oyendo á un hombre i que decía: y'»'»f^^»\ '*
9^' ■ J í ■ ' I j^v H''^^ guardar,
iJíos me ^arde eljmcto ^tc dio una> graciofmentc «-
iccia manotada en la boca , pror?* í^"^'*'^**
rumpiendo indignado : Ignorante/
(riego ^ tarfe y fnira que no f abes lá
que t( fides , toma ex^m^lo., en^ «]^
17 o DELEÍTE DE LA
í^He ha veinte anos c¡ue me leguoT'i
da , V aun no me le ha huelto,
viles exteps de EncoDtro cn Dochc tatdc , y
bVínZ"iJhs obfcura á la Ronda , y al oír quícn^
-jmes, aun contrd yá á la Juftícía ? Rcípondíó OÍ. alta
losmas abatiits. -yJ. -n t ^ f i-
voz : Díos Padre, Cercáronle los-
Míniftros , dándole no pocos gol-
pes, á que repetía lo miímo, hafta
que conocido le dixo el que iba de
Cabo : Laco aporque ao dices quien
eres> Replicó enfurecido, y agudo:
Harto mas Loco eres tu 5 puesfi di'>
ciendo que foy Dios Padre me tro,"
tais afsi , que harrias ^fidixera , que
era Juan Garda \
L4S eíetcienes, que , Dixcron delante de el : Buena.
tu difptHÍA el me- n^i t ^/T J' I ^
rito \efiarnecidas ^ft^ « mundo , que a cp; medía loco.
MH de los fatm, j^f, de tal , U hayan hecho Sargento.
y '"' i'kf4[yí7r^Entróre atropellado entre los
que cenfur^ban cfta elección , dicien-
do : CavaüeraSy Cavalleros, varná^
de ejpacio i en que Botica Je hallan
ejfos puefios ? Pues fi a e£e medio-
loco le han hecho Sargenta Jidaf
jor 5 A mí ^quef(^ loco.entef0 ^'jufto
[era.
DISCRECIÓN. 271
^ra ;que me haga7i\MaeJi'r'e de
Campo, ' ' .
Gritaba un| dia , en voz de Prc- ^ tmhUn t^^
soncro , en la Plaza de San Fraricif- y^^ > f"* *«*-
^ , \ n ' r\ V 1 i^ff "f una (Te-
co : ( que es el lino mas publico de duUdMi nata.
Scv'^^Bftenas nuevas , Pueblo hon-'
rado 5 Amigos , buenas nuevas. Pre-
guntábale el Concurfo : Qué nove-
dad hay Juan Garda ? Qué es Jo que
tenemos ? Rcfpondió : Que es lo que
tenemos \ No fon buenas , y nuevas
efias Polainas , me me ha dado él
feñor jifs'tfiente , y ejlrene hoy ?
Eftando comiendo Phclipe DeMdHueid€Ca$h
Quarto, y afsiíliendo á la Mcfa el
Patriarca Guzmán ^ dixo aquel dif-*
fcreto Truhán Manuel de Gantc:F<fr-
dader amenté^ Señor, que V. JSdagef-
tad tiene dospriados como él Ala^
mo \ todo o jar afea y y de ningún
fruto,' '¡ut^b el Patriarca, que ha-
blaba con él , en fu acoftumbrado
donayre, y le dixo: Manuel ^ mas
ffuefoyyo el uno > Rerporidio: No
fino ambos,.
• Ef-
te a, el Patriarca*
272 DELETTEDELA
De wcéttdim Eftabao los Ca valleros de Cor-
u ']Z¡f4rMiMy dpva hablando un Sábado Santo de
efeOo de msig- Ja gravcdad , y reverencia con que
imtmte vanidadt m'^/- i i i • i
yi cidd fajfofe aui le' cciebran las tiernas devotas
Baiun eps /i»- ccfemonJas de aquella (emana , y
decMf porque {tul- ^ * , »
torum iofínitus efpecialmente la Cofradía del Ene-
cft numerus. ^^^^^^ ¿^ (^j^^-^^ ^ ^ ¿^ l^ grandcza
con que el día antes havia falido , fo-
bre que dixo uno : T>efenganemo^
nos , Señores , que a ninguno , de no-^
fotros fe nos pudiera hacer Entierro
mas objientofó.
De otro de Ez4J4. Llegaron a Ezija unos Forafte-
ros , alabaron entre otras cofas , que
allí hay feñaladas,el Puente de Pie-
dra , que es de íobrefaliente fabrica > a
que dixo uno de los Cavalleros del
Lugar , que los acompañaban : Pues
aqui Je hiz^,
metro de otrm- Sicuten mucho ios Cavalleros
na:seHciii}z,tou- ¿^ Carmoua , que la den otro titu-
ral afiOo de el \o , que cl de Cíudad 5 celebrafe allí
nueílra Señora de Gracia , en que
es Mayordomo alternativamente
uno
-^
• DISCRECIÓN, 2 7 3:
«nade los J^obks 3 tt^cá Prcdic*»
dores dé fuera. Acaeci6/en -cfteiiya,^
que cdafído' comiendo el Orador
en :caía del Mayordomo ^ con otros
(Zít^aHoros:,. díxo uno ,• alabandio ]^
Sermón K^raxáF, Bmé, tantos t y
tan buenos lugares^ me nos admiro»
Reípondió el tal Mayordomo : tT^
Ériho m'fQ\ lo quef» Kma.trako'fité*
ron muy buenas Cmdades ,qtte ejfo
de Lugares no conviene a la ^ ave*
dad d^ Car mona, . . . i
♦ •*"
De la mifma Ciudad ef a un Caj»
vallero, can vano', como mHeráblc»
quería tener séquito en fu cafa , j
que le coftaíTc poco. Faílaba por allí'
un Contrabandifta con porción de
Chocolate 5 comprofela á báxo pre-
cio , por fer muy malo , y le dixo : Si
V,md, me traxejfe mayor cantidad,
fe la tomare , como mela de mas ha*,
rata. , aunque no fea tan bueno. Rc(^
pondióle: Señor Don N, Barba, def-
engañe/e V. md.y crea , que no fi
S . . fue-
S74 DELETTEDE LA
fueie haüarChocolafe , ni mas ha*
nMtOym por.
De tm Truhán > Hlzo íífga Ancoüio Percz con
'sJÍTi/f^ los vcftidos de fu mugcrcíc íaCar-
AtttUMFervcyC»» i<;l dierMadrU' / quedando en eHa,
ref£*de fim- f ^^ 1» |>nfion cRat , con el renomi-
ter, bre de heroyca , y^ amante de fu ma*
rido $ y entrando aik íiguiente ma-
liana delfuceflb en Palacio un Lo«
co , cuya di(<h^ion en dichos agu^
dos , guílaba á Phclipe II. le preguntó
fu Mageílad : Que hay de nue*vo, que
aUgre \ Rc^ondio : Ven-
ia aie^e aporque lo e^kn todos ^por^
que fe ha efcapada de la Cárcel un
tal N. PereK^ Mcíurófe el Rey , en
demonñracion de fendmiento 5 y re-
parándolo el Demente , ( a quien pu-
diéramos llamar cuerdo en lo moral
(tela, fentencja) dixo: Ha , Señor ^
fues for que ha de fenúr *vuefira
Real. clemencia , lo qué no fieme na-
die ? Antes celebran con general al"
horozj) i y JO entro a la. parte , fin^
tener juicio, ' ■''. Ba-
DISCRECIÓN. 2 71
Baxando á ÁhdáldcW ^1 í<¿qr dím igmme.
*i«i X-.
^P}ldipc QuartoVcfmciardnrc^qat f/^Jl'^'^
lias Ciudades ( irohso tra judo ) en fu n4i* tiene deji»-
Rcalobfcquio^couBíftaiídcí'oros, ^' < >
Canos , Saraof , <i>3iÉiei^v«fmo9l^
€as,j^ócnisieknqah¿(í8^«ddaiip<&U^ ~
do tan ako aífümpco. Hayia de Hegar
fu Mageftad a* Scdlk poc<>99Bbf^ ;
cara bolv^ío xld^e aOi ^ . Madrid •
• .a. i ' '
íin déten'doh. Congregofó á el üni&
mo fin aquel Ayuntamiento , en que
c£xo uno. dé fus. Capttulawsi , pre-
íucnido. de di&imo ^ p por confor
qucncía ignorante , deípués de larga
confexcááaíi Señores y yo foy.dp/enr
iJr,ypidofimedepor'ü[^fiín\omoít
fe le hagd a/k M¡^¡efiad una M-
mana Santa $ pptes fienáo la íjue
aqui fe executa tan celebrada ejk ha
Chrífiiandad , le ha de Svtrik
mucho 'ver en kffas ediles paffos
tan devotos y el aHthorizsodo Ca-
hildo Eclejiafiko ., numero de Difcir
pUnantes , y de . Comicidades ^éh
*ves\ Sigoiiófe á tal deíadno la rifa en.
S2 to-
1
Ejlo y en fitnijdn^
te cafe , fe dflka
4 un
>r« ISELEÚTE jyE LA
itdddsy y :el ^de lá propuefta tuvo a
-pUjtífo y lo que cr^ irriíioii , como
ác ordin^irío (ucedc á los necios,
t' . :oDel->itiirt»o fe refiere ,^uc ycn-
ííSi :*Lr cit •«««W^'^ paífeb^'dSantitómo Sa-
dad de Aifáro no Xx^tí\&íXO y dixeron bs Regidores:
1J¡1 U/JS V^im^:kmfmm^^^^ Re-
tí SMtitifsim sa- Jiiffnbidr, k :düe rcípoqdió con seria
crMtento dia ■'- -
fu filemtüdad.
'Sevilla no acompaña a nadie.
''^■■■■\ cBi'ó'caenti en d Senado de
•Florencia ; el Cotniílatio á quien
tocaba , de haverfe aumentado mu-
■cho. lo$ derechos de las Mercadea
^aft / que-havlatl xmrá^do por, las
•Fáerras de la Ciudad -aquelbs días;
ron cuya noticia fe levanta íervof
Toíb uno de los Senadores , y dixo
•a. los xümais: Señores ^firhamos bien
vi wieftroGran Duque sJí por doce.
Tuertas que tiene efta Ciudad fe
aumentan los derechos^ abran fe
ctras-d&ccyyfe duplicaran. Causó ti^
fa el $rbitrio,fin que efto fucflc baftan-
cramem ta e ^g(yf ^ |. ^^^^//^^¿, j ^ J^ j^¿^^
De un ignórame
Flereniin.
DISCRECIÓN. 177
¿6 a^uc dcxaíTc de esforzarlo, mtíjf^
facisfecfao de fo difcurfo. . - \^ - \
Ha viendo ün Herrador dfc kí »* muíáUMet
Conquifta (Lu^ardc Sierra Mo- ''^'^'^'^''
rcna .; can tofto <óns6 rti4o ) cornc^
do dcfpues ¡la íal^ que haría por
cria !»enr il&kar á '^^ki-kdéamlí^ái^M
de jadicia , dHcufribroñ' etítrc sí , que]
pues eñabaa eri ^]laidOi'Tc^ore$
teniendo tan poccrqde téxUr-^ítr áh5is>
eaíTe á el uno íddlÉlti(« pá&íáñáóÜí^
brea el Herrador , éón icuyatñtdia'
fe componía todí¿ ^ ' , ^ ,0
,^ Amaro vfueiri;i:^^lebbnn:^b Lor* p^^^^^ y^^^ ¿^
co , también de Sevilla', cuya ma» «tv'rtmu pr»-
nía era predicar $ puíoie en la Plaza- junÁts )i aUfás
de San Fnincífc<i > que es el , fiti* Jvf*'*' ^''**^
donde eftá la Audiencia de Oido^
Ms, Curia de Eícúvinos, y demás
Oficios de Provincia , á hacer fu
Scrñion , y áho : Cffrecfo ei Dentíh.
n'foaChriftoettelMometqueUhd"
' V Sji ría
«7« DELETTEDELA
i^ta dueño M Vniverfo, comóp%p
feñajje , adqrandole. T'odofe lo da»
.- rf{fcpcÚÁ)mfiríflslaflaKjitdfSart
Francifco^queji (sP'4frfmomo mió,
dfn^tnofmdf^de^pitfrfipf^me,. .
semem* ü m h ílÜ«g$btIODP©brf hÓtobtoá qUCH
**•• x^rfc á: cierfo J«»fzí , <te qué d Mcn
fepcrQ.ílQi\jáí!:.,a(^clla 'noche fe rc^
Qg^ió Iqr j;igv¡^- ^¡Ufeido íái realce,
poíqiKí ■ í?fi r ^ rCriciiia-j háyia toftado
un . poco. <k. :pflíJ í»r .olor de una picr-
Qd díiQirucró , Jiucfc íiíTaba 5 hiza
compí^pervt: ¿ Hpftclero , y ave-
riguada :p<3f^ <ji<áttaD Ja: querella , cí*
tando a Ja yíftaísin Loco , célebre en
fos agudezas , le dixo .Sentencia ttt.
eftf Bléyto: 'Mpv\^\b.i Hareío,
me esmm facH, Effie hombre *i>acse
I4 holfd delante del Miefonero i dé'
' - 9(fle qi^f regale 4 olfato con dfom*j
á? de el dinero y recójale liéego , eou.
que va pagado el olor del Carnero*
AÍ5Í fe hTO.
Bt m jpmme, \ ^^^ Uamado a declarar en Jui-J
i9fmtnA9. do , (obre cierta Demanda que !©;
<- pOr
• j .
; DISCRECIÓN. jH.
ponían , un hotitbre i aCdn(e}¿ldi^
Abóbelo , quci negade todo ló qcró
le podía perjudicar $ compareció
ante d Juez , mandóle hacer %
Cruz/, ^i^eremonia prieciia del jiira^
mentó , á que dixo : ToJo ¿o niegói
2^(sb á las regulares preguntas de
quien era ? Cómo fe^ llánüaba ? Y §
bcómctia decir verdad ? Siri fér pof- ; : ' '
íible Tacarle otra refpueíta, qué to» .^
da lo mego , ácordandofe de la '• in&
ÉTuGcion dcl'JLcfrado. ' * r; ,^
Entró en los Incurables de ^Tó^ itardUáL
ledo un Cavallero » vio- en una de
las Jaulas á cierto £oco , que hablaba;
con maníedutnbré , ' fálüdanoolé5 y
entre las cofas que le dixo; fué: Mifé^
Jenor ^fiendo la primeravez» eme le
'Vel)\ 9fU^ he inplinadba fugallarda
freféncia 5 y for <•/ ró/übam/e^^if^'
que fengtf ¿le el \A^ndo\ aujiqúe^^
me fingen Loco mis értmlos , le acoh"
fejo , que no fe ^ea d¡f ligero \^^
'ütvirkfegHrd''\é6viandoefiefeli-^ - '■ .
gro , a qué efian tan -ejcpueftoslos
-■' ■ ' S 4 Cor'
zu m ioí0 1 Mdf
>^$ DmmTE m LA
f^pfámtf^-^, Qi)í€b(|o tw concerta-
bas rdzc'n^ > confiíndioíc d Cava-
)lero , aparcandof^ admirado » 7 á
ppcf). rato 1^ 11^0 90Q gran priía el
ti>¡ítno Locó 9 ^cefcofe .fegu];o á b
rexa t diplt un gran bofetón , dicien-
dole : Inadveríido , no os he dicho,
^einputtfrfAk'deUgfroí }
_: ^ Wfli l»ctí.¿íajquicn la falta de
f¿í/</4a<. )^^9 P^^cce le aumento la difcre-;
cJQti;; y en -quien fe obfervaroQ
fentencias * Phil(:^phic4s ' , oyó decir
. ,1 c(Fi- Palacio ': Grft^ fóHmna la de el
Duque de, tal, el va por la cumbrd
^e |gS:;di¡Gbaíj* A qué refpondio;
(fr^t^ Ufiim^ »/<; Hnio- kfn ^W3
tencta i forqHf fi trofiez^ , .. cd^
de mm alto, '
^ el mAyon: ipefo ,en . lojs «hombres
es el de la vanidad i y en prueba de
eftá verdad ; cgnfiderad ^Amigos , Jt
íjiéamos kasa CAfir. <,\ í . . . : \
Sentina de m . .Bolvíadc vér lá CJomediá ¿n Aíay
cav4Umd,ciu- 4rid cierto Cavalkro de aquellos.
DISCRECIÓN. 5 81
€[00 criados en .Giudftd corta , folo
aprenden vanidad ^ y rudeza 5. pon«
deraba en admiración boba codas
Jas Tratiioj^as , lo .mudio qup tuvo
que reír , viendo á icl Gi'aciorD ron
Saco , y Catnandula. Preguntóle
uno de los que le oían • Y el Verfo
que ttal fue, V ícnórr>nict ?, Sufpcri-
diofc , jcomp recapacitando: la tnio-
tópria , y refpqndió ; SI Verfo m
Jjdto, .'•'■'• j
' . Predicaba: . feíyorofo en Sevilla
«n.Religioro , corrigiendo Ja. grl-
vo culpa de dexar de reííituir lo ufur^
pado : Oíalo Juan Garcia , aquel
celebre Loco , ( de que ya hicinios
mención , y quedan referidas canr
tas difcreciones ) y acabando el dií*
€i»(o el Orador. , dixo:.eñ,'»Qfc alta:
^átdre R(Vfrendifiith(i(,^arfuadakÁ
fi4 Abditorio que no hm(€ yque ^es
tnasfacHi que refiitjitr i y créame,
que eííh<íf^4indQ,ffUirMda:9^raroieseí
quereftituyeí , ■• '^\:„'.i -.A :.-. '.?i
, Pe el' Conde de N. fe refieren
CUCIV
1.
» , ^
De un Loco : 1/
ingeniofo chifte de
Qucvedoyen el dif-
curfi del Éntreme^
tido , en que intro^
duce A Fluiériy uf-
tigando 4 un Dia-
blo necio y forque
gajlába el tiemfo
en tentaarlTt Atan-
tes , fora que no
fefiitujejfen^quañ''
do ellos lo hacen
fin tenodciones.
• I
2 8 2 DELETTE DÉLA
^et cuide de N. cucntos QtadoCos dc zoDCcdad, Vi-
Usfaeejfesdeejle O jv i *
csfáUere , mds Via cii Zaragoza , mando d Árzo«
/^ fieHd» que md cxcxo , a los PatTocos . dc fu Didcefís,
^^Tí'f^ q« no abfolvieflina nioguoo dc
«4 ir mmmte, los FcligrcíTes , quc dcxaííe dc íaber
a lo menos el Credo , o los Ártica-
4os dc la Fe. Contriílofemncho con
cfta noticia el Conde 5 y entrando á
verle un Cavallcro , amigo fuyo , le
preguntó : De qué cftaba melancólí-
■ co ? Qí^' qmere V, md. ^ue tenga}
: '^0 es eajo fuerte , que káya dado
nuefiro Prelado , en eme todos ha"
yaTmSrdefer^Theologos} Comoha
: ^ ; de confejfarfe un hombre como ya,
. que no ha efiudiado \ Efia confide^
, r^cton me tiene impaciente,
lievólc lii Secretaria á fírmar
i . i ; ■ , on^ Carta , y le preguntó i^e ga*
ravatosfon efios de entre los remlo^
nes > Refpondró : Eílas fon rayas dc
los.parcntrfs 5 4 que^dixoíon enojo:
Ta os he dicho que no quiero Cór-^
refpondencias €on mis ÉaHéntes,
pues
^%
c»
DISCRECIÓN. 2?i
fueí el Conde dif N, y túdos ellos'
tienen de firuida mi Cafa 5 y rompió
la Carta.
Eílaba divertido en cierto Lugar
e) miímo Conde en el excrcicio de
la Caza i, y en eílc tiempo llegó: ^
confcífarfc . con el Cura Párroco.?
Conoció el prudente Sacerdote la
riidíwa dcV Penitente , y le pregun- ,
to;. íi (abi^ los Aniculos de la Fe^.
Éeípondió., que no. Pues es pofsible,
que un hombre corno V.S. ignore
cpfa tanc^cnciai , f la primera que
fie eíludia , e imprimé en k niñez,^
mayormente en quien es hijo de
t;an grandes Padres? A que replicó
muy fati^cho : He d^x/tdjD defa*
herios , porque anda un Runrún de.
que fe ^rntan^ .
: Enn[?e<íio de íeft «I Conde de
qtolcd. hablamos tanigoo^t^e , cq«
mo prueban fus cuentois jíicvió con.
gran valor jco la íáéíjltad d«'|la Guer-,
ra á Philipo Quartos y quexoíb en
cierta ocafion de no haverle dado
un
2 8 4 DELETTE DE LA
un Empleo , que precendia , pufo un
Memorial en manos, de fu Mageí-
tad , en que decía fe le permicleííé
paíTar á, el Ejercito del Turco , por
eftár inibrmado íér ei Gran Señor
Principe can judo , que premiaba
los méritos $ audacia , que (e deípre-
ci6, conociéndolo.
&tnm\^ Eftando enfermo cierto hombre
de fencÜla natural íimplícidad , di(^
poma fu Teftamento , diciendo en la
primer clauíula : Déxo ^or heredera
de tnis bienes afefH'Chrifio^ ly in fn'
falta, a 'MariJtSannfsíma'iyf&r la
de ambos, 'Á San MigHelh y trntii--
Éftandolefpr bn defatínó, reípondió:
Jefu'ChHflú iy fu Madre Murie*'^
ron , que afsi me lo enfeñaron en Id
Escuela , y yo quiero- perpetuar mi
hacienda en Pojfe/dof' ," que *vi'ua
para Jfempr^.íieáüioíc á rifa el dif-
paracé,y d ¡nocente acreditó lo fer">
voroíó , que era de el Arcángel.
CA.^
• • >
DISCRECIÓN. 2 8 $
CAPITULO VIL
MISCELÁNEA DE PKOMP^
ñt«d¿s dé perfónas de todaí ciajfes^
: AeyütUidiki:, ydí'uertímienFo, i
Yendo íin Diícrcto ^ que cier- Ctfrrfcfw» i «»
_ tp Cuko galtabg rrállcs pcy-» que común de pre-
ndas can, un hombre baaco, y rtj- /**"'"•
do , le dixo : Amigo , 'y^?/ defper-
diciais cargas de Canela en ajfar
miorcillas.
Un graciofifsimo Ciego en Ma- ^' «» ci*^».
árid cftikba andar de noche, y^con:
Linterna 5 y preguntándole : De que.
kfema aquella cxtraviagahda,?'/ Rcf-
pondio : Na traygo , Señores ; la
ItíK» por %>er a el que viene , , Jmo,
pffkíjiíie vean. a\el que va^efch/^n:
do afsi los emfellmes.^- . v ,^- -
JDon Phciipc de Cardona,. Al- c* m ueim.d
mirante. de Aragón ,. fue muy áo- ^^«¿r.íww : í/íw-
jAayrófo ,' y.' chancero- spaííeabafe égna dei ^ffump^
cti d Prado de Madrid ', a' tieaipo; '"^^ ^' f'^"^
ijije
•<».
í «86 DELECTE DE LA
que paílába cieno Medico con Tu
reverenda Muía de gualdrapa , tam-
bién de buen humor. Llamóle con
gran priía , llego á el cílrivo , y le
dixo : Quiero conüiltar con VI md.
feñor Dotor» una enfermedad que
padezco ^ y me tiene fumamente
cuidadoib : es á faber , que como
con gu(lo , y apetencia 5 pera to-
dos los mángeres , fean Perdices^
Capones , Quajados , Platos dulces^
n otros qualefquiera , fe convierten
al obrarlos en una íaftidiofa hedion-;
' dez , que mortifica á losqueeílán
cerca : ello precifamente es enfer^
medad grave , que remedio me apli*»
cara V. md. > Refpxmdió, fín embara-
zárfe : Cierto , Señor Excelenúfsmo^
ejue me hace admiración , que ha"
'Viendo en ■ efla Cohe tan grandes
Phijtcos, no hayan reparado un acci^
dente , (jue qualquier Herrador haf-
taba a curarle : V, Exc* ,por confe»
jo mioi (y 'Oera ^uan bien fe halld).
coma defde hoy Paja, y Cebada ,jr tf"
ter^
-_ii-
'DISCRECIÓN. i%7
wcolar acarno los Jumentos ycuyú
excrementa es mas limpio 5 T cort
eílo , Y un^ gi*^ cortesía, expolco
la Muía . El Almirante á gritos le cle«
tema -t Venga oca , Amigo , me
amero que lo/eamos.
Un Satyrícp decia, que en las In- or «» Difiuu,
cliás , folo dos cofas havia conformes
a tas de Efpaña, que eran el Agua
Bendita , y el Vinagre,.
Hizo un hombre de baxo na- TaMcd fitruimt,
amiento gran caudal , vendiendo» f^'yJl^^*Í¡ %
Aloja ., y Barquillos j y ya rico, tsfaá,
confultó á un fu Amigo , que e(lá<
ba aufente , cómo emplearía aquel
dinero, porque defeaba ennoblecer-
fe en cofas de luíhre. Refpondio^
cuerdo á el margen de la mifma
Carta , llenos todos los blancos , fia .
mas íraÚc , que decirles : Barquillos;
y Aloja , Abja , y Barquillos, ~^
queriendo con efta advertencia cor-
regir aquel entono 5 dcfpreció el
documento , y reípucfta , empe-
zó á eñgrcirfe en las vanidades, y
á
288 DELETTEDELA
a poco tiempo fe vio muy pobre,
encendiendo , con coílofo ddfenga*
ño, el confejo, que.dexó de íqguir
fu ignorancia.
De m C0chen de Refícrcnfc de un Cochero , que
í $pc Quar •. ^^^^ Phelipc . Quarto , llamado cL
Cáthalan , cofas muy prompcas. Ve-
nia del Efcoriat á Madrid fu Ma«
geíltad j havia nevado mucho $ cfta-
ba malo el camino , y en un paílb
, pcligrofo dixo : ;/^f ^ f^. Aí¿^¿^^^¿/.
Rcípondio : J>^o quiero , anda, Bol-
. . . co el Coche , (alió el Rey , y dixo el
Cathalán : Ji^e httelgo , 'uive D'tos.
De qué te huelgas picaro ? ( dixo el
Rey ) Rcfpondió : De qtteV, JUa»
geflad no fe haya.laftimadoi
ée Mfrudme Vifitabau frequentemcnte cicr-
marido a fu mu- n í- • r \ o >'-
gerxiídkufé fif eos Religioíos a una Señora , y
fecha , nejímpre oycodola pondcraT , que eran San-
tos , fu marido la dccia : Ferfuade^
te , Amiga > que los Fr ajíes foto pa-
recen bien en el Altar , en el Ful-
fito, en el Confesonario, , j pintados»
ingetiiefimdkde yj¿ ^íw uiño dc ocho años ve-
Mr/4r 4 m Lá-
drm • ' - nir
^ ■^.
ftir por el paragc en quse cftaba uá'
Ladrón conocido , y temiendo que
le quitaíTe lo podo que traía , fé pu-
fo á llorar fobrc un Pozo¿ Pregun-
tóle aquel mal honíbre: Qiie tenia?
Le rcípondió : Se me ha caído un
Cántaro de plata en efla dfierna ,y
no se como facarle. Godicíoíb el
Vándído fe arrojó á tomar la prenda;
•ayudado de la capa , y el muchachos
regiftró el Agua , y no encontrando
la alhaja , falió , hallandofe íin la Ca- '
pa i el Cántaro, rii el Niño, y corrí- ; .
do de la injuria.
Eftando moribundo un hom- ^Vl^^'í*^
ore ,y ayudándole en aquel trance ratisráctjt.
Religiofos , íiempre que le nombra-
ban á el Demonio , refpondia como
enmendándolos , elfeñor Diabla^
mejoró de la enfermedad, y corri-
giéndole tan no ufado eftilo , refpon-
dió : Padres , hablábale afsi , forfi
fuejfe mi Alma a fu ]wif dicción , no
la cafiigajfe por foco cortes*
Entrando un Soldado de Flan- l[ /" ^'^"^"^
"'" T des
2 90 DELEITE DR LA
des a hablar á Phelipe Qtiarco m
Audicnda pública , llevaba unas,
buelcas muy fuera de el ufo por lo
grandes i causo rifa á aquellos Se-
ñores , que eílan arrimados á la
pared -, y aun el miímo Rey , depuef-
ta la mefura , fe fonrió 3 el tal Militar
hinco la rodilla , y dixo con gran def-
pcjo : Suplico a V. M^agefiad fe
firva faffar los ojos por ejfe Aíe^
mor tai , como los ha pajfado por
mis puños.
De un ougid i La Cafa de Don Benito Trellcs,
Don Bemtt Tre- Camarifta de Caftillá , fué de muy
poco aliño , y fobrada efcasez 5 en-
tro a verle una mañana , hallán-
dole en la cama , un Colegial de fu
mifmo Colegió , facaronles á am-
bos Chocolate claro , y mal hechos
probó el Húefped el íuyo, y Don
Benito dixo á un Page : Traedme
agua ; hinco la rodilla el Colegial , y
ofrecióle fu Xicara. Agua es lo que
pido , dixo Don Benito. Rcfpondió
el Colegial , haciendo una reveren-
da:
¡Us,
DISCRECIÓN. 2 9t
ciá : u4gHa , es. Señor , U ¿[ue oi
cfrezjco, >
Sacáronle por donayre a un Car ^'. *" ^^tf^-
vallero en Madrid , en la Cafa dq^
unas Señoras muy difcretas , et|
tiempo de Carneñolcndas, una Xi«
cara de Chocolate, tan pequeña, que
tendria.el tamaño de un huevo de
Paloma , y dixoa elF^^e ; Muy hue»,
na efia U mueftrd, trajgame tC.md^
de efia mefmo. .
Enfermó en Alcalá cierto Eftu- »f .«» ®'^''^'
díance dé gradbfó humor,llamó á un
Medico,y le óÁ%QiK,md. pues mic<h
nocemos ,fabe que foy pobre ^ pero
hombre de bienyjfrnjofe^de^fiffiir-'-
me , y affegurefi^ yáfíieU^/^^recon
gran puntualidad las 'úi fitas que
me hiciere. Cumplidlo aísi el carita-
tivo Phyfico $ pufole en pié , y yg.
convaleciente , iba con frequencia
á bufcárá fu bienhechor a horas de
no': hallarle en cafa , hada que enh
contrandole una tarde en la calle,
le dixo: Hefabidojemr Don N. q^éí
T 2 V*md,
tfiuáiimte.
DELETTE
diferentes 'ueces, que tiene que mmy^
¿irme ? Rcfpontó : Señor Dotor , he
ido , y lo continuare , como kofrec),
^fagdrÍds^i{ítss,ipée:dehoaF.md.
Éltal Mc(iico,'cpic era igualmente dil-
créto,teplic6 : Señor Licenciado , ya
me dm m fdtisfeeho , dexeF^md.
cere^oftídt'
cüéaa^d^^ric^i^r q»^ también es
acreedor afis 'vijttas.ftconellas.
tocrms , ; Gdt- ^^ iñfignCS , COmO PhÜOlQptlOS . VI-
"**' • vicróti en rob^fta falud muchc» anos,:
y bregiíntándo al ' pf imcf o , cómo.íe
Hávia coBfervado.taYito tiempo, 6a
enfermedad \ Rcfpbndió : Con no co^
mer nunda juera de mi cafa 5 y lo
ihifrtía ai fcgutidb : Con ha^ermeie-
H 'vantadofiemfre de. la mefa de mo-
do , qí4e pudiera , fin dar flazj>.
Iréhér a cerner* - ', 'v ^
Ordena, dui- c'^ Licurgo cn fus Leyes ordeno a
*^'^''- Ibs Laccdemonios , comieüen en pa-
' DISCRECIÓN. 1191
tíko ,: queriendo que la modefta
templanza les obligaíle áfcr, parcos
^n los manjares , librándolos del pe<
^gro de Glotones , á quienes San Pa*
blo declara por enemigos de Chrif-»
t6<,:pues. folo adoran la Gula /ce*
nicndo por Dios, al Vientre , pagan^
dolo conlas aceleradas muertes , de
<}ué Vemos apaontonados exeoiplos^
r Aiato^ gcare afirma , nó hhvcr origenith$*(h^
acaecido en Eícocia epidemia uni-
yxsíú y ni ikbre maligna , hada qud
fe ufaron manjatesv delicados ^ f-z
lo nMÍoio ztxhxxje Galeno ks'enfer-
Hiedades , que (c deícubrieron en fd
dempo." ' .-. ; :;:■: :•' , ' ^ .-.i
'': \ Deda iin Difcreccy, qáeál Me^
dico nadie le puede vituperar » ni
akbar y no vituperar .antes de poner-
fe en fus maoos^ porque no tiene ol*
periendadc como obra'; no akbav
dcfpues de entregarfe á ellas , porque
ya no tiene vida.
'1-j : ciiaj Sabiduría manda , que de- "tíngu }^ uém
BIOS i labnor a bs .Médicos , y. no' fe ''"*** • * ^
T3 ' 'iacucr-:
; 1 '.'X
>
i
tl>4 DELEÍTJBDELA
acuerda , ni de los: Letrados , ni de-
ios Poetas... :..<;;
■ «
' Tre& cofas contriftan al enfermo,
temor .déla muerte,, dolores de el
cuerpo , y ceíTacion de losdelcytes 3 a
«pie anadio un Satyríco , v ha^er de
Uamar al Médico,
Otro deda , que. d Dotbr es
homicida con Hceocia., 7 d Botica-*
rio fu Annero 5 pues en fu Oíidna.
el Boté , es Bote de Lanza , j la E(pa<4
cala , Hipada , iníbticnchtos;qqcáca^
ban ^ fd Genero .H|nmnQ.
Autor grave a&bia ,. qúc : def
Eoma ñieron dcftecratk^ los Fh^ñ-
cos , y que en fu aufcnda propago
taoto: Ja Qeqie; , qud fe hkso táulti-
tud^ • "; i :" -
^ms^iuut- . Melampo., &mo(b Medico, cob
kaver-.viflxxMr en íi^a idc una .caía
sandidad de R>atújie^|nron6ftico,.quo
fefeguiriaun gran terrcmoco,y áfin
fucedió. . /.: ' j . .; .-(
.^iffBt^^\tm- J: :h^ j^epubtícardo :Rbthatioper«
thida ;i que los !Mcdicos ¿vcñdrí vaéfi
^t»
itnte de R»nf4t,
• I . . X t i^
DISCRECIÓN. ^91
reifdles en I» curas, uno que cada
4]nd tomaílc a iii cargo la de una
enfermedad , porque a&i fe aplicadíeQ
á eftudiarla mejor. . '
Muchas' perfona* Reales han «^-^f** ^ í'»
f*ofcflidoIaM«Kcini.comofaeroa '"*"~
dos Reyes de ios Medos , Micridaccs,
de quiencómó nombre el Antídoto
JMitridatum ', como de AquHes iá
Aquilea ^y Avicena , Pñncspe de Gor-
doi^a«
Medico. , y :Captcan dene una
-rnirma fígnffícacion ' en el Idioma
Hebreo , y no con impropiedad; -
porque el Capitán hace la guerra
tion las Armas /y eir Medica icoh ks
Recetas. ' * .i ■
Tenia Ladislao , Rey -de Ñapo- j^^,. demut*
les , fitiada- la Qoxts; de Florencia ¿ y' ^'f''
en términos de rendirla s pero arre*
batado del ciego amor de uñahcr- ' -^
itiofUra de la Ciudad > hija de un
• Medico , ofreoÍQ i qij^ franqueándo-
mela , levantaría eí G:rcó t reíiíliab
ú Padre , y los Senáúdof es , acentos la
T4
MidUiná.
r ■
iP6 DELEITE X>E. LA
'e\átar clmaybt daño , ^dloitregarotiv
. ttamandola rcftaurádóra';! difámulQ d
doliente de el honor , J^ñdole ai la
hija, enere otras pi:endas;de adbrno^uñ
' lierízo , penetrado ae tan efidiz ve-
neno , que acabo á poc^s horas de la
noche con Rey , y; Daáia', •
u <pte éUMM u t A Mecenas , rValídodc Augofto,
le caufarón ial defirdojos cuidado^,
y aplicación de (ir cargo «qne vivió
nueve años , a esfuerzos de la Medí-
dina ,- fui rncnp-á^uno. ;' . • '
Dcr Condef-Diuque , primee M-
¿idrd de Phclipe Quano , fe i^efe^
iquc para poder dortpir algitn rato
iác k noche.; k.era^ reroediod icuir
do qué hacían en fu quarto jugimf^
a los Trucos, y (laciéñdo otros eícerci-
cios, conlqucfodegaba k'ti^ba)adl
•cabeza^. ■; ,. ' ^ • ■ ,'. ■ : r ;■
xnndt jv'um. . Quiíb Aviccna , mas poroW-
itentacion de fu vanidad , que por
creencia del juicip ¿diffiut^r .^1 .x!bC-
(átiho de íer bacante íola, lá ti¿tv
ira á producir natuíralaiente üQ:
y\i hon>
•\»r..:
-^
' :DISCRECIO]St.^ 2^7
^hombíc , cptBp cría (kra$ íafcandijasj •
jstror ,i qííc. ijcíprccbnids- Santos ,y
rabias Plumas , llamándole íacurablc
i': ■'Diói.yn'Eófcfniomk maqla oirAdifmté.
;€le 1^6 quero* comer , diclcrudo , que .
haviá failiecído , y que k» muertos
no «eccfcitabaií : dp «limcmcK El
,|tfúdenier Mdico , qu? le curaba,
> viéndole' acabar (ih temedía , dií-
.pufo que otro hombre > amortajado
fch forma de cadayer ,. fe aiparecieífcs \
-hizofcafei L advirtiólo el Doliente,
y hallandofe con aquel nuevo com*
-piañí^ro, pregunto quién era ? Dixb,
.que un difunto ; y fin eftra wlo,
empezaroli fus-plátieas.detil ocix>
mundos a b^eycrato el muerto fin-
\
. gido pidjo de comer .tfaxeronle una
Polla y yióld ^el Demente ,• y ; adriai-
rado , dixo' : Que es eAo ^ Los difiüi-
tos comen >Si , hermano , refpondió
.«(fotro-» quf áf^i lo,maj|da Dió'S 3 pues
icomtl^os; tpdi:)^ ■■, y.cQn efta traza
convaleció, ' .
. Per-
298 DELETTE DE LA
Ahmfim, Perdió d juído Menocrato,
Medico ií)fígne , j &voFecido de
Philipo de Maccdonia , cuya íocu-
ra era fuponeríe el Dios Jupicer , y Sa
bailarle caracion ia" Mediana , la
tnconCr¿^la ditocíon áe átfad Rey?
mandó oraeiie a fu Faiado cftando
• ■ *
•comiendo, y que a fú Miie pcr-
tíumaíTen co^ InáoOíoá ci^uifito^,
como á Deydad ^ de qoe^ fe moftra-
ba contenciísimo > pero eftrechan*
dolé la liabbre, que no apagaba
los olores , conoció fu ddirio', y
quedó fano. ' .
Demuf ynnts, . Hadcndo poco aprieto Fedc-
.ríco , Duque de Milán ^ de ciertos
'Liegados^de el Sdpado de Venecia,
por ícx Mancebos , lo advirtieron
ellos , y le dixcrott en Audiencia pú*
\sX\csL :Si mtefirA tLepubUc^ créytfi,
- vinviddda tn Us karhas , tmhianm
p0r EftthaxMá^res Á-hs Paáres de
tn la doBr'tna que nos er^enafi aáé»
• DISCRECJON. Z99 . ■
h^t4. Ufalndkiéafin4Ái ternas , nos,
- ' Sacó a \át dn Autor crüdkó d* «« dí/íww
pe«aObra.digw;d¿áplaafof de. f*l"" "•*-
dk^ á jun Scnc^'ác Jos de Madricí^
que con no cncendctla , U'dcfeftitQ^
peco : centre los' Sabios fcdiftfibuyó .,
tan. ; apricíli ^ quei (c.< hteo ^gunda
im(>i£iÉo0[ y. .en. qúB j pufo .Iayllc0
dcErf af as j por adicitíd do kfriixiier^
1^ Dedicatoria, i :; < .)
: Caájidando.up.Gav^ftQlIígá^ D*i«ri//4«-
»utía:;Cucftá., qüCipóriáíp^rsíJjar- ^ »^
riclgáda' , le pareció a cí ¿:)?<a_ toaría!-
idos fubifla a pié.» prc^u^itóle^áim Ál^
deano de aqctanidad v /qusf cOaba á
que 'tarÁaretmUégar^ a Uíiolwra
de ejfaSerr4n)a} Refpondió; S^ñoTí
fifi/ais defpmia ■■; en. trts horés efia*^
r€ís arriíia^y fero fi de'^iejfa. no Ue*
garéís en tras días* ./' :.'..■
Moílraroi^lfi á uñ Foteftiralo ^'^^^^'f^''
panicMlárccb udá de fas Ciudades
\y. ¿dfibradas^vdia^o > ipontoan^
•' - do
If i«
300 DELEITE DE LA
dolas : Yqual~tí aqui la Cafa dé los
que no eftan en eliaX h qqe rcfponri
dio fácyrico U(k> de los qtie le acom-
. ^Ti2!ózn:lS[ohay mttgHnafeparada^
porque ejíe PrnifUegio le .rieneñ las
mas delLMÍg^.i.
A u mifmt, ^ Propomeddole á ún diícreto
Governador de Indias, que feí^a
coñvehicácei pdriyiitír jcDc ki Ciudad'
¿t fu tn^t^io' Caís. éc 'Mpgercs pub^
cas , rcfpondió : Pues no fera mejor ^
Je^rés > cñée ¿erouenáos el Lsigar >
»e m renten. -*„ , LkgaTon á utia Hpftcna de Sicr-
n iMorena'gran concurfo de Eñu-^
diances , muy mojados de tina cor-
fnerica de Aguaceros , Piedra , y
Centellas , que les \al!alc6,;en d. ca-
mino 9 ponderaban entre si «I rieT-
go en que fe. vieron, con incom-
par^eaílombro ^^tps^yos quecru-
^ ^ában, Tus. clamores a ^Lcielo.^ uno
deda : Yo me abrace con la Cruzs
<yt(t> con t^l Imagen $ otro coni Cor-
porales. Oíalos el iVentepo fufpeRÍo,
y pQÚean^QTe^dtxQ en tóz ■ laftnac^
< ■ ra>
'DISCRECIÓN, 30 1
ra , y cotnpugida : O fenores , def-i
r/igañenfci qm no hay reliapiia como
una buena conciencia,
Qucxabanfc unos muchachos a Dtnayreátmp^
fu Padre , clamando por almorzar , á; '^"'
tiempo que enero un fu Amigo,? y?
ojendolos, dixo compadecido : Ha^
ced que fe def ayunen ejfos Niños, A;
que rcfpondió : Cómo defi^unarfe^
por mi fee , que tiene cada uno una
ajfadura en ei cuerpo i y ctSi yctásíá,
que tenían la que Icis di<^ naturales
za. Creyólo el que terciaba , y .cor- . .
rigió a los inocentes , Oamandolds.
goloíbs»^
La prudencia pcríuadc ,' que con prebtnh difire-
tres claílcs de gentes no fe ha de liti- '"*
gar 3 con los que facah la cabeza por
ventana de paño , que fon Fraylcss
con las que fe ponen los calzones por:
ÍQOíbrero , que fon Mugeres 3 con los
que contienden con la voz del Rey,
que íqn Miniílros. —
Salió en una Mafcara up.Difcrc-, Mote de «m m$^
tq con , cftendido ropagc , felpi-í ^'^'*"^'*'
i
102 DELETTEDELA
cado de muertes de placa, y el mote:
dccia : Solo una muerte a Dios deho^
y las demás al Platero,
iürdiiéi. Períuadia un buen Padre a íii
hijo , fueiíe al Edudio h refíCHafe per-
tin'az , y preguntándole la caufa de
aquella novedad , quando íiémpre
iba voluntariamente , dixo : Señor,
que queréis ? ^er azjotaron a el
que efiaha junto a mí} y no es ror-
zjon , que viendo elriefgo tan cer^
ca , dexe de huirle,
sÁtjfA. Haviendo fabricado una cafa,
obílentofa cierto hombre , á quien
íe tenia por de raza de Judíos , y
pucfto en la Portada una Cruz de
jafpe , le íixaron cfta Sátyra :
Es proprio de Cazjodores,
Defpues de la cazA muerta
Foner la piel a la puerta,
Difcrecien áe m Tcuian contl&uas las, caías un
hombre muy rico , y otro muy po-
bre 3 amenazaba ruina la pared
macftra , que las promediaba , cuya
reparo , en ley , debían codearle am-
bos.
htmiveft^é.
DISCRECIÓN. sos
bos.'Inftaba el Rico al cumplimien-
to , haciendo ámenaizas de Jufticiaj
rcfiftiafc el Pobre , y oprimido de no
ícr bailante las reprefentaciones de
fu ncccfsidad , traxó cánridad de le-
ña á fu puerca , y paííando el vecino,
le dixo : To foy dt^eño en todo fuero
¿e mi cafa y y puedo hacer lo que
quifiere de ella 5 herefuelto quemar-
la , cumplo con avifar a V^md.para
-que aparte la fuya. Efpantado el
xal Rico , y períuadido á que podria
-hacerlo el defpecho , convino en
Jiacer por si el gafto, anees qué poner-
fe al peligro de el incendio , y pidió
con ruegos al Pobre , que deíiftieíTe
.de aquel intento.
Ofreció cierto Soldado á San j,, y„ soUaát )i
Jorge , que le daría fu Cay alio fi sanjtrge.
le bolvia íin azar dé la Guerra $ fue , á
ella, y bolvió felizmente: hallaba-
fe obligado á cumplir la oferta , y
por otra parte fcntia enagenarfe de
d Ca vallo ,. que le havia íacado de
los ricígos 9 refuclve en ñh ir á el
Tcm-
304 DIELETTEDÉLA
Templo del Soberano Martyr, y
poner en el Altar veinte fueldos de
oro , dando eftc precio alCavallos
hizolo afsi , dando las gradas á fu
Valedor de los beneficios recibidos,
y poniendo la Ofrenda fobre el Altar,
dixo : Santo mió , V^os no ha'veis
menefier el Cavallo , fino fu freciOy
¡aue es el que os dexo. Saliofe con
eílo , monta en el Rocín , que como
(i fuera inmobil , no daba paíTo , por
mas que le efpoleaba 5 apeaíe , buel-
Ve á las Gradas , y dice : Ea , Santo
Mf9 , mas queréis , y pone otros diez
íueldos. Tampoco efto fué baftantc,
repitiendofe el myftcrío , hafta que
llego á la cantidad de feíenta fueU
dos f y entonces tomo el Cavallo la
I marcha , íin violencia 5 á que dixo al
Santo , con gracia : San Jorge
no , muy varatos franqueáis huefi
tros favores h pero en'verdad, qUe
'Vendéis caros los Cavallos.
'juft'tfiudo Deere- Pretendía , cou ob(linado,odio,
tode uiilue^Tur- t y i
('. un Jud]o cortar una onza de carne
mm
« .V4
DISCRECIÓN. 305:
a un Chrtftiano ( pena impücfta por
los Tarcos fóbrcscl :cai^xicbufu-
ra ) alegando havcr incurrido el Ca-!
tholicoj iníiftia con tercera obílinar
doq . Conoció el prudente Juez fer.
mks aborrecmiento, cjue juílicia} uian*;
dó taacrpcfo, y cucliillo, y eíltando
aHicl Reo, diio al Delator: T», . ,
femh ' la ley ,' has de . txiCHtar A
cafiigopor tu mifma mattOidn eflkn
los infirumentos > pero advierte ,
ijUe fi 'exvedes ^ » fakas^ cortdmh,
mas o. menos ^^ te hadecofikr'U
'Oida'^ en el crimen de' alterar'
nueftras Ordenanxjts ,'- %\x(^z[^é&{o
en'tal confii£bo., apartándbiíe de la ., <:
querellar . . , ~^ i •
• Llevaba un Philofopho muy »« «» Fbüofith^
colMerta una cañadillas hallóle
cierto Mancebo , y k preguntó cur
fiofo : Que va eÁ ejfa aefia \ h\ qúc
f efpondió : para que vos . no lo fe^
f ais va tan, tapada. ^ a
Echaron utómanicnte los France- J*"^'^. ^^M*
fes de fus-Tierras á los InglcfeSjdcfpucs
V de
'I
So« ÜELETTE.DE LA
de ha verlas- dominado macha tiem-
po $ y preguntando uní CaptCctn Fran-
cés con arrogancia á otro Inglés:
Decidme , quaifdo nos holveremes
A *ver en efte Pais > Refpondió pru-
dente : Quando vuefiras pecados
fean mas que' bs nuepros»
jrtificudtmá»' I^i^ ^ luz un Autqr la obra de
ttr tn fu Obra, cicrto Libfo , tan malo , que ningu-
no le compraba $ hizo íegunda im-
prefsion , y pufole por ntulo : Di"
chufo el €m te entandierjei y a(a le
bufcabátí codiciofos , porque el amor
proprio no quiere eñ ninguno con*
fcííar , que ignara. > \
Ve m rindo, - ■■ Enviudó >a9<I^v:allcro.,:quc.ha-t
via edado cafado muchos anQs.con
* ■ • una Señora de terrible condicions
dábanle el peíame fus Am^os, a quo
reípondió con ioHozos I Soló iffi tvns*i
do t en tan dilatado tiempo de. mé'.
trimonio , un dia bueno , quefir en
el que enterre -a mi Aíuger.
'»tm'j>if^ft0. • ' Dccia' un Cortcfáno , que entre
otros privilegios , que fe concedéis
á
DISCRECÍOK \
a la villanía , y nicgan^a la iioblczaj
era ci que mas kácmbidiaba j-por
ckr dar de palos a fustmigeres , quaA-^
do lo mcrccicílen 5 y ]cxclámál¿i do-
jiayroib : Por íftte fe- ha dc/.ptahi-
htr fefmfanu defcanfoa dos Ca^¿f-
lleros>
Decíale á. uniD^racco naaridcv ^' «» r^tnte
«mbravcoida: ; %x .ottugcr : «í??/ >??»^
el refpondia : . Hij^ mia , a J}ios
-qtte je h(p}ígmi\)qftekmhcuerh
t/t no :efla. el 'prendario i fi. h) ^f^y
fino el cafii^arbf ¿ fi lo dfxiits • de
fer.
El. Cafñcan Vakndit , Biiqu$ de caftipM u^*-
ürbitio , hijo dd Papü- Aieiandro *'^^'
Sexto , trahia en fu divifa por fnocc:
O Cefar , o Nada 5 y fu pt^ediccion > ■ ,
íbé cierca en? la peor parte , pues antes
de. íer en d Mtindd j^cfona confide-
rabie, le mataron*
Condenado a louqrte imd^^ ixmfta de m\jr
qucntc , lálió : de. la .prifiód, ,;íbbfc '*'*
fianza de un Ah%7, c{utíe envetó
Vi en
^«
^08 BELEÍTE DE LA
ch ella por termino de breves días»
para, finalizar :.'^gunas d^endien?
. das, que concluidas , y cípirado d
plazo bolvio -puntual a la Cárcel , y
-a* el fatrificio. Rcfíriofc el cafo a
Dinoñyíib Tyrano , y admirado de la
íeguridad del uno , y la fiel palabra
del otro , perdono ' a> el Reo , capicu-
lando; con ambos: , ^ ái rocbmpenfk de
fu inttulto , qoe le ^klmilieffcn por
tercero de fu amidad. :
pemfnimt. -"■• Ofendido cierto; lionibre, por-
-que rü Á(nigo<fe negaba á ún taego
Injufto j le dixb : Que^'Jíe$tdá. mut'tl
fu eftrecheZj ,no qutria continuarlas
pu^s foU^ pu^dé T^a»tth&l4 cokilut-
razjones,
'sfitui* ütfirA, Pfpmetio un Pintor d mejor
' de füsQuadros á ciprca perfona , que
- no eñtendia el ArtC5 y cómoda mif-
ma le dixeíTe cautdoiá , qqe fe le
qtiemaba la cafa ', ghto , fotfírchcn-
-dldo.cl Knt^t'jiá £i '£lríadór;dicicn-
«-dolc : .Cm4<^ mucbú de fahar ia
Eí(U
frimera tal Pintura j con cuyo ar-
tificio, conoció la de mayor cftiaia-
cion , y le pidió aquella.
Acufado delante del Emperador ^fi^t^ ^ «»
Othon un Reo , por la enorme culpa
de haver ultrajado con impulfo cc^
lenco á fu Arzobifpo quando celebra*
ba el Sanco Sacrificio de la j¡4i(ra , le
condenó á muerte > pero como el
Prelado cdn fu Clero , y algunos Per-
fonages, damaílen el perdón de aquel
Soberano , íé opuíb el mifmo delin-
quente , diciendo : La Sentencia es
jftfta , ya pronunciada i y afsiyo pi-
do el caftigo , creyendo me f era in-
dfilto de tan ^rave pecado ante el
fuek» Supremo,
y i.
ci-
3IO DELECTE DE LA
> CAPITULO VIII.
ESMALTE PRECIOSO
de la Santidad, con la difcrecion
mraciofaen dichos \ y fentencias de
Santos , y Santas, y otros Va-
roñes Eff ¡rituales,
•DesMdTbmpK A Quel Archivo de Virtudes , y
tid4d,fnfia»M ±\ aílombro de diícrecion , Santa
Ut 4imas,que */- Thcrcfa , dccia : Vna cofa tiene bue-,
pr4»utlU. I % Ir 1 1
! ha el Aiundo , que es no dexar, que
fean imperfectos los Santos*
DeUfrtfrhsM' También dccia , que no havia dc
mconiafe Me ^avcr mas de dos Cárceles sla Inquifi-
*nv£rfe U C»H- . 111
tmfiMun de los cion , para el que no ú:tQ 5 y lade los
í*; ¿^'P¿ '^ Locos , para el que creyendo , no cq-
noce el mal que atrae la culpa.
t>eumfin4:ce. Fucla á vifitar un Cavallero , y
lepai gracia de cftando CU la grada la dixo : V^en*
creta , <¡ue ¿ veces ÍP ^nJlOJO de COnOCer a una M.U'
refpiaadece mas^ ngr , que todos me dicerí es dií-
qundo mas fe dif- ** i ^ r> -n r-
jimaiaiybercyca creta , hermoja , y ¡anta, Reípon-
DISCRECIÓN. 311
creta , na creo que fay hoha $ en la
de hermofa^ no me tengo por fe ai
Santa , lo dirá el tiempo.
Privabaíe la feryorofa devoción T>e umfm^-Ftf-
<dc la Santa de comer carne la Pafcua J^'r^ vhnüdIZ
de Rcíurrcccion , continuando la obtUcmiéu
Quarcfma , y ayunos aquellos dias.
Súpolo la Superiora , y díxola : Her*
mana Theref a , en obediencia , y por •
Dios la mando , que almuerce una
portilla de Torreznos. Refpondió-
la : jdj JUadre mia i Dios , Obe^
4iencia , y ^orrezjMs , fea mu%
c/ihorahuena.
Eftaba la Santa Madre con otras onsupi ffeOs-i
ReKgibfas en la Claufúra de Avila. ^„V:;;t:
antes de havef empezado fu heroyca fig»tnrgenconf»
Defcalcezj entro en el Locutorio un ^'''''^^**-
Varón , venerado juftamcntc por fus
{obrefalientes virtudes s mirólas cotí
atenta reflexión , y dixo : ^y * Her-
manas mias , que dichofas fots i En-'
tre 'vofotras hav una, que ha de colo-
car/e en los altares, A que Therefa,
enardecida con aquel efpiritu profe*.
V 4 tico
31» DELEtTEDELA
tico de la que dotó el ^eñor , (éíe->
vant¿ , arrebatada de impulfo mila-^
groíb , diciendo : Ay , Padre , ejfa
Joy yty , 'uoy a el Coro a dar gracias
a nuefiro Red'emftor. >
üeUmfmasMi- Advirtió la Santa, que una de
M: Aámrme tn- ^ % « • V ii i i
ftñéiM fsr4 ut ius Monjas (ollozaba mucho , con
j/í«« €nt*niiiUt yQ2 alta en la Oración , hablando íin
nt9. cellar en nrequentes plcganas , y la
dixo : Hfja mia , no fe canfe en de-
cirle tanto a Dios , qtie harto fe fahe
tí'yfea» los ruegos con el coraKjín^
me ts mas^ficaz^ , yeloquente , que
Ja lenma»
^Uínfriásm- Defeaba, y pedia a Dios en ú
fervor de fus oraciones , que el Pro^
yinciliato de la Religión recayeÜe
en un Varón de altas virtudes, y
do(5);o, á quien amaba. Hizofeel Ca-
pitulo , y nombrófe á otro. La San«
ta con fu acoílumbrada humildad
íuplicó al Señor , que la perdonaíTe
Í\ havia errado en aquella demanda.
Reípondióla fu Magcftad : Tlserefa
W*í, cierto es qm convenia lo que
me:
DISCRECIÓN. 3 1 J
me pedias 5 fero los Fray les no qme^
ren lo que ^otruiéne.
Fué fcrvoroíifsima dívota de la
Sagrada Religión de Predicadores^
que ayudó mucho á fu heroyca Rc-
íbrma , y "«tuvo por Confcflbr á Fray_
Pedro, y Fray Domingo Ibañezsy
dfsi folia decir con fu acoftumbrada
gracia : Que ella era la Dominica
in Pafsione,
Con la experiencia vemos , que
las mas Hijas de cfta iníigne Madre,
quedaron dotadas ^ no folp de la
virtud en que tanto defcuellan , íino
en la diícrecion. Túvola con do-
nayroía gracia la V. Madre Ma-
riana de San Jofeph, fucceíTora im-
mediata á la Santa en la Prelacia de
Sevilla 5 defeaba fervorofa concluir
aquella fabrica , hacia repetidas infí-
tancias al Provincial , de cuyos ex-
pedientes conftaba el fomentos era,
de genio paufado , y folo la reípon-
dia con lentitudes , que oprimían fu
zelofo ardimiento. Eífo , Madre , fe
ha-!
He Umifnu g/m-
t4: Amtr de U
SémtA 4 U Sdgrd-
d4 ReligioH de
Predicadores , jf
refpett a efte Gré»
ÜAeftre,
He U V. M. M4"
rian4 de S4n "Jo-
Yepb : La tardan'
x^a, y dilación de
las jttft4f refolu-
cioneSy impofsibili"
ta losfuceffos, que
fe feliciun para
mayor gUrU it
Hies»
n
t.
314 DELETTEDELA
hará defpues , fe hará luego 5 Tobrtf
que le dixo un día , con vivacidad
de chriftiana impaciencia : Mire , Pa-
dre nuefíro , la calle de luego , y Ut
calle de defpues , no tiene otrafalida,
que la cafa de nHnca,
^tm, M>i^i iif- Y^cáÚQ á Arfenio , Abad , y Va-
rón Santifsimo , una Señoria de noble;
linage , virtudes, y hermofura , que
fe acordaíTe de ella para encomen-
darla á Dios : -íífo/^/ ^/>/í/í> ( replicó)
íuplicar a mi Señor , que totalmente
os horre dt mi memoria.
)Detiv. Mdtftro Dicieudole el Conde deOropc-
lZt:^:rÍ ft a aquel infigne Apóftol de Anda,
las orécunts dt luck cl Macftro Juau de Avila , que
los Santos nohan , * ^ i \ _^. ' ^
de foiícimfe , fin Ic encomendalle mucho a Dios , al-
que las acmpa^n (qqu^^ qug \o haría. No mc conten-
las buenas obtási 01
j afsi San Pedrv to con eílo , íino quc ttic ha de tieqer
tUtT¿t: a fu cargo , con eficaz conato saque
Seamos v.Exce- feípondió , fcrvorizado de fanto zelo?
lencia.y yo bue- r» «^ /^ i_ rr -n I
nos , y havrá m ^^^^ > fi P^ ^' ExceUncta ajuno,
el Mundo menos Jl por V, Excelencia me difcipUno,
fi por V. Excelencia me cargo, de fi'^
¿icios , fipor V* Excelencia me mor->^
w. tifi".
» ^
DISCRECIÓN. 315
tijico con otras penitencias , fcr
tf* Excelencia me iré al Cielo ?
Preguntando un Cavallcro , fo«
bradamentc alrivo, á un prudente Re- í>' «» fruiente
ligiofo de bu cna opinión , del Or- ''^'*^'*
den de Predicadores , que debia ha-
cer haviendo murmurado falfamentc
<Ie un Pcrfonage en concurfo de mu-
chos > Aconfejóle ^ que bufcando
]a mifma publicidad ^ fe defdixeíle:
Cómo espofsible , Padre , ( rcfpon-
' dio ) qué un hombre como yo ^ y de mi
- Hotéria calidad, fe defmienta ? Pues
otro medio hay, íeñor mió , dixo el
prudente Varón , que le . tengo pof
. mas breve : Efio es , quel^. Senorta
^ fe *üaja a el Infierno , donde por
honrado le harán buen hofpedage , «
al¡4 hallara de companeros Reyes,
Emperadores , y Otras grandes
- Dignidades,
Viendo San Phelipc Neri , que. De san neiipe
tm Mancebo de poca edad tóba, ^'7 ' ^^'^T''
. r . ) o * dvtjo , para butr
con Cobrada llaneza, con uña ner- faminmaies de
íayg . «rabien muchacha . le IrfíriiT
re» tos.
f
^ ii6 DELETTE DE LA
reprehendió , y ordenó , no ufaflé ¿6
aquellas familiaridades con las muge*
res.- Refpondióle : Que importa , Pa-
dre , pues aunque es muger , es mi
hermana) A quedixo el Samo con
fu difcrecion : Mirad hijo , el Demth'
nio es^an Lógico , y os boheria ejfa
propoficion al rebes , arguyendo , que
aunque es vuefira hermana , et,
muger,
UtréíUd ! E/ Vio San Cyrilo Obifpo , en una
fe m$ ftrx Oh- Semana Sanca , entre muchos que
mterUfuifá.ie cfpcfaban ocaíion de confeíTarfe á
0i0 , férs cáUartá cl Dcmonio 3 Uamole , conociendo-
f» u confefsion. \q ^ y \^ prcguntó: Qué hacia allí?
Refpondió: Efiqy haciendo un a6ío
de Caridad , y Religión, Ejfo es im^
pofsible en tu obfiinada Jfobervia^
^.efpondió el infernal Efpincu : Pues
no.es aBo de Juftici^ reflituir lo que
fe quita \ To quite a ejfos la ver-'
guenzja para pecar 5 y ahora fe la
buelvo , para que teniéndola de re^»
*üelar fus culpas , dexen de decirlas*
Pues vete a tu lugar , (le dixo el
San-
\, rDWRECÍOM. 317
^ánto ) dexañdolos^ ea fu libre alve-
drio , de qtte ufaran bien^ con la ayuc
da d^ £ífos,.y f^ij^f^f^flderífego,
Huyq en la Era ele San Gerpoy- ^' ^^" Gemymt
mq un acérrimo Her^ge, que publij*
brc era VigUanch j y el Santo ^ jxjr
^iícr^tp defprccb , je Uatnaba fío^
• *
Dixo San Ignacio» ^ií liipa 53f^ De san ipucht
iííQti, con d fervor de fu^fantp zelo: f/'^^ S¡¡¡^,
^Si el Vtf^rigde Chrííhme mandaf' "" ^' ejie-Grd»
yfe^emh¡íjircar:,en?m^i Ghalpípa de¿- sm* sede, que es
<Mncada\fin TMn ^Felas^m Ri- ^* w-/ 'i'i'f^
• iw)f j .p4ra atr abejar el golfo mas <¡ue futufá en efiá
. tarif^ntofo /(?, bbedecer^a, .Dixqle ^*^*'
^ jui) ■ Caballero '. de los circuní^antiqs:
T que prudencia Jer)a effa ? A q<ie
. refppndio, el Santo: Señor ^ la prt^de)i-
( día J?a^ de ' ^fiar de ptarje di., el. me
.íhdml^yy de ef^ue df^fi^g^léif^'
nacioV' ■' . — . -■■ X
Preguntándole a .Sapto Xlap- Dtsmotbmk$.
i ijiia^ ¡j q^p coEOlAcftabatap grueíToy.mUwT^T >a
., coráicíiido taii ipqcQ t : . BLefp^J^^- *
Me-
tm4
i\t DELETTE DÉLA
Menos cómeHndcalaháíz^yj éfla
mas gorda,
Dt smcyjftfi»- San Chryíodomo , condcnan-
^ da a los dudofamencc incrédulos en
los verdaderos Artículos de la Le/
dé Chfiílo^^úe intentan averiguarlos
Arcanos Dir ínos , les dice : O ciegosi
Xy-harharos \ O ilufos í Aíejor os ef'
tuviera ignorar bien a Dios , que
.! éófwéé^te mal, ^ ■ '
D( s^Jdun^tfir : Preguntando Santo Thoraái? k
tmd. ■ O 1 / 1 /*
San Buenaventura , que donde eítu-
diaba las Divinas Sentencias, qucTe
le oían en los Pulpitos ? Le nüoftr6
algunos pocos Libros 5 y admirado
de que hallaíle tal Theforo en taa
• poco volumen , le infto á que le
manifeftaíTe los nías fele(5bos $ á que
le refpondió con verdad humilde,
^^hincado de rodillas delante de un
■)Síhito Ghrifto: Efié^ Señor es d Li-
bro , que mas me enfeña , y donde
mas éftudio,
JH tatoim^, : Orahdó Tcrtuííano', en elogio a
• • la vif tu A de la Pacieiíteia , dixo : Par
\\
^ :DmRECION. 319
dútfide podre ^principiar , mejor Í9
heroyco de efie affiimptó , qííe concia
liando ¿aijfáe necefsita mi Aadiío^ . . i
rhpéra atenderme >Qvim^$^S^^y>
ran , ílguicndp cüe docutpcnco , pe» . ..(
dir lo mifnio alConcurfo^ á^uc vo-
cean con digrefsionés preponderad-
vas a la inteligencia del Pucbb^<> j
cenfíiradas de los diícrecos.
San Gregorio exagera k mas ^' ^ ^"g^'
alta eloqaenda de los Predicadores,
esláobiervándaen si'de la penitenta
y ida , modeftia , y defaproprio de 1^
prefompcion , pues afsi predican con
d cxemplo , que es <|uien jpias perr
iiíade.
*
Hávicndo de predicar San Vi- ^' ^^ »"««*«
ccnte Fcrrer á cierto Principe, pufo '"'"
fxuts cuidado^ que íqlia <en «aquella
Qr^on para fu eftildip : liizoladoc-
tifsima, pero no dexó tanfadsfecho
al Auditorio , como con otras que
hacia ,.íin ¡ibrir X^ibifo$ 3 jrpresuntan*
dok ]g caufa , refp^diq íu profun«
da humildad : «£> e/ ca/aj que ayer
fre-
3 20 DELÉÍTÉ DE LA
ftedico Fray Vicente ^y esotros Str^
monéstostíizjdChrifto»
ttiMt SM Ber- - Solicitaba el fervorofo zclo , y
'^(L'i m fT- "amor á lai Almas de SanBcToardo
rtrtidí. "aerear de fu cfcándaloíá vida auna
, Dignidad Eclefiáfticá $ érale dificaU
tofo convencerle , por lo que capci^
Van- los' vicios. Dixole 6n itña ocafíonc
Ea Señor \ yá /¡[Ue no queréis haceP
paces con Dios ; fean a lo menos tre*
guas , que yo os ojrezjco I4S admitan
'cafittmmbs , qUe -fot falos tres días
hs'havéis df 4 f dictar ¿le ofender le.
Vino en ello , y cumplido el termino»
fepjtiÓ el Sant0 vOtrostres os haveis
de contener por referencia a la Vir^
M ' -1 gfffj^ y{í¡2;q\q afsi , paífaron los fcis,
alabóle la condancia , y aoadio : Pues
'por los j^o fióles digo fe ha de hacer,
démosle a fu devoción otrosires ,y
^éon la inifma dtefira difcrecion pi-
-di¿ h'ésfor tos'Martyres , tres por
HiiP:áhgélfyyY heefeo cfto dixo: GíA
"htobslv'i > Queréis réPnper la tre^
'^u4 ? l^^pof cieríd ,♦ Fadre mia,
(rcfr
J
' LÍSCRECION: 32 1
•j^pondió d Dcünqueate ) fmo que
ptd paziferpetua ^y ^u^ me deis el.
Habito de Jidon¿e ; en que 4caho
con loable exempLo, ^ , „ . ,
- ^ / . , ^ De utt Keltgtofo
Dcipcnabaie.en vicios un Coq* frudinteimcm-
de de Turín , diciendo con orror diíi- ** '^' ^*''"*
bólico : Ta Dios tiene dado el De'
freto de mi condenación. -, y afsi es
ijfítíil la penitencia , ni énmifnda;
£níertD^ gravemente , vino á vífitar-
]e ua Religioíb Santo , y difcreco , el
■qm\ le :dtxo : Que ettfentir de los
Médicos ^ era el achaque felifírojtf-
^mótpero melfuio ociofaU cura-
ción 3 "porque fi ejlaba determinada
ue muriejfe , no lehavia dé curiar
Aüedicinaij^.Jf hofUfa de^fitnar • .i
era imitilaplicarla.lúáxQpó^ :c\Eq'
fcrijio ^ ri(jpoñÓ€ndo\c'i Bárbaro,
fues jft ná pmgííremedip^ i féra infff* '.-, ...
iibleJa /»«fr/r. El prudtotc Pbyfico^
que lo er^ del Alma, que ktXoz^wzt'
daba eft o, arguyo ; Piwjyí'írí'^Áf, y^-
mr , que la vida temporal feprefir^
va,j dilata por, hs medios del Jrte%
I
*4 » ««• VI
3 22 DÉLEÍTE DWLA
^tjon ¿iencU faÜble ^)por. ífí^éo
confidetak i qu/ja ftíthfntia ft$edd,
curar las pecadas ?. Efto Ic convchda
de modo, que convalecido, muda
tanto de coílñoibreSyqaeacab^ ían-
tamente. • : . ' -o
L4 defcMfiéiM Reprehendiendo un Monee , JIo»
vm íoHfej». ^^ "^ ^'^os > y Virtudes ,a otro naozc^
k rcfpondió :>iV^ tcca^és m deetér
pífudesy ífUe hipie Dios quiere : ¿i
Ifmph el cúroí^n* Cr actas a .fu
Bondad, ( replico el prudente Ancia>-
no ) -que ha cincpienia^ aSíofsr: eme^ te.
firuo en el Defietto^f ¡am dtidát^
que efie ítmpio mi coraKjsn s y <hk
efta el tuyo^olci.juz»^^* • . ♦
t>€ san ig^m - picicndolc \ Si^nrlsnacb de L¿
medtfítnjiim^tn yoIa un Coadjutor ^queera fn3pofsb>
¿Jf '?irÍ: We fuftentar fu aédda Fanjilia , ▼
miugr»f4im mi' Gonltinmd , n no fueífede mjlagro^
i*sr<»' féfpbndió I Calle, Urmana ¿ que m^
tdgrofer'tajf afsi na freje.
De San ¥rmif(9 • . . DÍKcronle á San Franctfco X^
xaxm, vier en la India, tdnia reduda tan^
cas Almas ala verdadera F¿^? Mfjcad,
-ív her*
DISCRECIÓN 322
hermanos , ( rcfpondia )yo.me ettfro
con la fuya , y me folgo con la mia^,
• Llegaron á la Claufura de Sáa oe s^nsemardf,
Bernardo algunos Hueípedes de aten*
cton , y deíeatkld agaíla jarlos , comió
con ellos , deponiendo la penitenta
aufterídad , que obicrvaba 3 y notan-
do que lóTcparaban íüs Monges , leis
dixo : Hermanos , la caridad es la
que ha excedido , yo no.
Mandóle fu Superior a un Mon- nt m umgt.
ge de heroycas virtudes , declara0ib,
'para exemplo de los demás , el fruto • •
-que havia facado de treinta atios de
'Dcfierto, y afperas penitencias 5, a
que refpondió en fuerza del precepto:
'^res cofas he atendida , no ju-
rar , no mentir , y no reir.
Inftigada del Demonio una mú- ^' ^*^ ^fi^^
'ger lafciva ^ folicitaba a Saa E&kf>,
. efcupiendo el veneno de íu* fenfua-
lidad con perfeguirle svdixóla el ^Va-
rón judo t íin conturbarfes ^i mereis
que convenga a uUefirodkfeo ^hade
[er en el lugar , quéjoeligJere, Vino
Xí. cu
324 DELETTEDE LA
en ello la depravada hembra. Pitei
vamos a U Piaz»a 5 á que ella repli-
có: No re f aráis , que nos vera el
Concurfo , y quedaremos afrenta-
das \ Pues , ó defdichada ! Si temes i
los ojos de los hombres , cómo no te
efpantan las amenazas de aquel fevera
Juez, que regiftra lo mas oculto ! Con
cuyo argumentóla exortó de modo»
que apartada , y arrepentida de eC-
. ^ ' ... candaloías culpas , acabó chrídiana-
«mente,
or/ mim smku, Xcuia cftc gran Santo gallarda
prefencia , y reparando , que otra Ra-
mera le miraba con cuidado , que
•parecía afe(5to , la reprendió diciendo:
Cómo no reparas ¿os peligros de de-
tener la vifia > A que refpondió : iS5i
lo tengo por culpa aporque te con"
. templo como a mi principio , j vri"
■ gen , pues fu/Jacada de tu cofiilla,
■y tu de la tierra , en que debes 'poner
' bs ofos y como en. tu formación. Ad-
> mirado el'Santo de aquel íábio argu-
emento , fe empeñó en convcrxirla con
DISCRECJDN. aas
fu exemplo , y cníoíaDia , con cal
fruto , que la rcduxo á penitente vída^
Supo Santo Thomás de Villar; ^« ^^*' '^'"^
nueva , que a fu Dclpeníero le ha-^
yia codado una Lainprea íeis realess
irprehendtole aquel gaíio que íupo-
nia o'eddo , j fuperfluo , y, mandó
que bolvieÜe.a; venderla $ porque
üeado yo Fray1e,(decia) naes judo
cpmer tan gran regalo. Ya V. S. iSe?
ñor , no es Frayle , fino Arzobifpo
de Valencia : ( replicó el buen hom- .
isrc) fi^;»^ ( refpondio el Santo)
Víf'os , que nofoj Fraijie 5 pues ende^
xar de parecería , faltara a mi efia?
do ^ y (Aligación, y enfeñandome la
de Religioifb , penitencia , y la de
Trelado , tratar lo que manejo co*
mo caudal de Pobres , en que filo
tengo la adrHinifir ación*
Deíde la ilicita comunicación de Defengáñ» de m
una mala mugcr , fe rcduxo á vida ZZtJtZZ
Religiofa , y penitente cierto Cava-
Jlero, defengañandole de el íiglola
acelerada muerte de un Amigo , a
quien
- \
De Arfeniú Moth
geiEvémgelicá d$f^
trina.
!i¥ DELETTEDELA
quien amaba $ día con diaboücost^
incentivos procuraba pervertirle^ yi
coníiguiendo hablarle , fin poderlo
eícufar aquel nuevo Soldado de
Chriílo , fuponía no entender las
propoficiones de aquella Skena.Por
ultimo , no pudiendo atraerle , . \c
dixo: Mira que foy Fulana. A qac
refpondió , con los ojos en el fudo;
entrándole a el Monaftcrio : Pues jo
no foy Fulano.
I'regutitándole a . Arfehio^ Mooi*
ge tan Sanco como diícreto ; pot
que huía de la comunicación de los
hombres? Refpondi¿:P0r^w^v70 hallo
fhedío di efiar con ellos ,j conrDm^
F I N.
-^ 's
/^
\
J
^K
- k
K -
;
t»^ ^
; \
•« « •■
*•
% »
^ / ^afaC'l/ (^^dü*^i^^
/¡I
lyeM
ifí
APR 2 5 195C